ΣΥΡΙΖΑ εναντίον ΠΑΣΟΚ σε κλίμα κυριαρχίας Μητσοτάκη

Ένα νέο πολιτικό τοπίο αναδύεται μετά από μία μακρά κουραστική και στο τέλος μερικώς αδιάφορη για τους πολίτες, εκλογική αντιπαράθεση που κρίθηκε περισσότερο στα λάθη και στις αβελτηρίες των βασικών παικτών και λιγότερο στα προγράμματα και στις πολιτικές των κομμάτων. Για πρώτη φορά από την Μεταπολίτευση αναδεικνύεται ένας μόνο ισχυρός πόλος στο πολιτικό σύστημα και μία πολυκερματισμένη αντιπολίτευση, σε κλίμα κυριαρχίας Μητσοτάκη. 

Οι δημοσκοπήσεις συμφωνούν ότι η ΝΔ θα κινηθεί γύρω στο 40% με άνετη αυτοδυναμία στην Βουλή και διαφορά περί τις 20 μονάδες από το δεύτερο κόμμα. Η πρόβλεψη για την περαιτέρω κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει να επιβεβαιώνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να κινείται και εκείνος στο όριο του 20% και να διατηρεί καθαρά την θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οφείλεται αυτό σε σημαντικό βαθμό στο δεν συνεχίστηκε η άνοδος του ΠΑΣΟΚ.

Σε αυτή την προεκλογική περίοδο ο ΣΥΡΙΖΑ απέφυγε τα μεγάλα λάθη – δεν υπήρξε ένας νέος Κατρούγκαλος και οι δηλώσεις του Όθωνα Ηλιόπουλου πέρασαν στα ψιλά – ενώ οι τοποθετήσεις στα δύο θέματα, της Θράκης και του ναυαγίου της Πύλου δεν φαίνεται να τον έβλαψαν. Οι αλλαγές που έκανε τόσο στην εκφορά του λόγου (μείωσε τις επιθέσεις στον Κυριάκο Μητσοτάκη και προσπάθησε να μιλήσει για τα προγράμματα) όσο και στα πρόσωπα που πλαισίωσαν τον Αλέξη Τσίπρα, φαίνεται να απέδωσαν. Σε αυτή την δεύτερη προεκλογική περίοδο δεν υπήρξαν τα σκληρά χτυπήματα από δεξιά και αριστερά, ενώ πέρασε στην αντεπίθεση εναντίον του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ.

Αντίθετα αυτή τη φορά οι γκάφες έγιναν από το ΠΑΣΟΚ – η διάσταση με Καστανίδη, οι δηλώσεις της κ. Αποστολάκη, της κ. Μπατζελή και της κ. Χρονοπούλου στο ξεκίνημα – με κορυφαίο μόλις δύο ημέρες πριν τις εκλογές – όπως με τον Κατρούγκαλο – το θέμα του Δημήτρη Μάντζου. Μία ακόμη διαφορά είναι ότι τα συστημικά ΜΜΕ μετέβαλαν την στάση τους από την στιγμή που το ΠΑΣΟΚ προέκυψε σαν κίνδυνος, όχι μόνο για την αποδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για την μείωση του ποσοστού της ΝΔ. Προτίμησαν να σπρώξουν τους δυσαρεστημένους προς την Ζωή Κωνσταντοπούλου, την οποία δεν θεωρούν κίνδυνο.

Με το ΚΚΕ στα ποσοστά του και την Ελληνική Λύση να διατηρείται στην Βουλή, αν και δεν έφτασε τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο τέλος της κούρσας, στο ποια μικρά κόμματα θα μπουν στην Βουλή: Πλεύση Ελευθερίας, Νίκη και Σπαρτιάτες που κάνουν δυνατό φίνις. Κάθε μικρό κόμμα που μπαίνει, μειώνει την κοινοβουλευτική δύναμη της ΝΔ.

Κυρίαρχος ο Μητσοτάκης

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναδεικνύεται κυρίαρχος στο πολιτικό σκηνικό και χωρίς αντίπαλο δέος στο εσωτερικό της ΝΔ. Οι επιλογές του είναι ανοικτές, αλλά το πώς θα κινηθεί δεν είναι δεδομένο. Σε κάθε περίπτωση θα ολοκληρώσει την συνολική αναδιάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας, όπως ήταν από το 2019 ο στόχος του. Το συμβολοποιεί ο ίδιος με την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Μείωση του δημοσίου τομέα και ιδιωτικοποιήσεις σε όποιο πεδίο υπάρχει ακόμη περιθώριο και δραστηριοποίηση μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, εγχώριων και μη είναι στην ατζέντα της τετραετίας: Στην υγεία, στην παιδεία, στην κοινωνική ασφάλιση, στις υποδομές, στην αγορά ακινήτων, στον τουρισμό. Παράλληλα περεταίρω ενίσχυση των μεγάλων επιχειρήσεων και μείωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει στην διάθεση του τον πακτωλό του Ταμείου Ανάπτυξης για να μοιράσει το παιχνίδι στην οικονομία.

Από την άλλη θα βρεθεί αντιμέτωπος με τα προβλήματα που έχει επισωρεύσει η πρώτη του θητεία: Καταναλωτική ακρίβεια, υψηλό ενεργειακό κόστος, υποβάθμιση των υπηρεσιών σε όλους τους τομείς, από την παιδεία και την υγεία μέχρι την πολυδάπανη ασφάλεια του πολίτη όπου το οργανωμένο έγκλημα κάνει πάρτι. Το ότι εκλείπει ο άλλος πόλος του πολιτικού συστήματος, ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει και τις συνέπειές του.

Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι αντιμέτωπη με τα κοινωνικά προβλήματα, δίχως το βολικό άλλοθι του δαιμονοποιημένου ΣΥΡΙΖΑ. Η αντίληψη ότι η κυβέρνηση το 2019-23 δεν τα πήγε καλά σε μία σειρά τομείς, αλλά στην άλλη πλευρά ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ με τις αμαρτίες του, κυριάρχησε τόσο στην πολιτική αντιπαράθεση, όσο και με την βοήθεια των συστημικών μέσων στην κοινωνία. Από την επομένη των εκλογών το “ναι μεν η κυβέρνηση κάνει λάθη, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι χειρότερος” δεν θα υπάρχει. Αντίθετα θα έχει μία πολυκερματισμένη Αριστερά που θα διαγκωνίζεται για την κυριαρχία στον δικό της χώρο, με όχημα το ποιος κάνει πιο αποτελεσματική αντιπολίτευση στη ΝΔ.

Εσωκομματικό τοπίο

Στο εσωκομματικό τοπίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι επίσης κυρίαρχος δίχως αντίπαλο δέος, πρωτοφανές για τη ΝΔ από την ίδρυσή της. Η λεγόμενη καραμανλική πτέρυγα είναι αποδεκατισμένη, οι σαμαρικοί διατήρησαν περιορισμένες δυνάμεις, ενώ δεν υπάρχει δελφίνος ή αυτοδύναμη προσωπικότητα. Ο Νίκος Δένδιας δεν μπορεί να αποτελέσει πόλο συσπείρωσης.

Από την κυβέρνηση που θα σχηματίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα φανούν και οι προθέσεις του. Το πιθανότερο είναι να κινηθεί στην κατεύθυνση της “νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης του κόμματος” δίνοντας υπουργεία σε προερχόμενους εκτός ΝΔ, διατηρώντας και τα πρόσωπα με σκληρό δεξιό προφίλ σαν αντιστάθμισμα στην κινητικότητα που αναπτύσσεται στον πέραν της ΝΔ χώρο. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται αναβάθμιση υπουργών όπως ο Κυριάκος Πιερρακάκης, η Νίκη Κεραμέως, ο Νίκος Παπαθανάσης, η επιστροφή του Μιχάλη Χρυσοχοίδη ενώ θα μείνουν στο παιχνίδι οι Άδωνις Γεωργιάδης και Μάκης Βορίδης.

Τα ελληνοτουρκικά

Ίσως το πιο κρίσιμο είναι το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς συνδέεται με το σημαντικότερο θέμα που θα αντιμετωπίσει στην επόμενη θητεία του και που μπορεί να προκαλέσει μείζονες ανακατατάξεις: να κλείσει τα ελληνοτουρκικά. Στο πλαίσιο αυτό κυκλοφορεί ότι θα αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών ο μέχρι πρότινος υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης για να χειριστεί συνολικά, στο πολιτικό και νομικό πεδίο, την παραπομπή στην Χάγη.

Ο κ. Γεραπετρίτης αποτελεί πρόκληση για την πατριωτική πτέρυγα της ΝΔ, μετά την δήλωσή του ότι «κόκκινη γραμμή είναι τα έξι μίλια». Για να προχωρήσει πάντως τα ελληνοτουρκικά θα χρειαστεί όση στήριξη μπορούν να του προσφέρουν τα μίντια σε συνδυασμό με ευρύτερη συναίνεση από το πολιτικό σύστημα ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ – κάτι που δεν είναι καθόλου βέβαιο. Αν του την προσφέρουν να σπρώξουν όλη την κοινωνική δυσαρέσκεια – για τα κοινωνικά και εθνικά ζητήματα – στον υπερ-δεξιό χώρο.

Στο πλαίσιο αυτό έχει ενδιαφέρον ότι την θέση του Γεραπετρίτη στο Μέγαρο Μαξίμου παίρνει ο Σταύρος Παπασταύρου, παλιός συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, αν και η άνοδός του στο περιβάλλον Μητσοτάκη αποδίδεται στην σύζυγο του πρωθυπουργού και στην παρασκηνιακή του διασύνδεση με επιχειρηματικά συμφέροντα.

Η μάχη της Κεντροαριστεράς

Από την στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ αποφεύγει την κατάρρευση που θα ήταν σαν ξαφνικός θάνατος, διατηρεί την θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και κερδίζει πολύτιμο χρόνο απέναντι στο ΠΑΣΟΚ που πλέον προβάλλει απειλητικό στην διεκδίκηση της ηγεμονίας στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο. Εφόσον κρατηθεί στα ποσοστά του Μαίου, τότε η πρόβλεψη είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας παραμένει και δρομολογεί τις διαδικασίες για την επιβεβαίωση της ηγεσίας του – αν πέσει πχ στο 17% τότε μάλλον θα φύγει. Ήδη ακούγεται για έκτακτο συνέδριο τα μέσα Ιουλίου.

Το εάν στην συνέχεια ο Αλέξης Τσίπρας δρομολογήσει την ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ και τη μετεξέλιξή του σε κόμμα εξουσίας, κάτι που δεν έκανε μετά το 2019, μένει να αποδειχθεί. Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να ξεπεράσει τον εαυτό του, αφού και μετά το 2019 κανείς δεν τον εμπόδισε και οι λάθος επιλογές προσώπων και στρατηγικής ήταν δικές του.

Το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του θα αναγκαστεί να διεκδικήσει την βασική θέση στην κεντροαριστερά με προγραμματικό και πολιτικό λόγο. Το ΠΑΣΟΚ θα επιβεβαιώσει την θέση του στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση. Ωστόσο δύσκολα θα κυριαρχήσει το ένα από τα δύο κόμματα του χώρου ελαχιστοποιώντας το άλλο. Μάλλον θα αναγκαστούν να συνυπάρχουν σε μία ανταγωνιστική σχέση ως συμπληρωματικές δυνάμεις και σε αντιπαράθεση με την δυναμική πέραν της δεξιάς. Μία τάση που ήδη διαφαίνεται είναι ότι προοπτικά ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να αναζητήσουν σημεία σύγκλισης για να αμφισβητήσουν την παντοδυναμία Μητσοτάκη, αλλά αυτά είναι σε δεύτερο χρόνο.