“Δεν πάω πουθενά, εδώ θα μείνω…”

Εάν το ερώτημα στον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι και την ημέρα των εκλογών ήταν εάν ο Αλέξης Τσίπρας μένει η φεύγει, την απάντηση έδωσε ο ίδιος με την δήλωσή του το βράδυ των εκλογών: εν ολίγοις ότι αφού ο κίνδυνος κατάρρευσης αποφεύχθηκε και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αξιωματική αντιπολίτευση, παραμένει στην ηγεσία του κόμματος, θέτοντας τον εαυτό του στην κρίση των μελών – που σημαίνει επιβεβαίωση της ηγεσίας του από την βάση – και παράλληλα ξεκινά τις διαδικασίες ανασυγκρότησης του κόμματος σε πρόσωπα και ιδέες με ορίζοντα τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024. 

Ο Τσίπρας έδειξε ότι έχει αφομοιώσει το σοκ του πρώτου αποτελέσματος και εμφανίστηκε ψύχραιμος και αποφασισμένος να ηγηθεί της ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όποιος θέλει ακολουθεί. Αντίθετα τα υπόλοιπα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ – και κυρίως εκείνα που στο παρασκήνιο ψέλλιζαν ότι μετά την 21η Μαΐου όλα είναι ανοικτά – δείχνουν αμήχανα.

Βεβαίως είναι ακόμη πολύ νωρίς, ωστόσο κανείς στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει διατεθειμένος να αναμετρηθεί με τον Αλέξη Τσίπρα για την ηγεσία, ούτε κάποια εσωκομματική ομάδα να προωθήσει διαφορετική πρόταση. Η Έφη Αχτσιόγλου, που εφέρετο ως το φαβορί σε ενδεχόμενη διαδοχή, δήλωσε ήδη ότι δεν υπάρχει θέμα ηγεσίας (όπως λέγεται στους διαδρόμους της Κουμουνδούρου η κ. Αχτσιόγλου ή ο Αλέξης Χαρίτσης θα έκαναν κίνηση μόνο αν έπαιρναν τον δαχτυλίδι).

Ο Αλέξης Τσίπρας επιπλέον προειδοποίησε ότι όλοι θα κριθούν από την βάση, εκεί που ουσιαστικά δεν έχει αντίπαλο. «Τα μέλη του κόμματος θα κληθούν να μας κρίνουν όλους και να χαράξουν τη στρατηγική που ανταποκρίνεται στις δύσκολες συνθήκες», είπε χαρακτηριστικά. Ακολούθως έδειξε πώς ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η κυρίαρχη δύναμη στον χώρο της κεντροαριστεράς, σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ και έβαλε ορίζοντα για την επιστροφή του σε τροχιά εξουσίας, μετά την ανασυγκρότηση που θα κάνει στο κόμμα, τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024. Οι λίγοι συνομιλητές του λένε ότι αυτή την φορά δείχνει αποφασισμένος, προσφεύγοντας στην βάση του κόμματος, να κάνει αλλαγές.

Το γεγονός ότι η κοινοβουλευτική δύναμη πέφτει κάτω από τις 50 έδρες και μένουν εκτός βουλής αρκετά από τα κορυφαία στελέχη του κόμματος, όπως ο Νίκος Βούτσης, Γιάννης Δραγασάκης, ο Χρήστος Σπίρτζης, Θοδωρής Δρίτσας, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Φίλης, αυξάνει την νευρικότητα στο κόμμα. Εκτός βουλής μένει και η εκπρόσωπος του κόμματος Πόπη Τσαπανίδου, που είναι τέταρτη σε σειρά στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Από μία άποψη η αποτυχία αρκετών κορυφαίων στελεχών να εκλεγούν, δυναμώνει τον έλεγχο του Αλέξη Τσίπρα στην αποδεκατισμένη κοινοβουλευτική του ομάδα.

Η ηγεμονία στην κεντροαριστερά

Μετά την 21 Μαΐου που ξεκαθάρισε την αυτοδυναμία η εκτίμηση ήταν ότι οι επαναληπτικές εκλογές θα ήταν για την μάχη μεταξύ δεύτερου και τρίτου κόμματος και παράλληλα για την ηγεμονία στην κεντροαριστερά. Αυτή τη μάχη την κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς το ΠΑΣΟΚ εξάντλησε, προς το παρόν, την δυναμική του και δεν κατάφερε να αμφισβητήσει την δεύτερη θέση. Εάν υποτεθεί ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ είναι συγγενικά κόμματα – όπως άλλωστε δείχνει η παρουσία και των δύο στις συνεδριάσεις των ευρωπαίων σοσιαλιστών – αθροιστικά σε σχέση με το 2019 έχασαν περισσότερες από 10 μονάδες. Βεβαίως η φθορά ήταν του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν πέτυχε να είναι ο υποδοχέας των διαρροών.

Ο κ. Τσίπρας έσπευσε να προδιαγράψει την στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ στο εξής, λέγοντας ότι το αποτέλεσμα είναι αρνητικό για την κοινωνία και την δημοκρατία (λόγω της εισόδου στην Βουλή τριών ακροδεξιών κομμάτων) και οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στην ενίσχυση της δεξιάς και της ακροδεξιάς.

Το αποτέλεσμα σηματοδοτεί μία συνολική μετατόπιση της αντισυστημικής ψήφου στο δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος, ενώ αφήνει ανοικτό το παιχνίδι της κεντροαριστεράς – ανταγωνισμός και σύμπλευση απέναντι στην κυριαρχία Μητσοτάκη. Τον λεγόμενο μεσαίο χώρο τον κατοχύρωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ η μετατόπιση ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ προς το πολιτικό κέντρο μείωσε αθροιστικά τις δυνάμεις και των δύο και έσπρωξε την αντισυστημική ψήφο προς τα δεξιά.

Το ότι ο Αλέξης Τσίπρας επικεντρώνει στην αντιμετώπιση της ακροδεξιάς δείχνει ότι τουλάχιστον τις πρώτες ώρες αδυνατεί να διαβάσει την ευρύτερη εικόνα και παραμένει καθηλωμένος στις μειοψηφικές ιδεοληψίες του μικρού αριστερού κόμματος. Ακόμη και ηττημένος ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει αξιωματική αντιπολίτευση και ο αντίπαλός του είναι η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη και όχι τα μικρά κόμματα της άκρας δεξιάς, παρά μόνο δευτερευόντως.

Το παιχνίδι με τον «εθνικισμό», όπως αποκαλεί συλλήβδην τα εθνικά αισθήματα του ελληνικού λαού, είναι χαμένο αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει να το αντιλαμβάνεται, όπως επίσης δεν αντιλαμβάνεται ότι η σύγχρονη αριστερά δεν είναι ο δικαιωματισμός και ο αγώνας για τους μετανάστες και τις έμφυλες ταυτότητες, όπως περιέγραψε ο Αλέξης Τσίπρας στην συνέντευξή του στην Άγγελα Καστρινάκη στα “Νέα”.