Σκάνδαλα, ύποπτα SMS και ρουσφέτια – Το αληθινό πρόσωπο της Ούρσουλα

Την ίδια στιγμή βέβαια, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φέρεται να εμπλέκεται σε μια σειρά από σκάνδαλα με οσμή διαφθοράς, τόσο κατά τη θητεία της ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), όσο και τα χρόνια που υπηρετούσε ως υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, από το 2013 έως το 2019. Από προεκλογικά ρουσφέτια, σε “ύποπτα” SMS με τον CEO της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά και σε αδιαφανείς αναθέσεις συμβολαίων πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε μεγάλες συμβουλευτικές εταιρείες, η πολιτική καριέρα της φον ντερ Λάιεν έχει να επιδείξει αρκετά μελανά σημεία.

Μια από τις υποθέσεις που κάνουν τις δηλώσεις της φον ντερ Λάιεν περί “εξάλειψης της διαφθοράς” να μοιάζουν ως γραμμές από το “1984” του Τζορτζ Όργουελ, ήταν ο αναξιοκρατικός (και “προεκλογικός”) διορισμός του Markus Pieper μερικούς μήνες πριν, στον οποίο η πρόεδρος της Κομισιόν διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο.

Συγκεκριμένα, ο Pieper, ευρωβουλευτής με το γερμανικό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα-CDU (το κόμμα στο οποίο βρισκόταν ντερ Λάιεν πριν αναλάβει πρόεδρος της Κομισιόν), διορίστηκε ως «απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις» (με μισθό σχεδόν 20.000 ευρώ το μήνα), παρότι δύο συνυποψήφιές του είχαν συλλέξει αρκετά μεγαλύτερη βαθμολογία από εκείνον στα σχετικά τεστ αξιολόγησης για την εν λόγω θέση. Επίσης, ο Pieper δεν είχε την υποστήριξη του Thierry Breton, που αποτελεί τον αρμόδιο Επίτροπο της Ένωσης για το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο.

Η υπόθεση μάλιστα, προκάλεσε την έντονη (και πρωτοφανή) αντίδραση τριών Επίτροπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (των Nicolas Schmit, Paulo Gentiloni και φυσικά του Breton) αλλά και του Επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας, Josep Borell, οι οποίοι απέστειλαν κοινή επιστολή διαμαρτυρίας προς την πρόεδρο της Κομισιόν, κατηγορώντας τη για «μεροληπτική στάση». Οι αντιδράσεις δε σταμάτησαν εκεί, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του ζήτησε την αναίρεση του διορισμού. Τελικά, ώρες πριν αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, ο Pieper “έκανε πίσω” και παραιτήθηκε από το συγκεκριμένο ρόλο.

Οι παρασκηνιακοί χειρισμοί της ντερ Λάιεν

Δεν ήταν όμως μόνο ο διορισμός του Pieper. Οι χειρισμοί της φον ντερ Λάιεν σχετικά με την αγορά των εμβολίων της Pfizer/Biontech κατά του Covid-19, μπορούν να χαρακτηριστούν ως “ύποπτοι” (στην καλύτερη περίπτωση). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (το οποίο είναι αρμόδιο να ελέγχει τη χρηστή διαχείριση των πόρων της ΕΕ), η φον ντερ Λάιεν, σύναψε τη συμφωνία για την προμήθεια 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων του εν λόγω εμβολίου αντί 35 δισεκατομμυρίων ευρώ, μέσα από προσωπικές και άκρως αδιαφανείς διαπραγματεύσεις με τον CEO της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας, Αλμπερτ Μπουρλά.

Μάλιστα, η πρόεδρος της Κομισιόν, φέρεται να είχε ανταλλάξει και SMS σε προσωπικό επίπεδο με τον Μπουρλά, κάτι το οποίο είχε προκαλέσει εύλογες αντιδράσεις, καθώς αν κάτι τέτοιο ισχύει, αποτελεί καταφανή υπέρβαση των θεσμικών της ορίων. Σημειωτέον ότι, οι New York Times, έχουν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ζητώντας δημοσιοποίηση των συγκεκριμένων SMS, με την Επιτροπή να αρνείται να αποκαλύψει το περιεχόμενο τους. Πριν από περίπου ένα χρόνο, η Επίτροπος Αρχών και Διαφάνειας Βέρα Γιούροβα είχε σημειώσει εκ μέρους της Κομισιόν, ότι τα SMS πιθανόν να έχουν διαγραφεί, εφόσον από τη φύση τους είναι «βραχύβια και εφήμερα».

Οσμή σκανδάλου

Πέρα από τις σκιές αδιαφάνειας που χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη υπόθεση, άκρως σημαντική είναι και μια ακόμη πτυχή: Η Κομισιόν φέρεται να αγόρασε τα εμβόλια της Pfizer υπερκοστολογημένα, όπως αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times. Κάτι το οποίο κρίνεται εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως αν συνδυαστεί με το ότι, εμβόλια αξίας τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ που αγόρασε η Κομισιόν, κατέληξαν στα «σκουπίδια», όπως αναφέρει το Politico, με αρκετούς να υποστηρίζουν πως η ποσότητα των εμβολίων που προμηθεύτηκε η Επιτροπή ήταν υπερβολική.

Αυτή τη στιγμή πάντως, την εν λόγω υπόθεση ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία, με επιστολή της τον Απρίλη, κατήγγειλε την Κομισιόν για το γεγονός πως αποφάσισε αιφνιδίως να προβεί σε περικοπές ύψους πέντε εκατομμυρίων σε βάρος της. «Η Κομισιόν (με τις εν λόγω περικοπές) στερεί από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τα μέσα να πραγματοποιήσει αποτελεσματικά το έργο της», τονίζει η επιστολή.

Η φον ντερ Λάιεν ως υπουργός Άμυνας

Βέβαια, ακόμη και πριν τους προεκλογικούς διορισμούς και τις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, η φον ντερ Λάιεν είχε βρεθεί στο στόχαστρο για τους χειρισμούς της (και) ως υπουργός Άμυνας της Γερμανίας. Είναι ενδεικτικό το γεγονός πως η γερμανική κυβέρνηση δεν είχε ψηφίσει υπέρ της υποψηφιότητας της ως προέδρου της Κομισιόν (επέλεξε την αποχή), ενώ, σύμφωνα με έρευνατης Deutschland Trend το 56% των Γερμανών το 2019 πίστευε ότι η φον ντερ Λάιεν «δε θα ήταν καλή Πρόεδρος της Κομισιόν». Ο λόγος;

Κατά τη διάρκεια της θητείας της στο υπουργείο Άμυνας, είχαν δαπανηθεί εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για διορισμούς εξωτερικών συμβούλων μεγάλων συμβουλευτικών εταιρειών, όπως η McKinsey. Συγκεκριμένα, μόνο μέσα στη διετία 2015-2016, είχαν δαπανηθεί έως και 250 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία είχαν δηλωθεί επισήμως μόλις τα 5,1.

Μάλιστα, οι γερμανικές αρχές που διερεύνησαν τη συγκεκριμένη υπόθεση, εντόπισαν το εξής: Στη συντριπτική πλειοψηφία των διορισμών, το υπουργείο δεν παρείχε ουσιαστική εξήγηση των λόγων για τους οποίους διοριζόντουσαν οι εξωτερικοί σύμβουλοι, οι οποίοι εν συνεχεία ασκούσαν μεγάλη (και αθέμιτη) επιρροή, έτσι ώστε εταιρείες της αρεσκείας τους να κερδίζουν συμβόλαια εκατομμυρίων ευρώ από το υπουργείο. Για τη συγκεκριμένη υπόθεση, η φον ντερ Λάιεν, είχε παραδεχθεί το 2018 ενώπιον του γερμανικού κοινοβουλίου πως «έγιναν λάθη, τα οποία δε θα έπρεπε να έχουν συμβεί».

Τέλος, σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, η πρόεδρος της Κομισιόν είχε αντιμετωπίσει και δριμύτατες κατηγορίες από Γερμανούς ακαδημαϊκούς σχετικά με λογοκλοπή στη διδακτορική της διατριβή.

Το μέλλον της φον ντερ Λάιεν

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η φον ντερ Λάιεν, φαντάζει αυτή τη στιγμή ως η επικρατέστερη υποψήφια για πρόεδρος της Κομισιόν και για την επόμενη πενταετία (2024-2029), έχοντας την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο, σύμφωνα με δημοσκόπηση της IPSOS, αναμένεται να εξασφαλίσει 177 ευρωβουλευτές (από τους 720 συνολικά).

Αρκετά όμως αναμένεται να κριθούν από τη στάση που θα κρατήσει ο Εμμάνουελ Μακρόν απέναντι στη Γερμανίδα πολιτικό, καθώς η φον ντερ Λάιεν για να επανεκλεγεί ως πρόεδρος της Επιτροπής, χρειάζεται τη θετική ψήφο από ευρωβουλευτές (οι οποίοι εγκρίνουν ή απορρίπτουν τον/την εκάστοτε πρόεδρο της Κομισιόν) και άλλων ευρωομάδων, κάτι το οποίο αν και φαντάζει πιθανό, δεν είναι καθόλου βέβαιο, υπό τη σκιά των παραπάνω σκανδάλων.