Ποιοι θέλουμε να μας εκπροσωπούν στο Ευρωκοινοβούλιο;
06/06/2024
Οι πολίτες των 27 κρατών μελών της ΕΕ ετοιμάζονται να ψηφίσουν στις φετινές ευρωεκλογές. Για πρώτη φορά, Έλληνες πολίτες με μόνιμη κατοικία στο εξωτερικό είχαν την δυνατότητα να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία διαμέσου επιστολικής ψήφου. Πολλά παίζονται στην αναμέτρηση της 9ης Ιουνίου. Μολονότι το αποτέλεσμα δεν θα επηρεάσει τον τρόπο που η ΕΕ λειτουργεί θεσμικά (Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Eurogroup), θα φανερώσει το κυρίαρχο λαϊκό αίσθημα στην Γηραιά Ήπειρο και θα ανοίξει την αυλαία για πιθανή μετατόπιση των πολιτικών δυνάμεων. Πολιτικοί που κάποτε θεωρούνταν ακραίοι και πολιτεύονταν με περιθωριακά κόμματα ενδέχεται να βρεθούν την επαύριο των εκλογών στο επίκεντρο των πολιτικών ζυμώσεων.
Εξαιτίας της σύνθετης πολιτικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο με αυτόν στα επιμέρους κράτη μέλη που την συνιστούν ή σε χώρες τις αλλοδαπής, όπως οι ΗΠΑ. Σε πολλές περιπτώσεις, τα ψηφίσματα της ευρωβουλής είναι μη δεσμευτικά, άρα κατά κάποιον τρόπο η σημασία του θεσμού υποβαθμίζεται. Επίσης, τα πρόσφατα σκάνδαλα όπου πρωταγωνιστούσαν ευρωβουλευτές έχουν σπιλώσει την εικόνα του θεσμού εν μέρει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σύνθεση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει τις τάσεις των ψηφοφόρων και ίσως σηματοδοτήσει την κατεύθυνση που θα πνέουν οι πολιτικοί άνεμοι για το υπόλοιπο της δεκαετίας.
Φυσικά, κάθε κράτος μέλος της ΕΕ βιώνει αυτά τα φαινόμενα διαφορετικά. Για παράδειγμα, καθώς η κοινή γνώμη αρχίζει να ορίζει με διαφορετικό τρόπο τις έννοιες κεντροδεξιά ή κεντροαριστερά, νέα πολιτικά κινήματα που προωθούν μια διαφορετική ατζέντα αρχίζουν και αναδύονται. Ενδεικτικά, εδώ και μερικά χρόνια, το σοσιαλιστικό κόμμα της Δανίας έχει υιοθετήσει μια σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική, πράγμα έως τώρα ασύλληπτο για κεντροαριστερό κόμμα στην Ελλάδα, όπου ακόμη και ένα κεντροδεξιό κόμμα όπως η ΝΔ δείχνει απρόθυμο να λάβει ουσιαστικά μέτρα για να αντιμετωπίσει την λαθρομετανάστευση, παρά το οξύ δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Θα είναι οι κατάλληλοι πρεσβευτές;
Παρόλα αυτά, δεν θα πρέπει να θεωρηθούν οι ευρωεκλογές απλά ένα άτυπο δημοψήφισμα για τις κυβερνήσεις εκάστου κράτους μέλους, μια παγίδα στην οποία συχνά πέφτουν οι Έλληνες ψηφοφόροι. Ενώ όλα δείχνουν ότι η αποχή θα είναι ο δημοφιλέστερος τρόπος να δείξουν την απαξίωσή τους οι πολίτες, όσοι προσέλθουν στις κάλπες θα πρέπει να δουν πέρα από τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες και να προβληματιστούν γενικότερα για τα θέματα που οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της χώρας τους θα παρουσιάσουν στους συναδέλφους τους στο Στρασβούργο.
Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ αντιμετωπίζει ξεχωριστές επιμέρους προκλήσεις, αλλά και θέματα που πρέπει να διαχειριστεί από κοινού με τα υπόλοιπα 26 κράτη μέλη. Θα αποτελούσε λάθος για οποιοδήποτε κόμμα να στείλει ως ευρωβουλευτή στο Στρασβούργο κάποιον που δεν συναισθάνεται το μέγεθος της ευθύνης που φέρει ώστε να αναπτύξει την ξεχωριστή οπτική γωνία του λαού και της χώρας του επί σημαντικών θεμάτων που θα καθορίσουν την ζωή μας στα χρόνια που έρχονται.
Δυστυχώς, τα κριτήρια για να γίνει κάποιος ευρωβουλευτής (ή έστω υποψήφιος) μοιάζουν πιο πολύ να υιοθετούν την λογική που επικρατεί στην ψηφοφορία για την Γιουροβίζιον παρά στην ανάδειξη των πλέον κατάλληλων πρεσβευτών που θα μπορέσουν να εκπροσωπήσουν την χώρα επαξίως μέσα στον μοναδικό αυτό δημοκρατικό (και όχι τεχνοκρατικό) θεσμό της ΕΕ. Στην Ελλάδα, κάποιοι ευρωβουλευτές συνήθως εκλέγονται βάσει της αναγνωρισιμότητάς τους ως καλλιτέχνες, αθλητές ή τηλεπαρουσιαστές και όχι χάρη στις πολιτικές τους θέσεις. Μάλιστα, αρκετοί ψηφοφόροι ίσως να μην γνωρίζουν καν την επίσημη θέση του κόμματος που ψηφίζουν, όσον αφορά σε έναν μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών υποθέσεων.
Μολονότι η τάση αυτή εντοπίζεται και σε άλλες μεγάλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, οι κίνδυνοι για την Ευρώπη είναι ίσως μεγαλύτεροι, διότι υφίστανται πολύ μεγαλύτερες διαφορές και αποκλίσεις μεταξύ των πολιτών των 27 κρατών μελών παρά των πολιτών των 50 πολιτειών της Αμερικής. Δεδομένης της διάχυτης πολιτικής πόλωσης που παρατηρείται σήμερα στις ΗΠΑ, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσο ανεξέλεγκτη θα μπορούσε να γίνει η κατάσταση στην ΕΕ αν δεν ληφθεί η ιδιαιτερότητα αυτή σοβαρά υπόψη.
Τί πρέπει να κάνει η Ελλάδα
Ασχέτως των προσώπων που θα εκλεγούν εν τέλει για να εκπροσωπήσουν την Ελλάδα και την Κύπρο στην ευρωβουλή, το ζητούμενο παραμένει να μπορούν να δημιουργούν προστιθέμενη αξία με την παρουσίαση και έκφραση της ξεχωριστής οπτικής γωνίας των πολιτών που αντιπροσωπεύουν. Για παράδειγμα, η Κύπρος αποτελεί το μοναδικό κράτος μέλος της ΕΕ που βρίσκεται υπό ξένη κατοχή, πράγμα που συνιστά μεγάλη ντροπή και ανεξίτηλη κηλίδα για την ΕΕ. Παρά την έντονη ρητορική για την Ουκρανία και την Παλαιστίνη, είναι λυπηρό να διαπιστώνουμε ότι ελάχιστοι (συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων) κάνουν λόγο για την μαύρη φετινή επέτειο των 50 χρόνων από την εισβολή του Αττίλα και την κατοχή του βόρειου μέρους της μεγαλονήσου από την Τουρκία.
Με τον ίδιο τρόπο, ως ένα από τα πρώτα σημεία της Ευρώπης να ασπαστεί τον Χριστιανισμό, η Ελλάδα θα έπρεπε να στείλει ένα διαπρύσιο μήνυμα κατά της μετατροπής ιερών χώρων όπως η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας σε τζαμιά από την τουρκική κυβέρνηση. Επίσης, μια εκ νέου στροφή προς τις κλασικές σπουδές, όπου η Ελλάδα έπρεπε να είναι μπροστάρης, θα μπορούσε να αποτελέσει ουσιαστικό αντίβαρο στην καταστροφική απολυτότητα και τις υπερβολές του “γουοκισμού” ή της “κουλτούρας της ακύρωσης”.
Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να αναδειχθούν οι όντως οικουμενικές αξίες του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στους λαούς της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι οι Έλληνες (Ελλαδίτες και Κύπριοι) πολιτικοί διαθέτουν την ανάλογη φιλοδοξία. Μακάρι όσοι ψηφίζουν στις εκλογές αυτές να κάνουν το καθήκον τους ώστε να γίνει αυτή η πολιτική προοπτική πραγματικότητα.
