Οκτώ αλήθειες για την παράνομη μετανάστευση

Θα επιχειρήσουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για το θέμα των αυξανόμενων μεταναστευτικών ροών δίχως παρωπίδες, ιδεοληψίες και κινδυνολογίες. Θα στηριχθούμε σε ορισμένες αυταπόδεικτες (θεωρώ) αλήθειες και ας αποφασίσει ο καθένας ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο δημιουργούμενο μείγμα.

Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνουμε εξ αρχής ως αποδεκτή υπόθεση εργασίας ότι οι πεπερασμένοι πόροι ενός κράτους δεν μπορούν να θρέψουν όλης της γης τους πεινασμένους. Αν το κράτος αυτό επιχειρήσει να τους θρέψει όλους δίχως όρια και προϋποθέσεις, το πιθανότερο είναι να σταματήσει τελικά να υπάρχει το ίδιο, οι πεινασμένοι να παραμείνουν πεινασμένοι και να πεινάσουν ταυτόχρονα και οι υπόλοιποι.

Αλήθεια 1η: Έχουμε απέναντί μας ένα “μη συνεργαζόμενο” δρώντα, ήτοι την Τουρκία, με την οποία δεν έχουμε κοινό κώδικα επικοινωνίας. Εμείς μιλούμε για ανθρωπιστικό πρόβλημα, ενώ εκείνοι το αντιμετωπίζουν ως ευκαιρία αποκόμισης στρατηγικών κερδών τόσο έναντι της Ελλάδας όσο και έναντι της ΕΕ συνολικά. Λένε ότι «δεν μπορούν». Άραγε η Αίγυπτος, επί παραδείγματι, γιατί μπορεί;

Αλήθεια 2η: Στις χώρες με μείζονα θέση και ρόλο στο πρόβλημα συμπεριλαμβάνονται η Συρία και η Λιβύη, δηλαδή κατακερματισμένοι δρώντες-παρίες, με τους οποίους η συνεννόηση είναι αδύνατη μιας και δε διαθέτουν μια υποτυπωδώς οργανωμένη εσωτερική δομή.

Αλήθεια 3η: Υπάρχει το γεωγραφικό δεδομένο των θαλασσίων συνόρων με τη σχετική μέριμνα του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου, η οποία αποτελεί αποτύπωση ενός άγραφου νόμου χιλιετηρίδων: «Τραυματίες, άρρωστοι, και ναυαγοί μαχητές στη θάλασσα προστατεύονται από τη Σύμβαση της Γενεύης II».

Αλήθεια 4η: Τα κράτη “εμπροσθοφυλακής” στον αγώνα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα όσον αφορά τις κοινωνικές-υποστηρικτικές δομές τους. Άρα, οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια σε αδιέξοδο.

Αλήθεια 5η: Τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται στην Ελλάδα και στην Ευρώπη μια δημογραφική απίσχναση, η οποία, σε συνδυασμό με την ουσιαστική εκμηδένιση του φρονήματος, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα φόβου και ηττοπάθειας, το οποίο με τη σειρά του αποτελεί τη δικαιολογητική βάση της κοινωνικής αντίδρασης.

Αλήθεια 6η: Εντός του κόλπου της ΕΕ είμαστε ομοτράπεζοι με απρόθυμους εταίρους, όπως κράτη-μέλη του Βορρά και φυσικά τα κράτη της ομάδας Βίζεγκραντ. Οι εταίροι αυτοί είναι απολύτως αρνητικοί να αντικρίσουν ευρύτερα το πρόβλημα και με αίσθημα αλληλεγγύης, μιας και αισθάνονται μέρη της “ευρωπαϊκής οικογένειας” λιγότερο και από ό,τι οι Βρετανοί.

Αλήθεια 7η: Η συνεργασία από πλευράς των αραβικών καθεστώτων είναι επιεικώς ανύπαρκτη, για να μην πούμε ότι η στάση τους είναι ύποπτη, χωρίς βέβαια να έχουμε απαιτήσεις επίδειξης ανθρωπισμού από αυτά.

Αλήθεια 8η: Η πλέον αδήριτη. Ο 21ος αιώνας ταυτίζεται με την ψηφιακή επανάσταση σε όλα τα επίπεδα: οι άνθρωποι ενημερώνονται, επικοινωνούν και διαθέτουν λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα. Ακόμη και οι πιο φτωχοί έχουν ένα “έξυπνο τηλέφωνο”. Προσλαμβάνουν επιρροές αναφορικά με την ποιότητα ζωής στη Δύση, τις ευκαιρίες κοινωνικής ανέλιξης, τους καρπούς της δημοκρατίας και τις ελευθερίες, οι οποίες κατοχυρώνουν ότι είσαι πολίτης και όχι υπήκοος. Αυτή η κατακλυσμιαία πληροφόρηση δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο όχι μόνο τον πρόσφυγα, αλλά και τον φτωχό χωρικό του Ιράν, του Πακιστάν, του Μπαγκλαντές, της Αλγερίας κ.α.

Απάντηση στην παράνομη μετανάστευση

Ποια μπορεί να είναι η απάντηση στο εν λόγω εκρηκτικό μείγμα; Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, ας επιχειρήσει ο καθείς να δώσει τη δική του. Από τη δική μου πλευρά θεωρώ ότι η εισροή των μεταναστευτικών ροών σε βάθος χρόνου θα καταδικάσει και την Ευρώπη, αλλά και τους ιδίους. Άρα, δεν αποτελεί modus vivendi. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η διαχείριση του προβλήματος με δυναμικό τρόπο συνιστά τη μοναδική ασφαλή προοπτική. Όσο πιο γρήγορα καταφύγουμε σε αυτή, τόσο πιο ανώδυνα θα επισυμβεί.

Παράλληλα με τη διαχείριση της τρέχουσας κατάστασης και σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες διασφάλισης της παραμονής των ανθρώπων αυτών στις πατρίδες τους. Κατ’ ελάχιστο: οικονομίες που να παράγουν πλούτο και να το διανέμουν όσο το δυνατόν δικαιότερα και δημοκρατικά καθεστώτα που θα σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.

Τι εννοούμε, όμως, “δυναμικό τρόπο”; Εξαρτάται από τον δρώντα, τον οποίο έχουμε απέναντί μας. Αν είναι οργανωμένος και τυπικά ορθολογικός, όπως η Τουρκία, ο “δυναμικός τρόπος” συνίσταται σε αμείλικτες κυρώσεις, όχι “χάδια” εκ μέρους της ΕΕ και των ΗΠΑ. Ο ρόλος της Τουρκίας, άλλωστε, στο μεταναστευτικό αντίκειται συνολικά στα στρατηγικά συμφέροντα και της υπερδύναμης, καθώς συνδέεται με τον τρόπο που βλέπει τη Συρία, τους Κούρδους και τη θέση της στον μουσουλμανικό κόσμο.

Όταν δεν υπάρχει κατ’ ουσίαν δρών, όπως στις περιπτώσεις της Λιβύης (δεν πρόκειται μόνο για Λίβυους αλλά για ροές από όλη σχεδόν την αφρικανική ήπειρο) και της Συρίας, τότε –ας αντιμετωπίσουμε κατάματα την πραγματικότητα– η προβολή ισχύος είναι η μοναδική λύση. Η λεγόμενη “διεθνής κοινότητα” και τα κράτη-μέλη της ΕΕ οφείλουν να μετασταθμεύσουν στρατεύματα σε τέτοιες περιοχές, δημιουργώντας ζώνες ασφαλείας και αποτρέποντας αυτούς τους ανθρώπους να επιβιβαστούν στα “σκάφη της απελπισίας”.

Να διασφαλίσουν τις ζωές αθώων, να διωχθούν οι δουλέμποροι, να σταματήσει η μπίζνα και το πρόβλημα να καταστεί πιο διαχειρίσιμο. Όταν οι εν λόγω άνθρωποι βρίσκονται εν τω μέσω της θάλασσας, τότε πια είναι αργά. Όσοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ως κάτι το περαστικό, πλανώνται πλάνη οικτρά. Το πρόβλημα ήρθε για να μείνει και εντός των επόμενων ετών θα γίνει κανονικότητα, αν δε ληφθούν άμεσα μέτρα. Ίδωμεν… Αν και δυστυχώς, τα λεφτά είναι πολλά…