Θα τα “γυρίσει” ο Κουρτς για το Ταμείο Ανάκαμψης; – Το τοπίο μετά το σημερινό ναυάγιο 

Κοινό τόπο αναζήτησαν οι ηγέτες της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής και το ενδιαφέρον στράφηκε στον καγκελάριο Κουρτς και την στάση που θα κρατούσε σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Αυστρία, όπως και άλλες φειδωλά δημοσιονομικές χώρες, αντιδρούν στο σχέδιο Μέρκελ-Μακρόν, αλλά και στη συνθετική πρόταση της Κομισιόν. Κάτι, ωστόσο, δείχνει να αλλάζει, αν και όχι δραματικά, στον τρόπο που προσεγγίζει ο αυστριακός καγκελάριος τα σχέδια για την ανάταξη των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Λίγη ώρα πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, η οποία έγινε με τηλεδιάσκεψη, ο καγκελάριος τις Αυστρίας εξέφρασε, σε δηλώσεις του στο Bloomberg, την ελπίδα ότι στην επόμενη Σύνοδο της ΕΕ, τον Ιούλιο, θα είναι δυνατή μία συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης. Η διαφοροποίηση του Κουρτς δεν βρίσκεται βεβαίως στο χρονικό προσδιορισμό επίτευξης μιας συμφωνίας, αφού κανένας, Ευρωπαίος ηγέτης, με πρώτη τη Μέρκελ, δεν περίμενε συμφωνία στη σημερινή σύνοδο. Η σύνοδος ολοκληρώθηκε άλλωστε, χωρίς αποτέλεσμα.

Αυτό που δείχνει μια αλλαγή στάσης είναι οι ελπίδες του Κουρτς για συμφωνία στο άμεσο μέλλον και το γεγονός ότι οι διαφωνίες του δεν εστιάζουν πλέον στην μέχρι τώρα εκφρασμένη θέση του, όπως και της Δανίας, της Σουηδίας και της Ολλανδίας, η βοήθεια προς τις πληττόμενες από την πανδημία χώρες, να δοθεί με τη μορφή δανείων και όχι επιχορηγήσεων.

Τι φαίνεται να αλλάζει

Αντιθέτως, στις δηλώσεις του στο Bloomberg, ο καγγελάριος της Αυστρίας εστιάζει πλέον στο που πρέπει να δοθούν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και υποστηρίζει ότι πρέπει να δίνονται μόνο για μεταρρυθμίσεις και όχι για την τόνωση της κατανάλωσης. Διερωτάται μάλιστα, αν τα ποσά αυτά «θα πάνε στην ψηφιοποίηση και την οικολογία», κάτι με το οποίο συμφωνεί, ή «θα χαραμισθούν δαπανούμενα σε ιδέες, όπως ένα γενικό βασικό εισόδημα ή σε κουπόνια για ταξίδια».

Αυτή η τοποθέτηση φέρνει τον Κουρτς πιο κοντά στην άποψη του Βερολίνου, το οποίο, εκτός από την “ρήτρα δημοκρατικότητας” που έχει θέσει, βάζοντας ως προϋπόθεση τον σεβασμό του Κράτους Δικαίου για να μπορεί μια χώρα να συμμετέχει στο Ταμείο, έχει δώσει και κατευθύνσεις για τους τομείς που θα πρέπει να ενισχυθούν με τις επιχορηγήσεις. Η ψηφιοποίηση και η πράσινη ανάπτυξη που ανέφερε ο Αυστριακός καγκελάριος είναι μέσα στις γερμανικές κατευθύνσεις, αλλά και μέσα στις γενικότερες αντιλήψεις και θέσεις του Μακρόν.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Αυστρία, και προσωπικά ο Κουρτς, εμφανίζεται το τελευταίο διάστημα ως “επικεφαλής” του “κλαμπ των τεσσάρων” (Αυστρία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία). Των χωρών δηλαδή που ζητούν να δοθούν δάνεια και όχι επιδοτήσεις στις χώρες που επλήγησαν από τον κορωνοϊό και παραλλήλως δεν επιθυμούν μεγάλη επέκταση του κοινοτικού προϋπολογισμού. Αυτή η διαφοροποίηση του Κουρτς, έστω και αν δεν τάσσεται  ανοιχτά υπέρ των ευρωπαϊκών προτάσεων, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επικρίσεις που δέχεται ο καγκελάριος, στην ίδια τη χώρα του, για τη στάση του.

Η Ευρώπη σε “νέα φάση”

Αποκορύφωμα αυτών των επικρίσεων υπήρξαν οι πρόσφατες τοποθετήσεις του πρώην ομοσπονδιακού καγκελάριου και πρώην αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος Βόλφγκανγκ Σιούσελ. Ο πρώην καγκελάριος, ο οποίος υπήρξε ο “πολιτικός μέντορας” του Κουρτς, παρότι θεωρείται σκληροπυρηνικός, έχει ταχθεί υπέρ της πρότασης Μέρκελ-Μακρόν, χαρακτηρίζοντάς την ως «μία πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα». Ο Σιούσελ έχει εκφράσει όμως την υποστήριξή του και στο συνθετικό σχέδιο της Κομισιόν, για το οποίο έχει πει πως είναι «καλό».

Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε τελικά χωρίς αποτέλεσμα, όπως ήταν αναμενόμενο, παρά την τραγική διάσταση για την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας που έδωσε η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κάνοντας έκκληση για την άμεση επίτευξη συμφωνίας. Ανάλογες εκκλήσεις απηύθυναν ο πρόεδρος του  Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Μέρκελ και Μακρόν …προσήλθαν στη Σύνοδο υπερασπιζόμενοι την πρότασή τους, με την Γερμανίδα καγκελάριο να επισημαίνει τις πρωτόγνωρες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και τον Γάλλο πρόεδρο να επιμένει στο μέγεθος του Ταμείου Ανάκαμψης. Να υπερασπίζεται δηλαδή τη θέση ότι τα ευρωπαϊκά μέτρα θα πρέπει απαραιτήτως να περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, όπως προβλέπει η γαλλογερμανική πρόταση.

Αυτό που έμεινε πάντως από τη σημερινή Σύνοδο είναι η επισήμανση του Σαρλ Μισέλ ότι πλέον η Ευρώπη περνά σε «νέα φάση», την φάση της «διαπραγμάτευσης». Δεσμεύτηκε μάλιστα αυτές οι διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν αμέσως, τονίζοντας την ανάγκη να υπάρξουν «συμπαγείς προτάσεις» πριν την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, με φυσική παρουσία των ηγετών, την οποία τοποθέτησε στα μέσα Ιουλίου.