ΣΥΡΙΖΑ: Ματ του Τσίπρα στην εσωκομματική αντιπολίτευση

Ένα νέο κόμμα φιλοδοξεί να οικοδομήσει ο Αλέξης Τσίπρας με την πρότασή του για την αλλαγή καταστατικού. Η πρόταση έχει πολλαπλούς στόχους: Να σπάσει τους μηχανισμούς στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, που διατηρούν συγκροτημένες και ισχυρές όχι μόνο στο πολιτικό αλλά και στο οργανωτικό πεδίο τις τάσεις, να αποδυναμώσει τους “δημογέροντες” και να υλοποιήσει την διακήρυξή του για ένα κόμμα δίχως “face control” στην είσοδο μελών, που επιπλέον να συμμετέχουν στις διεργασίες λήψης των αποφάσεων.

Η Κουμουνδούρου χαρακτηρίζει “ριζοσπαστική” την πρόταση Τσίπρα, αν και την εκλογή ηγεσίας από την βάση υλοποίησε πρώτα το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου και στην συνέχεια την υιοθέτησε και η ΝΔ του Αντώνη Σαμαρά. “Ρηξικέλευθη” μπορεί να χαρακτηριστεί η εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος από την βάση. Η πρόταση είχε συζητηθεί και στο παρελθόν, αλλά προσέκρουε στην αντίδραση των στελεχών του παλιού “μικρού” ΣΥΡΙΖΑ που δεν ήθελαν άμεση νομιμοποίηση και παντοδυναμία του Αλέξη Τσίπρα από την βάση του κόμματος.

Με τη νέα διαδικασία πάντως παράλληλα με την ενδυνάμωση του προέδρου του κόμματος, αποκτά αυξημένη νομιμοποίηση και η Κεντρική Επιτροπή. Καθώς όμως η εκλογή των μελών της θα γίνεται με ενιαία λίστα από όλη την χώρα, οι επιμέρους ομάδες και οι τάσεις δεν θα μπορούν να ελέγχουν με ποσοστώσεις και διαδικασίες του παρασκηνίου την σύνθεσή της. Όπως αναφέρει η Κουμουνδούρου «η διαδικασία αυτή περιφρουρεί τη δυνατότητα οι τάσεις να λειτουργούν ως ρεύματα ιδεών αλλά τις αποτρέπει από το να λειτουργούν ως μηχανισμοί αναπαραγωγής στελεχών με τα λεγόμενα “χαρτάκια” σε κάθε Συνέδριο».

Φυσικά τα προβεβλημένα στελέχη θα εκλέγονται, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος του “star system”, της εκλογής ανθρώπων που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εξασφαλίζουν αναγνωρισιμότητα από τα ΜΜΕ. Πάντως παραμένει το “φίλτρο” του Συνεδρίου, αφού οι υποψηφιότητες και για την προεδρία, αλλά και για την Κεντρική Επιτροπή θα εγκρίνονται από το Συνέδριο που θα προηγείται. Σε κάθε περίπτωση αποδυναμώνονται τα άλλα όργανα, όπως το Πολιτικό Συμβούλιο, ώστε να μην μπορεί κανείς να ισχυρίζεται, όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ότι «ο πρόεδρος είναι ο πρώτος μεταξύ ίσων».

Με την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής από την βάση, ο Αλέξης Τσίπρας, ακυρώνει την κριτική για «αρχηγικό κόμμα» που είχαν ασκήσει στο παρελθόν στελέχη όπως ο Νίκος Φίλης και ο Νίκος Βούτσης, όποτε ετίθετο η πρόταση για εκλογή αρχηγού από την βάση. Τυπικά θα υπάρχει ένα εξίσου ισχυρό όργανο, το οποίο όμως θα έχει αποφασιστική σημασία στα γενικότερα θέματα πολιτικής, ιδεολογίας και στρατηγικής και όχι στην καθημερινή άσκηση πολιτικής ή διακυβέρνησης.

Τέλος στο “face control” στον ΣΥΡΙΖΑ

Εξίσου σημαντικό είναι ότι τελειώνει το face control στην είσοδο νέων μελών με την απλοποίηση της διαδικασίας ένταξης. Μέχρι τώρα κυκλοφορούσε σαν ανέκδοτο ότι ήταν πιο εύκολο να γίνεις δεκτός στο Χάρβαρντ, παρά στον ΣΥΡΙΖΑ! Τώρα «με μια απλή αίτηση είτε στην κομματική οργάνωση, είτε κεντρικά στο κόμμα, είτε στην ηλεκτρονική πλατφόρμα iSyriza.gr, ο κάθε πολίτης που το επιθυμεί γίνεται αυτοδίκαια μέλος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία».

Η συνέχεια είναι πιο ενδιαφέρουσα, καθώς τα μέλη παλιά και νέα αποκτούν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις πολιτικές αποφάσεις, καθώς και στις διαδικασίες για τους βουλευτές, την κυβέρνηση ή τις τοπικές εκλογές. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι τις προηγούμενες εκλογές τα παλιά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ μπλόκαραν συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο με στελέχη προερχόμενα από την ευρύτερη αριστερά, με το γνωστό για τους δήμους αποτέλεσμα.

Εν ολίγοις ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να αναδιαμορφώσει συνολικά το κόμμα ανοίγοντας τις πόρτες σε πολίτες της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και δίνοντάς τους κίνητρα να συμμετέχουν στην παραγωγή πολιτικής, διευκολύνοντας με την υβριδική λειτουργία που περιλαμβάνει φυσικές και ψηφιακές διεργασίες. Στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ έλεγε ότι, εφόσον λειτουργήσει, «θα θυμίζει το ΠΑΣΟΚ της πρώτης περιόδου». Σε κάθε περίπτωση τελειώνει η κυριαρχία του παλιού “μικρού” ΣΥΡΙΖΑ του 3% που κρατούσε τα κλειδιά του κόμματος, περιορίζοντας την ευρύτερη μάζα σε ρόλο απλών ψηφοφόρων.

Άργησε ο Τσίπρας;

Τυπικά την πρόταση (που είναι του Αλέξη Τσίπρα) κατέθεσε ο επικεφαλής της επιτροπής του καταστατικού, ο Γιάννης Δραγασάκης. Ήδη στο παρασκήνιο τα παλιά στελέχη έχουν εκφράσει τις διαφωνίες τους επικαλούμενοι «τις παραδόσεις των Αριστερών κομμάτων, σε αντίθεση με την ενίσχυση του αρχηγικού χαρακτήρα που σηματοδοτεί η εκλογή από την βάση». Το νέο καταστατικό θα πρέπει να ψηφιστεί από το Συνέδριο του κόμματος, που θα διεξαχθεί στο τέλος Μαρτίου.

Κρίσιμο είναι εάν το Συνέδριο θα αποφασίσει να ξεκινήσει η διαδικασία της εκλογής προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής αμέσως μετά, ή εάν θα παραπεμφθεί στο επόμενο Συνέδριο. Το επιχείρημα είναι ότι είναι δύσκολο μετά από μία εσωκομματική διεργασία να ξεκινήσει αμέσως η επόμενη, ειδικά εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφασίσει πρόωρες εκλογές. Αυτό βέβαια είναι ένα επιπλέον επιχείρημα για τον πρωθυπουργό να τις αποφασίσει, να μην δώσει χρόνο στον βασικό του αντίπαλο να αποκτήσει μία νέα δυναμική, όπως πχ έγινε και με το ΠΑΣΟΚ, με την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη.

Σε κάθε περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την κίνηση που θα έπρεπε να έχει κάνει ήδη από την επομένη των τελευταίων εκλογών καθώς, θα είχε αποφύγει δύο χρόνια εσωστρέφειας και καθήλωσης του κόμματός του. Το πόσο θα αποδώσει το εγχείρημα θα φανεί στις προσεχείς εκλογές.