Ο άτυπος “εμφύλιος” στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ

Τέσσερα είναι τα μέτωπα που συνθέτουν το σκηνικό υπόγειου εμφυλίου πολέμου που έχει διαμορφωθεί στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ μετά την βαριά ήττα της 26ης Μαΐου. Μπορεί η προκήρυξη εθνικών εκλογών να συγκράτησε για προφανείς λόγους την εκδήλωση και δημόσιων συγκρούσεων, αλλά η ένταση στο εσωτερικό του κομματικού μηχανισμού είναι και υψηλή και μεγάλης κλίμακας.

Ο πρωθυπουργός επιχείρησε να μετατραπεί σε παράγοντα ενότητας, ξορκίζοντας την εσωστρέφεια και την φαγωμάρα και βέβαια επικαλούμενος την ανάγκη συστράτευσης εν όψει εθνικών εκλογών. «Δεν ήρθε η ώρα για αποτίμηση και ταμείο, καθώς έχουμε μπροστά μας τη μεγάλη μάχη», απάντησε ενοχλημένος όταν ελάχιστα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας τόλμησαν να θίξουν τη σημασία που έχει η αναζήτηση και ο καταλογισμός ευθυνών σε πρόσωπα και πολιτικές.

Το αποτέλεσμα της 26ης Μαΐου αιφνιδίασε το Μαξίμου και την Κουμουνδούρου. Όταν, όμως, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ευαγγελίστηκε την κομματική συνοχή μέσω αναιμικών δηλώσεων, δεν αναλογίστηκε τα δικά του επιβιωτικά ένστικτα. Αυτά που τον οδήγησαν να καταπατήσει τις ίδιες τις εξαγγελίες του περί ομόνοιας και συστράτευσης στη μεγάλη μάχη της 7ης Ιουλίου.

Σε απόλυτη αντίθεση με τα λεγόμενά του, κίνησε τα νήματα στον υπόγειο εμφύλιο που ταλανίζει εδώ και εβδομάδες τον ΣΥΡΙΖΑ. Η  κατάσταση που επικρατεί στην Κουμουνδούρου περιγράφεται σαν “καζάνι που κοχλάζει”, το οποίο αν δεν υπήρχαν οι εθνικές εκλογές θα είχε ξεχειλίσει. Σε περίπτωση αυτοδυναμίας της ΝΔ κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τις εξελίξεις που ενδεχομένως να δρομολογηθούν.

Στα μαχαίρια

Εσωκομματική αντιπολίτευση και προεδρικοί βρίσκονται στα μαχαίρια. Το Μαξίμου όχι μόνο παρακολουθεί τις συγκρούσεις, αλλά και εμπλέκεται μέσω διαρροών, εντολών, κινήσεων και υπόγειων διαδρομών, σε μία προσπάθεια να μην επιτραπεί στην υπάρχουσα εσωκομματική κριτική να εξελιχθεί σε ανοιχτή αμφισβήτηση του ηγετικού επιτελείου και του ίδιου του Τσίπρα. Ως εκ τούτου, ο σκληρός πυρήνας των προεδρικών, παρά την προεκλογική δίνη στην οποία βρίσκεται, είναι αναγκασμένος να δίνει από τώρα έναν παράλληλο αγώνα για την επόμενη ημέρα.

Το διακύβευμα δεν είναι μόνο η παραμονή του Τσίπρα στο τιμόνι του κόμματος. Ούτε και η επιβίωση του στενού επιτελείου του ως ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και την επομένη των εκλογών. Είναι και η ανάδειξη του νέου κομματικού μοντέλου που προωθεί και θέλει να επιβάλει μετεκλογικά η ηγεσία. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει αρχηγοκεντρικό κόμμα, καθεστωτικής μάλιστα αντίληψης, και την ίδια στιγμή να μετασχηματιστεί σε ραχοκοκαλιά του αντιδεξιού χώρου.

Κατά γενική ομολογία, ακόμα και οι πιο σκληροί επικριτές του Τσίπρα θα συμφωνούσαν ότι στην παρούσα φάση κανείς δεν φαίνεται έτοιμος να τον διαδεχτεί. Κανείς δεν μπορεί να αναλάβει τα ηνία του κόμματος και να διατηρήσει διψήφιο ποσοστό. Τότε, ποιοί ακριβώς συγκρούονται μεταξύ τους και γιατί; Ο εμφύλιος αυτός, αν και υπόγειος είναι σφοδρός. Κυρίως, όμως, είναι πολυεστιακός. Διεξάγεται, δηλαδή, συγχρόνως σε διαφορετικά μέτωπα.

Στο στόχαστρο συνεργάτες του Τσίπρα

Το πρώτο είναι ότι μία μεγάλη μερίδα κομματικών στελεχών “πυροβολεί” τους στενούς συνεργάτες του Τσίπρα, το επιτελείο των λεγόμενων προεδρικών. Από τα πυρά δεν έχει γλιτώσει ούτε ο ίδιος ο επικεφαλής του κόμματος. Δεν είναι τυχαίο ότι αν και μέχρι πρότινος κανείς δεν τολμούσε να αφήσει έστω και την παραμικρή αρνητική αιχμή για το πρόσωπο του Τσίπρα. Τώρα πλέον, όμως, έχουν ανοίξει στόματα. Ιδιαίτερα καυστικά σχολιάζεται το πως το μεσημέρι του Σαββάτου, πριν από τις ευρωεκλογές, εκτέθηκε σε φιλοκυβερνητικούς δημοσιογράφους, λέγοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται στις μετρήσεις. Συνεργάτης του, μάλιστα, έφτασε να χλευάσει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης σαν «εύκολο αντίπαλο».

Στο κέντρο της κριτικής βρίσκονται ο Νίκος Παππάς, ο Παύλος Πολάκης και ο Χριστόφορος Βερναρδάκης. Αυτοί θεωρούνται βασικοί υπαίτιοι για την βαρύτατη ήττα. Ο Παππάς δέχεται τα πυρά των συντρόφων του –ακόμα και του προεδρικού περιβάλλοντος– για μία σειρά από ζητήματα, που προκάλεσαν το κοινό αίσθημα. Κορυφαία είναι η υπόθεση Πετσίτη. Ο άλλοτε στενότερος συνεργάτης του πρωθυπουργού θεωρείται το κυβερνητικό στέλεχος που έχει ταυτιστεί όσο κανένα άλλο µε τους επιχειρηματίες και µε το βατερλό στον πρώτο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες.

Όσο για τον Πολάκη, αυτός κατηγορείται από τους συντρόφους του ότι δεν είναι συμβατός με το ήθος της Αριστεράς, ενώ κάποιοι τον αποκαλούν κοινό συκοφάντη. Στον Βερναρδάκη καταλογίζουν τον αποπροσανατολισμό, στον οποίο έσυρε όχι μόνο τον πρωθυπουργό, αλλά και όλο τον ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι το Σάββατο των εκλογών, ισχυριζόταν –και είχε πείσει– ότι «το παιχνίδι έχει γυρίσει, απλά η ανατροπή αυτή δεν έχει ακόμα αποτυπωθεί στις συστημικές δημοσκοπήσεις».

Από την άλλη, τον κατηγορούν ότι δημιούργησε εντός Μαξίμου μία αμφιλεγόμενη επικοινωνιακή ομάδα, ένα περίεργο συνονθύλευμα ατόμων, το οποίο δεν είχε καμία σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακολουθούσε τις δικές του εντολές, δρώντας σαν “δήμιοι του Διαδικτύου”. Κατά πολλούς είναι ο άνθρωπος που έθρεψε μετά το 2015 τα περίφημα τρολς του Μαξίμου. Πολλοί υποστήριξαν ότι ενεπλάκη υπέρ του δεόντως και στις δημοτικές εκλογές της Θεσσαλονίκης, με τα γνωστά θλιβερά αποτελέσματα για την εκλεκτή του Κατερίνα Νοτοπούλου.

Και για τους τρεις παραπάνω έχει ακουστεί η άποψη ότι θα έπρεπε να έχουν θέσει εαυτούς εκτός κυβέρνησης, ώστε να την απαλλάξουν από τα τραύματα που της προκάλεσαν στο διάβα της. Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γεωργία Γεννιά βρήκε σύμφωνο ένα μεγάλο τμήμα μικρομεσαίων στελεχών, όταν ανήρτησε τα παρακάτω: «Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να μάθει να ακούει και να σέβεται. Να λέμε ευχαριστώ και συγγνώμη. Να δεχόμαστε την κριτική! Δεν είναι τρελός ο λαός! Αυτό που είναι τρελό είναι οι εκφράσεις κάποιων “αριστερών” που βρίζουν, αναθεματίζουν τον αχάριστο ψηφοφόρο που δεν εκτίμησε. Χάσαμε τη μεσαία τάξη, αγαπητοί σύντροφοι. Έχουμε μπροστά μας αγώνα».

Δυσφορία έχουν προκαλέσει στον πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ και άτομα, όπως ο Γιάννης Ραγκούσης. «Ποιος να το φανταζόταν πως θα έκαναν κουμάντο Ραγκούσης και Ξενογιαννακοπούλου», σχολίαζαν μεσαία στελέχη στα πηγαδάκια κατά την παρουσίαση του προγράμματος του κόμματος. Ακόμα και ο παλαίμαχος Αλέκος Φλαμπουράρης έχει μπει στο κάδρο των πρωθυπουργικών συνεργατών που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο τα προηγούμενα χρόνια και πλέον στα μάτια του κόμματος έχει ευθύνη και πρέπει να αποσυρθεί.

Μεταξύ υπουργών

Το δεύτερο μέτωπο που έχει σχηματιστεί είναι μεταξύ υπουργών της κυβέρνησης, οι οποίοι και αλληλοκαρφώνονται για το ποιος σκανδάλισε, ποιος ήταν αποτελεσματικός και ποιος συνέβαλε στην ηθική και εκλογική κατάρρευση. Και εδώ η διάκριση των υπουργών γίνεται με κριτήριο τη σχέση τους με το στενό περιβάλλον του Τσίπρα. Από τη μια οι εκλεκτοί του Μαξίμου και από την άλλη και σε όσοι ήταν στην απέξω, αποκομμένοι από αυτό. Οι μεν τα έχουν βάλει με τους δε και τούμπαλιν.

Από την πλευρά των λεγόμενων προεδρικών έχει αρχίσει ένας υπόγειος πόλεμος με στόχο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ο υπουργός Οικονομικών φρόντισε αμέσως μετά την μεγάλη ήττα στις ευρωεκλογές να ξεκαθαρίσει δημόσια ότι «δεν τίθεται ζήτημα ηγεσίας». Οι όχι και τόσο αγαστές σχέσεις που διατηρεί εδώ και μήνες με το Μαξίμου, αλλά και το γεγονός ότι βρίσκεται στο στόχαστρο του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος, τον έσπρωξαν να επικαλεστεί εκ των προτέρων την αθωότητά του.

Το περιβάλλον του πρωθυπουργού, όμως, δείχνει να εστιάζει τα πυρά στο πρόσωπό του. Εξάλλου, η κριτική που τους έχει ασκήσει κατά τη διάρκεια φιλικών δείπνων και χαλαρών ποτών έχει φτάσει μέχρι το Μαξίμου. Σε απάντηση, οι στενοί συνεργάτες του Τσίπρα του χρεώνουν την πολιτική και εκλογική αποξένωση της μεσαίας τάξης από το κυβερνών κόμμα. Ξαφνικά σύντροφοί του θυμήθηκαν την προνομιούχα καταγωγή του, την έλλειψη συναισθηματικής σύνδεσής του με την χώρα, αλλά και τους εκλεκτικούς δεσμούς του με την οικονομική ελίτ.

Ακόμα και η φοιτητική φιλία του με τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα έχει αναφερθεί ως ερμηνεία της αποτυχίας του στον κρίσιμο ρόλο του υπουργού Οικονομικών. Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος έχει βρεθεί να κριτικάρεται από τους απέναντι, όσους στέκονται απέναντι στο περιβάλλον του πρωθυπουργού. Του χρεώνουν αλαζονικό ύφος, αλλά και το γεγονός ότι τροφοδότησε περιττές συγκρούσεις.

Τσίπρας και αντιρρησίες

Το τρίτο μέτωπο είναι αυτό της σύγκρουσης μεταξύ του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα με όσους του ασκούν κριτική. Σε αυτούς συγκαταλέγονται ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης και ο Νίκος Φίλης, γνωστός και σαν “συνείδηση της Αριστεράς”. Ο κραταιός εντός του κόμματος Φίλης έχει πολλές φορές ενοχλήσει το Μαξίμου με τις δημόσιες παρεμβάσεις του.

Πλέον, όμως, δεν υπάρχει χώρος για διαφωνούντες και η δημόσια τάση του να αποστασιοποιείται, φωτίζοντας τα κακώς κείμενα εντός της κυβέρνησης, έχει προκαλέσει οργή. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Α’ Αθήνας το Μαξίμου δίνει κυριολεκτικά αγώνα, ώστε να πάρει την πρώτη θέση ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Τζανακόπουλος έναντι των Φίλη και Βούτση. Ας σημειωθεί ότι και ο απερχόμενος πρόεδρος της Βουλής βρίσκεται σε δυσμένεια.

Κόβει κεφάλια, λοιπόν, το σύστημα, λίγες ημέρες πριν τις εθνικές εκλογές, επιχειρώντας να αποδυναμώσει όποιον αποτελεί πιθανό κίνδυνο. Μόνο τυχαίο, μάλιστα, δεν είναι ότι ο εκδότης της εφημερίδας Documento Κώστας Βαξεβάνης έγραψε στο twitter: «Δινόταν μάχη με τη διαφθορά, αλλά υπήρχαν αυτοί που έλεγαν πως χρειάζεται μετριοπάθεια και δεν είναι του επιπέδου τους η σκανδαλολογία. Εξυπηρέτησαν μέχρι και τον Μητσοτάκη στην επιτροπή Πόθεν Έσχες. Τελικώς, οι άνθρωποι κατασκεύαζαν συναίνεση για να βάλουν κόρες και γιους στη Βουλή». Η “σφαίρα” στόχευσε τον Βούτση και το ζεύγος Χριστοδουλοπούλου-Δρίτσα. Και οι τρεις είναι προ πολλού “κομμένοι” από τον σκληρό πυρήνα.

H νέα προεδρική φρουρά

Το τέταρτο μέτωπο αφορά τη νέα προεδρική φρουρά, στην οποία πρωταγωνιστούν η Έφη Αχτσιόγλου, ο  Αλέξης Χαρίτσης, ο Νάσος Ηλιόπουλος και άλλα στελέχη κάτω των 40 ετών. Υποτίθεται ότι λόγω της ηλικίας τους δεν έχουν καεί πολιτικά. Στην πραγματικότητα, όμως, το προσόν τους είναι ότι έχουν σημείο αναφοράς τον ίδιο τον Τσίπρα και θα βαδίσουν μαζί του στην εσωκομματική σύγκρουση, επειδή είναι αυτός που τους ανέδειξε στην πρώτη γραμμή.

Η επιχείρηση, όμως, “προωθείστε την Έφη” έχει σκανδαλίσει πολλά κομματικά στελέχη. Δεν βοηθάει την αποφόρτιση του ήδη τεταμένου κλίματος και ο όλος χειρισμός της νεαρής Αχτσιόγλου. Στον ήδη σκληρό τρόπο της έχουν εμφυλοχωρήσει τώρα τελευταία αλαζονικά χαρακτηριστικά. Την κατηγορούν ότι η μέχρι πρότινος υποδόρια αλαζονεία της τελευταία έχει μετατραπεί σε «ύφος 100 καρδιναλίων».

Σύμφωνα με συντρόφους της, η σεμνότητα, η αυτοκριτική και η συντροφικότητα δεν ήταν ποτέ τα δυνατά της στοιχεία. Τώρα τελευταία, μάλιστα, την αποκαλούν εντός Κουμουνδούρου «θηλυκό Τζανακόπουλο», αν και σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις οι περισσότεροι πιστεύουν ότι μπροστά της ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι… Αγία Τερέζα! Όταν Αχτσιόγλου-Τζανακόπουλος πρωταγωνίστησαν στην αποπομπή της Χριστοδουλοπούλου, οι ψίθυροι εναντίον τους μετατράπηκαν σε φωνές.

Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτοί οι δύο ήταν που έκαναν τη διαρροή για την Τασία, που την οδήγησε στο να δηλώσει ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφια μετά τον θόρυβο που δημιουργήθηκε. Ουσιαστικά, βγάζοντάς την από το ψηφοδέλτιο της Α’ Αθήνας, βελτίωσε τις πιθανότητες του Τζανακόπουλου να εκλεγεί. Ναι μεν η Τασία έκανε ατόπημα σε σχέση με την κόρη της, αλλά δεν παύει να είναι ένα στέλεχος με μεγάλη ιστορία στην Αριστερά και με αντίστοιχη εκλογική επιρροή.

Ακόμα, όμως, και ο συμπαθής και πράος Ηλιόπουλος έχει βάλει φρένο στους πατέρες του κόμματος. Ενδεικτικό είναι ότι κατά τη διάρκεια μίας σύντομης συζήτησης με τον γραμματέα του κόμματος Πάνο Σκουρλέτη, διαφώνησε μαζί του, αδειάζοντάς τον. Ο Σκουρλέτης ήταν οπαδός της κατά μέτωπο επίθεσης, θεωρώντας ότι οφείλει να είναι πιο τραχύς απέναντι στον Κώστα Μπακογιάννη. «Αν ήμουν πιο επιθετικός, δεν θα είχα πάει στον δεύτερο γύρο» φέρεται να του απάντησε ο Ηλιόπουλος.