Μετεκλογικές συνεργασίες: Η δύσκολη εξίσωση

Καθώς έχουμε εισέλθει στην μακρά προεκλογική περίοδο (το ανέφερε ο  πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ) που θα διέλθει μέσα από έναν ενεργειακά και οικονομικά δύσκολο Χειμώνα, τα σενάρια για τις εκλογές και τις μετεκλογικές συνεργασίες έχουν μπει πλέον στην ημερήσια διάταξη. Εφόσον η αυτοδυναμία στην πρώτη ή δεύτερη εκλογική αναμέτρηση δεν διαφαίνεται για κανένα κόμμα και παράλληλα όλοι ομνύουν στην κυβερνητική σταθερότητα το ερώτημα των μετεκλογικών συνεργασιών είναι κομβικό: Ποιος θα συνεργαστεί με ποιον για να σχηματιστεί κυβέρνηση.

Μέχρι την αποκάλυψη της παρακολούθησης Ανδρουλάκη τα πράγματα ήταν σχετικά απλά: Αν η ΝΔ ήταν πρώτο κόμμα (όπως έδειχναν  δημοσκοπήσεις), θα συνεργαζόταν με το ΠΑΣΟΚ και το ευρύτερο σύστημα εξουσίας θα εξασφάλιζε μία ακόμη τετραετία, ενδεχομένως με αυξημένη συναίνεση, λόγω της παρουσίας του ΠΑΣΟΚ στον κυβερνητικό συνασπισμό και με την αριστερά σε περιδίνηση. Από την αποκάλυψη της παρακολούθησης Ανδρουλάκη και τον άθλιο χειρισμό (με διαρροές κατά του προσώπου), το σενάριο έχει καεί, τουλάχιστον με αρχηγό της ΝΔ και πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Εάν κάποια στιγμή στον δρόμο προς τις εκλογές – εάν φανεί ότι χάνει τις εκλογές – ή μετά την πρώτη αναμέτρηση, ο Μητσοτάκης ανακοινώσει την αποχώρησή του, τότε ίσως ανοίξει ξανά ο δρόμος. Είναι αυτό που υπαινίσσονται διάφορα πολιτικά κέντρα εντός και εκτός ΝΔ όταν λένε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κυβερνήσει».

Επί του παρόντος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε damage control μετά την αποκάλυψη των υποκλοπών, ωστόσο δεν απέφυγε το ερώτημα της οικειοθελούς απομάκρυνσής του: Το μετέθεσε για αργότερα, κάνοντας πιο δύσκολη την όλη συνάρτηση. Μόνο που μέχρι τότε κερδίζει έδαφος το σενάριο του Αλέξη Τσίπρα: Κυβέρνηση των προοδευτικών δυνάμεων (δηλαδή με το ΠΑΣΟΚ), ενδεχομένως και από την πρώτη Κυριακή, επί τη βάση ενός προγράμματος που κατέθεσε στην ΔΕΘ και το οποίο αφήνει περιθώρια προσέγγισης. Όσο αυξάνεται η δυσαρέσκεια και οι διαρροές από τη ΝΔ, η προοπτική αυτή είναι και η πιθανότερη.

Διερευνήσεις σε πανικό

Το πρόβλημα το έχει η ΝΔ και δη ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Για αυτό και έριξε στο τραπέζι το σενάριο της συνεργασίας με τον Κυριάκο Βελόπουλο. Το άνοιξαν με δηλώσεις τους ο Μάκης Βορίδης και ο Γιάννης Οικονόμου – προφανώς για να διερευνήσουν τις αντιδράσεις – και στην συνέχεια το έκλεισε ο κ. Οικονόμου, όπως και ο κ. Βελόπουλος. Ωστόσο το σενάριο μένει στο τραπέζι.

Από την πλευρά της ΝΔ, αν είναι πρώτο κόμμα στην δεύτερη αναμέτρηση και δεν έχει αυτοδυναμία θα έχει δύο δυνατότητες: Η μία είναι να οδηγήσει σε τρίτη αναμέτρηση, το οποίο δεν θα αποτολμήσει. Η δεύτερη να αναζητήσει συμμαχίες για σχηματισμό κυβέρνησης. Εδώ, είτε θα συζητήσει με τον Βελόπουλο (ότι και να λένε τώρα δημοσίως) είτε (εάν είναι κοντά στους 151 βουλευτές) θα περιμένει από τον Λοβέρδο και κάποιους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να συνταχθούν, πάντα “για να σωθεί η χώρα”.

Η στροφή προς δεξιά, ήδη δημιουργεί κραδασμούς στους ακρο-κεντρώους περί τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Δεν γίνεται μέχρι τις εκλογές οι πρώην εκσυγχρονιστές  να κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ για την κυβέρνηση με τον Καμμένο και στην επόμενη πρόταση να αφήνουν ανοικτή την κυβέρνηση με τον Βελόπουλο!

Το ΠΑΣΟΚ υπό το Νίκο Ανδρουλάκη ενδεχομένως θα μπορεί να συμμετάσχει σε κυβέρνηση με τη ΝΔ με άλλον αρχηγό και πρωθυπουργό. Η άσκηση δεν είναι εύκολη, ωστόσο είναι η μόνη δυνατότητα απέναντι στην στρατηγική Τσίπρα για κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα. Το ΠΑΣΟΚ σαν τρίτο κόμμα και δυνάμει κυβερνητικός εταίρος βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο διάσπασης, είτε στο ένα σενάριο, είτε στο άλλο.

Αντιφάσεις στα ελληνοτουρκικά

Το στοιχείο που μπορεί πάντα να αποδειχθεί καταλύτης εξελίξεων και να ανατρέψει την εικόνα είναι τα εθνικά θέματα. Με την παρουσία του στη Νέα Υόρκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης απογοήτευσε το πατριωτικό ακροατήριο, τουλάχιστον εκείνο που παρακολουθεί με προσοχή. Για πρώτη φορά είπε ότι «αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικού εδάφους ξεπερνά την “κόκκινη γραμμή” για όλους τους Έλληνες» – και όχι τα κυριαρχικά δικαιώματα.

Μία επιβεβαίωση της αναφοράς Γεραπετρίτη – ότι η κόκκινη γραμμή είναι τα έξι μίλια – που τότε είχε προκαλέσει αντιδράσεις καραμανλικών και σαμαρικών εντός της ΝΔ. Επιπλέον δήλωσε ότι «είμαι πάντα ανοιχτός στον διάλογο και στη διευθέτηση των διαφορών με ανοιχτό τρόπο, με σεβασμό και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Ακόμη και το tweet που έκανε, ενώ υποτίθεται ότι απευθυνόταν στην τουρκική κοινή γνώμη, ήταν για εσωτερική πολιτική κατανάλωση.

Εν τέλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ανοίξει την προοπτική του διαλόγου με τον Ερντογάν (κόντρα στο, “διάλογο με πειρατές δεν κάνεις” του Σαμαρά) για να λύσουμε τις “διαφορές” και όχι την μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία ( κόντρα στο “δεν γίνονται δεκτές εισηγήσεις φίλων και εταίρων να τα βρούμε με την Τουρκία”, του Κώστα Καραμανλή). Παρά την κλιμάκωση, ρητορική και επί του πεδίου του Ερντογάν, ο Γιάννης Οικονόμου άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο συνάντησης στην Πράγα στις 6 Οκτωβρίου.

Προς το παρόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης σώζεται από την σκληρή γραμμή που ακολουθεί ο Ερντογάν, για τους δικούς του προεκλογικούς λόγους. Αν αποφασίσει να ωθήσει τα πράγματα σε διάλογο ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έχει την πίεση συμμάχων και φίλων να κάνει υποχωρήσεις, κόντρα στο κόμμα του. Θα είναι δε μία δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει οδηγήσει την χώρα, με τους μέχρι στιγμής αποτυχημένους χειρισμούς του στα ελληνοτουρκικά.