Ο Ερντογάν άνοιξε τη στρόφιγγα – Μέρες του 2015-16 ξαναζεί το Αιγαίο

Η κυβέρνηση κληρονόμησε μία καυτή πατάτα στο μέτωπο του μεταναστευτικού. Είναι μία ανοιχτή πληγή που αιμορραγεί εκ νέου, καθώς η Αθήνα είναι αντιμέτωπη με έξαρση των εισροών, οι οποίες θυμίζουν ημέρες του 2015-16. Εκατοντάδες είναι τα άτομα που καταφθάνουν καθημερινά στα νησιά του Αιγαίου. Την προηγούμενη εβδομάδα, στη Λέσβο και συγκεκριμένα στη Σκάλα Συκαμιά 13 ασφυκτικά γεμάτες βάρκες έκαναν συγχρόνως την εμφάνισή τους.

Στο συγκεκριμένο νησί, μόνο τον Αύγουστο, έφτασαν πάνω από 6.500 άτομα, ενώ ροές υπάρχουν και προς άλλα νησιά, τόσο του βορειοανατολικού Αιγαίου όσο και των Δωδεκανήσων. Οι αριθμοί αυτοί, όπως είναι φυσικό, αποτυπώνονται και στις εγκαταστάσεις που δεν μπορούν να φιλοξενήσουν επαρκώς ούτε τους μισούς.

Η Μόρια χωράει μετά βίας 3.000 άτομα, ενώ εκεί πλέον βρίσκονται 11.000, χωρίς την επαρκή κάλυψη σε γιατρούς και αστυνομικούς. Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στη Χίο, στη Σάμο, στην Κω και στη Λέρο. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο περίπλοκη, αν αναλογιστεί κανείς ότι τον επόμενο μήνα αναλαμβάνουν οι νέοι δήμαρχοι.

Ακόμα και οι πλέον καλοπροαίρετοι παραδέχονται ότι οι αυξημένες ροές δεν είναι αποτέλεσμα μόνο του καλοκαιρινού καιρού που ευνοεί το ταξίδι από τα τουρκικά παράλια. Η Άγκυρα φαίνεται να έχει ανοίξει ξανά τη στρόφιγγα, χρησιμοποιώντας τους πρόσφυγες-μετανάστες σαν μέσο πίεσης. Ο αριθμός αυτών που διασχίζουν παράνομα την Τουρκία προς την Ελλάδα και την Ευρώπη έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες εβδομάδες, με τον αριθμό των αφίξεων στην Ελλάδα να αυξάνεται στα 278 άτομα από τα 60 την ημέρα, με σταθερή κλιμάκωση.

Διπλωματικές πηγές επιβεβαιώνουν το ότι ο Ερντογάν έχοντας πολλά ανοιχτά μέτωπα, αλλά και περίπου 3.000.000 πρόσφυγες-μετανάστες στο εσωτερικό της Τουρκίας απαιτεί περισσότερα χρήματα από την ΕΕ, αλλά και μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, για την ακρίβεια ανοχή, στις παράνομες ενέργειές του στην Ανατολική Μεσόγειο. Το τάιμινγκ δεν είναι τυχαίο. Η άνοδος της Ακροδεξιάς στη Γερμανία μετατρέπει την έξαρση της μεταναστευτικής κρίσης σε πολιτικό εφιάλτη για την Άνγκελα Μέρκελ.

Ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν την πολυτέλεια να αφήνουν να κλιμακώνεται η κατάσταση. Να υπενθυμίσουμε ότι το ζήτημα είχε καταλαγιάσει μετά την ευρωτουρκική συμφωνία στις αρχές του 2016. Η Άγκυρα δεν χάνει ευκαιρία να κατηγορεί την ΕΕ για αθέτηση των συμφωνηθέντων και να διεκδικεί περισσότερα χρήματα. Με το διάβημα του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια την προηγούμενη Παρασκευή προς τον Τούρκο πρέσβη, η Αθήνα έστειλε το μήνυμα προς την Άγκυρα ότι την θεωρεί υπεύθυνη για τη διόγκωση των πρόσφατων μεταναστευτικών ροών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η διόγκωση των ροών συνδέεται και την επιχείρηση-σκούπα των τουρκικών υπηρεσιών στην Κωνσταντινούπολη. Μεγάλος αριθμός μεταναστών που είχε καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη υποχρεώθηκε να κινηθεί κατά μήκος των ακτών της Τουρκίας για να περάσει στα ελληνικά νησιά.

Για την αντιμετώπιση της κατάστασης,  συνεδρίασε το ΚΥΣΕΑ υπό τον πρωθυπουργό. Εκεί αποφασίστηκαν επτά μέτρα, με στόχο την αποφόρτιση της ήδη υπάρχουσας κατάστασης και αποτροπής περαιτέρω επιβάρυνσής της. Ως προς το πρώτο σκέλος και την εξέταση των χιλιάδων εκκρεμών αιτήσεων για άσυλο, το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, καταργώντας την δευτεροβάθμια εξέταση των προσφύγων, δηλαδή το δικαίωμα στην έφεση.

Το κοινό μυστικό

Μέχρι σήμερα, ήταν σύνηθες φαινόμενο λίγο πριν την επαναπροώθησή τους πολλά άτομα να καταθέτουν έφεση κατά της απόρριψης ασύλου, καθώς ο νόμος δεν προβλέπει συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια για τέτοιες κινήσεις. Εξάλλου, αυτή δεν είναι η μόνη πηγή κωλυσιεργίας. Κοινό μυστικό αποτελεί, άλλωστε, το γεγονός ότι η διαδικασία του ασύλου καθυστερεί δραματικά τις επαναπροωθήσεις. Ακόμα και άτομα παραβατικά παραμένουν στη χώρα,  καθώς η διαδικασία επιστροφής δεν ξεκινάει αν δεν υπάρξει η τελική απορριπτική απόφαση.

Στο μέτωπο της αποσυμφόρησης, αποφασίστηκε άμεση μεταφορά από τα νησιά 116 ασυνόδευτων παιδιών για επανένωση με τις οικογένειές τους σε άλλες χώρες της ΕΕ. Τις επόμενες εβδομάδες θα ακολουθήσει μετακίνηση ακόμα 250 ασυνόδευτων ανηλίκων σε ασφαλείς δομές της ενδοχώρας. Επιπλέον, την απομάκρυνση 1.500 αιτούντων άσυλο από τη Λέσβο με δυο ναυλωμένα πλοία τύπου καταμαράν θα υλοποιήσει το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Ήδη οι εργαζόμενοι στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Μόριας συγκεντρώνουν τους αιτούντες άσυλο που θα μετακινηθούν σύμφωνα με λίστες που καταρτίσθηκαν στην Αθήνα. Η μετακίνηση θα γίνει σε δυο δόσεις, μια 650 ατόμων νωρίς σήμερα το πρωί και μια των υπολοίπων το μεσημέρι. Ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος έχει δώσει μια λίστα με περίπου 15 ανενεργά στρατόπεδα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Εξ αυτών αναμένεται να χρησιμοποιηθούν περί τα έξι, προκειμένου να στεγάσουν ανθρώπους από τα νησιά, ενώ κάποιοι θα κατευθυνθούν και σε υπάρχουσες δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα. Θα επιχειρηθεί, επίσης, να εντοπιστούν όλοι εκείνοι που μετά την απόρριψη ασύλου εξαφανίστηκαν, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η επαναπροώθησή τους εκτός Ελλάδος. Η Αστυνομία ενημερώνεται μετά τον ενδιαφερόμενο για την απορριπτική απόφαση. Όταν οι Αρχές επιχειρήσουν να τον αναζητήσουν, δεν μπορούν να τον εντοπίσουν.

Σύγκρουση κυβέρνησης-αξιωματικής αντιπολίτευσης

Σε ό,τι αφορά τη μείωση των αφίξεων, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση του Εθνικού Συστήματος Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης, το οποίο θα διασυνδέει τα συστήματα επιτήρησης του Λιμενικού Σώματος και των Ενόπλων Δυνάμεων, μέσω χρήσης καμερών, drones και άλλων τεχνολογιών. Το μέτρο έχει προϋπολογισμό 50.000.000 ευρώ. Το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε, επίσης, την στενότερη επιτήρηση των συνόρων σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή υπηρεσία Frontex και το NATO.

Η όξυνση του προβλήματος προκάλεσε οξεία αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, ειδικά μετά την ανακοίνωση της δέσμης των μέτρων. Σχολιάζοντας τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, η Κουμουνδούρου έκανε λόγο χθες για «προσγείωση της ΝΔ στην πραγματικότητα του Μεταναστευτικού», ενώ κατηγόρησε το Μαξίμου ότι «έδειξε ιδιαίτερη βιασύνη να καταργήσει το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και τις Γραμματείες του» και ότι «καθυστέρησε απελπιστικά να αντιληφθεί τους “γεωπολιτικούς λόγους” που δημιουργούν τις ροές, και να προχωρήσει σε άμεση αποσυμφόρηση των νησιών από τις ευάλωτες ομάδες και τη στέγασή τους στην ενδοχώρα».

Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με ανακοίνωσή του κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ για «ανακρίβειες, θράσος και παχιά λόγια», αντιτείνοντας ότι επί της κυβέρνησης Τσίπρα η Ελλάδα έγινε «hot spot για μετανάστες και δίκτυα διακινητών». Ο ΣΥΡΙΖΑ απάντησε πως η ΝΔ θα τον βρει απέναντι σε κάθε πολιτική που θα φέρει εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο θέμα παρενέβη και η επικεφαλής του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά, κάνοντας λόγο για «ανούσιο καβγά» μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης και ζητώντας να δοθούν «λύσεις τώρα».

Μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, ο επίτροπος της ΕΕ για τη Μετανάστευση Δημήτρης Αβραμόπουλος προέτρεψε τις χώρες της ΕΕ να δεχτούν τους πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από τη Λιβύη και να  επανεγκαταστήσουν τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες από καταυλισμούς σε τρίτες χώρες. «Καλώ όλα τα κράτη-μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την επανεγκατάσταση και την εφαρμογή των δεσμεύσεών τους να δεχτούν πρόσφυγες το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε προσθέτοντας: «Είναι απαραίτητο να διεξαχθούν περισσότερες επείγουσες επιχειρήσεις απομάκρυνσης από τη Λιβύη».