Ο πατήρ Στέλιος και ο υιός Νίκος Παππάς

της Νεφέλης Λυγερού – 

Ο διορισμός του Στέλιου Παππά στη διοίκηση του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (χωρίς αμοιβή) έδωσε την αφορμή για διάφορα πικρόχολα σχόλια περί οικογενειοκρατίας. Ο Στέλιος, όμως, δεν είναι απλώς ο πατέρας του υπουργού Νίκου. Έχει μακριά διαδρομή στην Αριστερά και μάλιστα ως ανώτατο στέλεχος. Θα έλεγε κανείς, συγκρίνοντας με άλλες περιπτώσεις συριζαίων, πως το αξίωμα που του δόθηκε είναι μάλλον κατώτερο του κομματικού στάτους του.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Όταν ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Συνασπισμού Αλέξης Τσίπρας είχε καλέσει το νεανικό φίλο του Νίκο Παππά να εγκαταλείψει τη ζωή του στη Σκωτία και να αναλάβει διευθυντής του πολιτικού γραφείου του, δύσκολα μπορούσε κανείς να φανταστεί τη συνέχεια. Η σχέση τους είναι κάτι πολύ περισσότερο από σχέση στενού και έμπιστου συνεργάτη.

Ο “κολλητός” μπορεί να έπεσε στην Κουμουνδούρου σαν αλεξιπτωτιστής από τη Γλασκώβη, αλλά στην πραγματικότητα είναι σάρκα από τη σάρκα του ΣΥΡΙΖΑ, έστω και αν για ένα διάστημα απομακρύνθηκε από την κομματική ζωή. Όπως προαναφέραμε, ο πατέρας του Στέλιος είναι από την περίοδο της δικτατορίας ανώτατο στέλεχος του Ρήγα Φεραίου και του ΚΚΕ εσωτερικού αρχικά και στη συνέχεια του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ.

Η μακρά διαδρομή του Στέλιου

Ως παλαιών ετών φοιτητής της τότε Ανωτάτης Εμπορικής (σήμερα Οικονομικό Πανεπιστήμιο) είχε λάβει ενεργά μέρος στο φοιτητικό κίνημα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Είχε εκπροσωπήσει, μάλιστα, τη σχολή του στη Συντονιστική Επιτροπή κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973.

Σήμερα είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ο ρόλος του στις κομματικές υποθέσεις είναι πολύ σημαντικότερος. Για την ακρίβεια, τα τελευταία χρόνια παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας ισχυρής εσωκομματικής βάσης στήριξης των κυβερνητικών επιλογών. Σε τηλεοπτική παρέμβασή του το 2015 είχε υπερασπιστεί τον Αλέξη Τσίπρα από τους εσωκομματικούς του αντιπάλους, παραφράζοντας το γνωστό τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη: «το γελαστό παιδί δεν θα επιτρέψω να το σκοτώσουν οι δικοί μας».

Κανένας στον ΣΥΡΙΖΑ δεν εξεπλάγη, βέβαια, με τη στάση του στην εσωκομματική κρίση το καλοκαίρι του 2015. Όχι μόνο λόγω του γιου του Νίκου, αλλά και επειδή ο ίδιος ο Στέλιος ήταν από τα νιάτα του ιδεολογικοπολιτικά σ’ αυτό που ορισμένοι αποκαλούν «δεξιά της Αριστεράς». Είχε ασπαστεί τις ιδέες της λεγόμενης ανανεωτικής Αριστεράς και με όχημα τη στρατηγική του ευρωκομμουνισμού από τη δεκαετία του 1970 είχε μετατραπεί σε ευρωπαϊστή.

Πραγματισμός και προσαρμογή

Η υπογραφή του 3ου μνημονίου από την κυβέρνηση Τσίπρα, λοιπόν, δεν ήταν βέβαια επιθυμητή, αλλά δεν βιώθηκε από αυτόν τραυματικά, όπως συνέβη για τη μεγάλη πλειονότητα των στελεχών, μη εξαιρουμένων και αυτών της προεδρικής πλειοψηφίας. Ο Στέλιος Παππάς θεωρεί τον εαυτό του πραγματιστή, με την έννοια που αναπτύχθηκε από τα ύστερα χρόνια της δικτατορίας στους κόλπους του ΚΚΕ εσωτερικού, ειδικά από τον μακαρίτη Λεωνίδα Κύρκο.

Μπορεί τα κομματικά ήθη να μην του επέτρεπαν να το εκφράσει, αλλά πάντα έτρεφε μια κατά βάθος περιφρόνηση για τις “ιδεοληψίες” της Αριστερής Πλατφόρμας. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τις ιδεοληψίες της “ομάδας των 53”, αν και απέναντί τους τηρεί τα εσωκομματικά προσχήματα.

Σ’ αυτή την πολιτική παράδοση μεγάλωσε και ο υιός Νίκος, ο οποίος, μάλιστα, λόγω και ηλικίας, δεν έχει και τις αγκυλώσεις/αναστολές της προηγούμενης γενιάς. Είναι ενδεικτικό ότι το 2015 δεν δίστασε να ταυτίσει τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και τους συντρόφους του με τον Σόιμπλε.

Αναφερόμενος στον Στέλιο Παππά, σύντροφός του από τα παλιά μας είπε αναφερόμενος στο καλοκαίρι του 2015: «Ακόμα και αν δεν διατηρούσε, λόγω του Νίκου, την προνομιακή σχέση με τον πρωθυπουργό, πάλι θα υποστήριζε την αναγκαστική στροφή του Αλέξη προς το μνημόνιο. Μόνο αν λάβει κανείς υπόψη την πολύχρονη πορεία του στο ΚΚΕεσωτερικού μπορεί να κατανοήσει τη σημερινή στάση του θέση και επιρροή στον ΣΥΡΙΖΑ».

Παιδί αριστερού τσαγκάρη

Παιδί αριστερής οικογένειας, ο Στέλιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λαμία. Πατέρας του ο κυρ Νίκος, τσαγκάρης στο επάγγελμα, και μάνα του η κυρά Τασία. Στον πατέρα του οφείλεται η πολιτική του αφύπνιση, καθώς συμμετείχε στον πόλεμο της Αλβανίας και στη συνέχεια στην Εθνική Αντίσταση ως σύντροφος και συμπολεμιστής του Άρη Βελουχιώτη.

Εκτός από τις δικές του περιπέτειες τότε και στα επόμενα χρόνια, ο κυρ Νίκος έμελλε να βιώσει και άλλα βάσανα. Βίωσε τη φυλάκιση του μικρότερου γιου του Στέλιου και τον τραυματισμό του μεγάλου γιου του και της νύφης του στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Ο Στέλιος Παππάς σπούδαζε στην Ανωτάτη Εμπορική, ενώ παράλληλα εργαζόταν για να τα βγάλει πέρα. Εκείνα τα χρόνια παντρεύτηκε την αγαπημένη του, με την οποία απέκτησαν δυο γιους. Έζησαν σε ένα διαμερισματάκι στην Καισαριανή, όπου και ασχολήθηκε με τα αυτοδιοικητικά. Επίσης, ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση στη ΔΕΗ, όπου εργαζόταν.

Στα πατρικά χνάρια

Όπως και ο πατέρας του, πολλά χρόνια νωρίτερα, έτσι και ο Στέλιος μεταλαμπαδεύει στον γιο του Νίκο το πάθος του για την Αριστερά και τους κοινωνικούς αγώνες. Η συμμετοχή του Νίκου, όμως, στα κομματικά δρώμενα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μάλλον περιορισμένη. Για να αντιμετωπίσει προβλήματα υγείας, η οικογένεια μετακομίζει στη Σκωτία, όπου ο ίδιος σπουδάζει και εργάζεται.

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, όμως, φάνηκε ότι η ιδεολογικοπολιτική κληρονομιά του πατέρα είχε περάσει για τα καλά στον γιο. Ο Νίκος Παππάς βάδισε εξαρχής στα πολιτικά χνάρια του πατέρα του. Ως δεξί χέρι του Τσίπρα, έπαιξε κεντρικό ρόλο πριν και μετά την εκλογική νίκη του Ιανουαρίου 2015. Στην κυβέρνηση, ο Νίκος δεν ήταν απλώς ένας υπουργός Επικρατείας. Είχε εξελιχθεί σε “αδελφό”, σε alter ego του πρωθυπουργού. Και ως τέτοιος κινούσε πολλά νήματα στο Μαξίμου και όχι μόνο για τα θέματα της αρμοδιότητάς του.

Όπως και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας και ο Αλέκος Φλαμπουράρης έτρεφε κι αυτός αυταπάτες για το πώς θα υποδεχόταν το ευρωπαϊκό διευθυντήριο την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ακριβώς αυτές οι αυταπάτες που παντρεύτηκαν με τις ιδεοληψίες του Γιάνη Βαρουφάκη και τελικά οδήγησαν στη γνωστή ανώμαλη προσγείωση το καλοκαίρι του 2015.

Μαέστρος στις κομματικές ίντριγκες

Διαθέτοντας βαθιά γνώση του κομματικού μηχανισμού της Κουμουνδούρου και πλούσια εμπειρία από κομματικές ίντριγκες, ο Στέλιος Παππάς στάθηκε μέχρι τώρα διακριτικός σύμβουλος του γιου του, αλλά και του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα. Δική του ιδέα ήταν να πάει ο πρωθυπουργός το 2015, μετά τον πολιτικό του όρκο, να καταθέσει στεφάνι στο μνημείο των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς στην Καισαριανή. Αν προσέξει κανείς, μάλιστα, τις φωτογραφίες από εκείνη την επίσκεψη, ο Στέλιος Παππάς τον συνοδεύει διακριτικά.

Όταν ο Αλέξης Τσίπρας ήταν υποψήφιος της ευρωπαϊκής Αριστεράς για την προεδρία της Κομισιόν, ο πατέρας Παππάς εκπροσωπούσε τον ΣΥΡΙΖΑ σ’ όλες τις εκδηλώσεις που είχαν πραγματοποιηθεί σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τη στήριξη της υποψηφιότητας του. Είχε, άλλωστε, αναλάβει συντονιστής του τμήματος ευρωπαϊκής πολιτικής του κόμματος. Λένε ότι ήθελε να γίνει ευρωβουλευτής, αλλά η θεσμοθέτηση του σταυρού του χάλασε τα σχέδια. Στο Μαξίμου, όμως, έκριναν αναγκαία την παρουσία του στις Βρυξέλλες, προκειμένου να ασκεί διακριτικό έλεγχο στην τότε ευρωομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Στέλιος Παππάς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση της ηγεσίας να μετατρέψει μετά τις εκλογές του 2012 τον ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα. Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στην Κουμουνδούρου λένε πως μετά τη διάσπαση του 2015, το Μαξίμου αναθέτει στον πατέρα Παππά λεπτές και εμπιστευτικές αποστολές.

Στον κυνικό κόσμο της εξουσίας…

Ο ίδιος δεν διστάζει να ανοίγει μέτωπο εναντίον αμφισβητιών. Όταν η Ζωή Κωνσταντοπούλου είχε αντιδράσει σε κάποια δήλωση του υπουργού Νίκου Παππά για τις τηλεοπτικές άδειες και τη σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), ο Στέλιος Παππάς είχε εκτοξεύσει τη δηλητηριώδη αιχμή: «κάποιοι έχουν συγγενείς εκεί», εννοώντας τη μητέρα της τότε προέδρου της Βουλής.

Στο εσωκομματικό παιχνίδι, ο πατήρ Στέλιος είχε και έχει ρόλο-κλειδί. Όπως μας είπε κομματικό στέλεχος, «Ο Στέλιος είναι πολύτιμος σύμμαχος του Αλέξη. Ευέλικτος, έμπειρος, επικοινωνιακός και γνώριμος σε ό,τι αφορά τα εσωκομματικά και τη διαχείρισή τους, παίζει ένα ρόλο που μπορεί να μη φαίνεται πολύ, αλλά είναι κρίσιμος».

Η θητεία του στην ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος (έχει διατελέσει και εκδότης του περιοδικού της οργάνωσης) και στη συνέχεια η μαθητεία του δίπλα στα ιστορικά στελέχη του ΚΚΕ εσωτερικού τον έχει εξοπλίσει με τα αναγκαία πολιτικά αντανακλαστικά για να χειριστεί εσωκομματικές κρίσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας, εξάλλου, έχει αφήσει πίσω του την περίοδο της πολιτικής “αθωότητας” και βυθίζεται από κοινού και με τη βοήθεια του πατρός και του υιού Παππά στον κυνικό κόσμο της εξουσίας…