Ο πολιτικός μας χυλός – Τί είχαν οι παλιοί αρχηγοί που δεν έχουν οι τωρινοί

Ποια ήταν τα “προσόντα” της κεντροαριστερής ενότητας του “παπανδρεϊκού” ΠΑΣΟΚ;

Πρώτον, ότι η ελληνική κοινωνία προερχόταν από μια “Δεξιά”, που ταλαιπώρησε πολιτικά τον κόσμο επί χρόνια, που δίχασε τους πολίτες σε “εθνικόφρονες” και “μιάσματα” και συνεργάστηκε με το Παλάτι σε ποικίλες αντιλαϊκές λοβιτούρες. Ήταν η “Δεξιά” που “επώασε” την χούντα, που ήταν απέναντι στην εξέγερση του Πολυτεχνείου (παρά τις μεμονωμένες “δεξιές” συμμετοχές) και που “έπρεπε να φύγει”, παρά τον μεταπολιτευτικό της “δημοκρατικό εξωραϊσμό”.

Δεύτερον, ότι δημιουργήθηκε “κεντροαριστερή εκδοχή”, αφού η τότε Αριστερά έλεγε σχεδόν τα ίδια πράγματα με το “επαναστατημένο Κέντρο”. Και αυτό το “Κέντρο” το ονόμασαν, ή εμφανίστηκε ως “σοσιαλιστική” προοπτική. Ότι το “επαναστατημένο Κέντρο” υιοθέτησε τις “σντισυστημικές” κραυγές της τότε Αριστεράς, αλλά κατάπιε και την τότε “συστημική” Ένωση Κέντρου.

Τρίτον, ότι ηγήθηκε του νεότευκτου σοσιαλιστικού κόμματος (ΠΑΣΟΚ) μία εξέχουσα επιστημονική και πολιτική προσωπικότητα, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Με τροσκιστικές καταβολές, με κεντροαριστερές διαθέσεις, αλλά και με “κεντροδεξιές” ανοχές. Με ευκολία να κάνει άλματα προς τα αριστερά, αλλά και προς τα δεξιά. Και με κυρίαρχο κοινό πρόταγμα τον πατριωτισμό. Ότι αυτή η προσωπικότητα ήταν αδιαφιλονίκητος ηγέτης του πολυσυλλεκτικού κόμματος, που δημιούργησαν οι τότε συνθήκες και αγκάλιασε η μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία.

Τέταρτον, ότι, με την δύναμη της αδιαφιλονίκητης ηγεσίας του, ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν δίστασε να συγκρουστεί και να διαγράψει, σαν “δεξιούς”, τους συντρόφους του της σοσιαλδημοκρατικής “Δημοκρατικής Άμυνας”, εκτός του Σημίτη, που την εγκατέλειψε. Ήταν τότε, που το τετράπτυχο “Εθνική Ανεξαρτησία-Λαϊκή Κυριαρχία-Κοινωνική Απελευθέρωση-Δημοκρατική Διαδικασία” συρρικνώθηκε σε τρίπτυχο, χωρίς το τελευταίο συνθετικό του. Αλλά με γενική έγκριση από ένα κόμμα που πίστευε μόνο σε ό,τι αποφάσιζε ο ηγέτης του. Και αυτός αποφάσισε (ορθώς, όπως αποδείχθηκε, ότι οι εκλογές απέναντι στην νικήτρια του εμφυλίου και πολιτικά “ένοχη Δεξιά” κερδίζονται από το Κέντρο που μιλάει αριστερά, παρά από την Αριστερά που δεν –θέλει άλλωστε να– μιλάει κεντρώα.

Πέμπτον, ότι ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης δεν επέτρεψε ιδεολογική διάσπαση του χώρου του αλλά επέβαλε την πολιτική κατεύθυνσή του και προς τα “σοσιαλ-αριστερά” και προς τα “σοσιαλδημοκρατικο-κεντρώα δεξιά” του, κυριαρχώντας στο σύνολο της κοινωνίας.

Το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη

Ποια ήταν τα “προσόντα” της σοσιαλδημοκρατικής ενότητας του “σημιτικού” ΠΑΣΟΚ;

Πρώτον, ότι έκανε “άνοιγμα” προς τα δεξιά, πετυχαίνοντας, με τον “εκσυγχρονισμό” του, τον συνδυασμό κεντροαριστεράς και κεντροδεξιάς, που είναι ουσιαστικά η σοσιαλδημοκρατία. Με βάση και πάλι στο Κέντρο, που αποτελεί το πρώτο συνθετικό και της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς.

Δεύτερον, ότι αυτό, από ελάχιστους του πολιτικού αυτού χώρου, εκλήφθηκε ως ύβρις απέναντι στην “σοσιαλιστική” φενάκη του πρώτου ΠΑΣΟΚ. Από τους περισσότερους εκτιμήθηκε ως ρεαλιστική πραγματικότητα. Ο Ανδρέας χρειαζόταν “σοσιαλισμό” για να κυριαρχήσει. Ο Σημίτης χρειάστηκε “σοσιαλδημοκρατία” για να συνεχίσει και να ξανακερδίσει.

Τρίτον, ότι και ο Σημίτης έγινε αδιαφιλονίκητος ηγέτης στο “σοσιαλδημοκρατικό” ΠΑΣΟΚ. Από όλες τις “φυλές” του. Είτε γιατί δεν μπόρεσαν, είτε γιατί δεν θέλησαν αλλιώς. Τις ενοποίησε αριστοτεχνικά, άλλωστε. Με ψήγματα Αριστεράς και Δεξιάς. Χωρίς να χρειαστεί να διαγράψει καμία ομάδα.

Η μεταπολιτευτική ΝΔ

Ποια ήταν τα “προσόντα” της κεντροδεξιάς πρωτο-μεταπολιτευτικής ΝΔ;

Πρώτον, ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έγινε αδιαφιλονίκητος ηγέτης και στην μεταπολιτευτική κοινωνία (“Καραμανλής ή τανκς”) και στο κόμμα της “εξωραϊσμένης Δεξιάς”, δηλαδή της ΝΔ που δημιούργησε, μετά την θριαμβευτική επιστροφή του από την αυτοεξορία του στο Παρίσι.

Δεύτερον, ότι αυτήν την “αλλιώτικη δεξιά” (ΝΔ) την δημιούργησε ο Καραμανλής με υλικά “κεντρώας κοπής” της παραδοσιακής Δεξιάς και με κάποια στελέχη του τότε Κέντρου, μακριά από ακροδεξιές παραφυάδες (ΕΠΕΝ), αφού μάλιστα οδήγησε σε καταδίκες τους επικεφαλής της επτάχρονης χούντας. Καταφέρνοντας έτσι να εξωραΐσει την νέα κεντροδεξιά του παράταξη, από τα ανομήματα της προχουντικής ΕΡΕ και τις ευθύνες του ίδιου, για όσα συνέβησαν τότε, αλλά και για τις εξελίξεις του Κυπριακού.

Τρίτον, ότι έτσι κέρδισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δύο μεταπολιτευτικές τετραετίες. Έτσι “συγκατοίκησε” ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργό. Έτσι εγγυήθηκε την ομαλή μετάβαση, από την κεντροδεξιά ΝΔ στο κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ. Και έτσι εξασφάλισε την έκτοτε ομαλή εναλλαγή Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς στην εξουσία, ως των δύο βασικών πόλων του μεταπολιτευτικού πολιτεύματος της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Τελικά, ποια ήταν τα κοινά “προσόντα” αυτών των μεταπολιτευτικών σημαντικών πολιτικών δυνάμεων;

Πρώτον, ότι “ενθυλάκωσαν” κεντροδεξιά και κεντροαριστερά στελέχη και πολιτικές. Αναδείχθηκαν σε ισχυρούς ευρύτερους χώρους της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς. Και κυριάρχησαν μεταπολιτευτικά, ως βασικοί αντίπαλοι πόλοι, εναλλασσόμενοι στην εξουσία.

Δεύτερον, ότι και οι δύο αυτοί πολιτικοί χώροι είχαν αδιαφιλονίκητους σημαντικούς και ισχυρούς ηγέτες (Κωνσταντίνο Καραμανλή, Ανδρέα Παπανδρέου, Κώστα Σημίτη). Μόνο ο τρίτος χρειάστηκε εσωκομματικές εκλογές για να επικρατήσει. Οι άλλοι δύο “εκλέγονταν” δια βοής.

Η σημερινή “ακαταστασία” και αύριο τι;

Όλα αυτά ανασκολοπίστηκαν από την τριετία 2008-2011, που ξέσπασε η κρίση των μνημονίων. Οι δύο μέχρι τότε κυρίαρχοι πόλοι του πολιτικού μας συστήματος (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) θρυμματίστηκαν. Η αριστεροδεξιά αντιμνημονιακή συμμαχία (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), που τους διαδέχθηκε στην εξουσία (με μείζονα εσάνς Αριστεράς) απέτυχε. Και το πολιτικό σκηνικό σήμερα χαρακτηρίζεται από τα εξής:

• Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά δεν έχουν πλέον αδιαφιλονίκητους ισχυρούς ηγέτες.
• Ο κεντροαριστερός χώρος δεν μπορεί ακόμη να βρει σοβαρή περπατησιά προς την εξουσία, διασπασμένος σε κόμματα και κομματίδια, που ταλανίζονται από μικροηγετικές φιλοδοξίες και “ασυμφωνίες χαρακτήρων”.
• Ο κεντροδεξιός χώρος κατάφερε να ισχυροποιηθεί και να επανέλθει στην εξουσία, αποκαθηλώνοντας την “αριστερή κυβερνητική εκδοχή”.

Η σαφέστερη από ποτέ (σε στελέχη και πολιτικές) κεντροδεξιά ΝΔ, κέρδισε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις (δύο εθνικές και ευρωεκλογές). Αλλά, λόγω Τεμπών, ακρίβειας και διεθνούς αναταραχής, δείχνει ανήμπορη για νέα νίκη αυτοδύναμης εξουσίας. Και ο επικεφαλής της Κυριάκος Μητσοτάκης δυσκολεύεται τα μάλα να αναδειχτεί σε αδιαφιλονίκητη ισχυρή ηγετική προσωπικότητα.

Οι αντισυστημικές “θρυαλλίδες”, παρά την εντυπωσιακή άνοδο τους, δεν φαίνεται να εμπνέουν επαρκώς την κοινωνία, η οποία βγήκε στους δρόμους για τα Τέμπη, την ακρίβεια και το κράτος δικαίου. Αλλά αυτό που υπόκωφα κραυγάζει είναι το αίτημα για αλλαγή συνολικά του πολιτικού συστήματος, το οποίο, όπως είναι, δεν το εμπιστεύεται. Ούτε τους θεσμούς του. Αλλά δεν δείχνει ακόμη, πού θέλει να πάει.

Ουδείς μπορεί να βεβαιώσει πού θα οδηγήσει όλος αυτός ο πολιτικός “χυλός”. Αλλά στην πολιτική δεν υπάρχουν κενά, που δεν καλύπτονται. Το τρέχον έτος και πάντως το επόμενο είναι κρίσιμα, για το μέλλον της δημοκρατίας μας και του πολιτικού μας συστήματος. Μέχρι τον Απρίλιο του 2027, που η χώρα μας αναλαμβάνει την ηγεσία της ΕΕ, όλα πρέπει να έχουν λήξει, όπως θα τα “λήξει” ο Λαός προφανώς. Ίδωμεν…