Ποιός ευθύνεται για το δεύτερο lockdown

Το αναπόφευκτο δεύτερο lockdown που επισφράγισε μια περίοδο ανεμελιάς αδιαφορίας και αδράνειας δεν είναι ομολογία αποτυχίας της κυβέρνησης, όπως ισχυρίζεται άκοπα η αντιπολίτευση. Σε ένα τόσο πρωτόγνωρο και καταλυτικό φαινόμενο σαν την πανδημία, οι απαντήσεις δεν μπορούν να εξαντληθούν στην κεντρική κρατική παρέμβαση όσο γενικευμένη και αν είναι αυτή. Επίσης δεν αρκεί η επίκληση της ατομικής ευθύνης του καθενός που μπορεί να γίνει καταφύγιο ανευθυνότητας και ιδιοτέλειας, των μονίμων φυγάδων από το συλλογικό.

Η βασική αιτία βρίσκεται κυρίως στην αδυναμία και στην άρνηση, της αυτό-διοίκησης της κοινωνίας, όπου περιλαμβάνονται όλα τα θεσμικά αντίβαρα της κεντρικής κυβέρνησης, σε κλαδικό και τοπικό πεδίο, όλοι οι χώροι ανάμεσα στο κράτος και τον απλό αλλά όχι μόνιμα “αθώο” πολίτη. Όλοι αυτοί οι ενδιάμεσοι χώροι που καλούνται σε μια διαφορετική θεώρηση, ανάληψη δράσης και αλλαγή τρόπου λειτουργίας και δεν μπορεί να καταλήγει -όπως κατέληξε- σε αλληλοδιάδοχες παρεϊστικες ατασθαλίες ατομικές αυτοαναφορες και κακές ιδιοτελείς συμπεριφορές τοπικών παραγόντων που φέρνουν τελικά το αναπότρεπτο.

Η έκρηξη της τελευταίας εβδομάδος επωάσθηκε πολλές μέρες –από αρχές Σεπτέμβρη– και τελικά σάρωσε τις –σωστές– κυβερνητικές προσπάθειες άμυνας, δηλ. αναχαίτισης σε ζώνες τοπικής επιτήρησης και διαχείρισης. Ξεφεύγοντας από πλαίσια ελεγχόμενα, η δυναμική των αλληλεπιδράσεων προκάλεσε παντού την χειμαρρώδη διάχυση του ιϊκού φορτίου.

Ωστόσο, η βασική ιδέα της παρέμβασης σε συγκεκριμένες ομάδες κινδύνου, η μακρά διάρκεια σε αυστηρούς περιορισμούς, η γενικευμένη χρήση μάσκας, οι τοπικές απαγορεύσεις, τα αυξημένα μέτρα απολύμανσης και οι αυστηροί κανόνες αποστασιοποίησης, δεν ήταν λάθος. Έτυχαν κακής υποδοχής και πλημμελούς εφαρμογής και συχνά καταστρατήγησης από ένα εφησυχασμένο κόσμο, ανεύθυνους επιχειρηματίες και άβουλους τοπικούς άρχοντες και από ένα μέρος της νεολαίας

Εμπαθή αντιπαλότητα αντί συναινέσεων 

Είναι προφανές ότι κυρίαρχο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια παίζει ιδιαίτερα το υπουργείο Υγείας, το οποίο δυστυχώς πέρα από διεκπεραιώσεις και επικοινωνιακούς εξωραϊσμούς στερείται ενός ενεργητικού και μακροπρόθεσμου πλάνου αλλά καταφεύγει σε συνεχείς αυτοσχεδιασμούς τρέχοντας πίσω από τα πράγματα.

Η πρόταση όμως για υπουργό Υγείας κοινής αποδοχής της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι προσχηματική και το πιθανότερο ανεφάρμοστη. Αν υπήρχε ειλικρινής πρόθεση συναινέσεων-που θα μπορούσε να την υπηρετηση θαυμάσια μια διακομματική επιτροπή υψηλού επιπέδου, θα διαμόρφωνε ένα τέτοιο έστω μεσοπρόθεσμο πλάνο κοινής αποδοχής και στήριξης και θα συμφωνούσε σε μια δέσμη από ενεργητικές παρεμβάσεις ταχύτατου εκσυγχρονισμού του συστήματος υγείας που συνεχώς αναβάλλεται

Η αντιπαράθεση λοιπόν σήμερα μεταφέρεται με εμπαθή αντιπαλότητα σε κυβερνητικές παραλείψεις και σημαντικές καθυστερήσεις όπως οι μεταφορές, οι πληρότητες, οι συνωστισμοί στις πλατείες, και σε πιο ειδικές υγειονομικές αδυναμίες όπως η έλλειψη σχεδίου, ο αριθμός ΜΕΘ, οι προσλήψεις, τα τεστ. Αισθάνεται όμως καλά ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης όταν προσπαθούσε να ηγηθεί της συνάθροισης έξω από τα δικαστήρια για να καρπωθεί αντιφασιστικά εύσημα δίνοντας ένα εκκωφαντικό μήνυμα παραβίασης της απαγόρευσης;

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης παρακολουθώντας και μη επεμβαίνοντας επι εβδομάδες τον απίστευτο συνωστισμό της νεολαίας στην παράλια; Οι συνδικαλιστές που διαδήλωναν αδιαφορώντας για το συνωστισμό, έγκλειστοι στις δικές τους προτεραιότητες διεκδικήσεων; Οι εκπρόσωποι επαγγελματικών ομάδων που μεταφέρουν τα δικά τους αιτήματα αποζημιώσεων και επιδοτήσεων με απόλυτο τρόπο χωρίς παράλληλα να μεριμνούν για εναλλακτικές; Οι δάσκαλοι που αδράνησαν το καλοκαίρι στην εύρεση χώρων εναλλακτικών για τις μεγάλες τάξεις και στην κατάρτιση στοιχειωδών κανόνων διαπαιδαγώγησης στην πρόληψη των παιδιών.

Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις, τέλος, που δεν κινήθηκαν ταχύτατα στις περιοχές ευθύνης τους, όλο το μεσοδιάστημα Μαΐου-Οκτωβρίου, ενεργοποιώντας το σχολάζον δυναμικό από επαγγελματίες υγείας και πρόνοιας από εθελοντές και ακτιβιστές. Έπρεπε αυτοί να πείσουν τους νεολαίους και όχι η πολιτική προστασία. Ακόμα και ο ΕΟΔΥ και η αστυνομία έπρεπε να συγκρουστούν με τοπικά συμφέροντα αντιτιθέμενα στα μέτρα και όχι να δείχνουν την κεντρική κυβέρνηση.

Bγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας;

Τελικά βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας; Αυτό το δεύτερο lockdown δεν ήταν υποχρεωτικό, μπορούσαμε να προσπαθήσουμε έστω να το περιορίσουμε. Δυστυχώς δεν έχουμε την πολυτέλεια άλλων ευρωπαϊκών χωρών πολύ πλουσιότερων για επαναλαμβανόμενα lockdown τον χειμώνα, καθώς η οικονομία μας, εξαιρετικά εύθραυστη έχει και διαφορετική δομή και κυρίως το τεράστιο βάρος του χρέους.

Η μόνη δικη μας ελπίδα είναι η σωστή –διαρθρωτική– χρήση των πόρων του Ταμείου ανάπτυξης σε υποδομές, ενέργεια και μεταφορές που να απελευθερώνουν ανάπτυξη. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να μείνουμε ανοικτοί παρα την πίεση, σε μια συνολική προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε όρθιοι την υγειονομική αλλά και οικονομική κρίση. Γι’ αυτό είναι σωστή και σημαντική, παρα τις κραυγές και το δεύτερο lockdown, η διατήρηση ανοικτών των σχολείων, του εθνικού κορμού της καθημερινότητας κάθε πόλης. Άλλο τόσο θα πρέπει να τηρηθεί και προστατευθεί από ολους, μέχρι την άρση του, με σωστούς κανόνες και συστηματική προφύλαξη η λειτουργία και των άλλων δραστηριοτήτων κάθε γειτονιάς και όχι να προσφεύγουμε σε μια απέραντη και υπερφορτωμένη αστυνόμευση.

Δίπλα μας ένας ολόκληρος κόσμος από μικρομεσαίους επιχειρηματίες και απλούς εργαζομένους και μακροχρόνια άνεργους αγωνιά για το άμεσο μέλλον του. Αυτό προϋποθέτει συνέγερση και πολλή προσπάθεια όλων, ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός απαγκίστρωση από στρεβλώσεις, καθηλώσεις και απάθεια, ευρείες συναινέσεις για καινοτόμες δράσεις και μεταρρυθμίσεις με ανοιχτό μυαλό. Εκεί βεβαίως θα φαίνονταν και η ειλικρίνεια στις προθέσεις της αντιπολίτευσης και οι πραγματικοί σχεδιασμοί της κυβέρνησης αλλά και η απόφαση του πολιτικού κόσμου, του κόσμου της οικονομίας αλλά και όλης της κοινωνίας να ανταποκριθεί σωστά σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή