Αξιωματική αντιπολίτευση στην “Ακροδεξιά” ο ΣΥΡΙΖΑ!

Εφόσον ο ίδιος ξεκαθάρισε τις προθέσεις του από την πρώτη στιγμή το βράδυ των εκλογών, ότι μένει στην ηγεσία του κόμματος και θέτει τον εαυτό του στην κρίση των μελών, το ερώτημα διαφοροποιείται: Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να δρομολογήσει την ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ με προοπτική να τον επαναφέρει σε τροχιά εξουσίας; Ή διαφορετικά, γιατί το 2023, σε πολύ χειρότερες συνθήκες, θα κάνει αυτό που όφειλε να είχε κάνει το 2019 υπό πολύ καλύτερες συνθήκες και με άνεση χρόνου; Ποιος τον εμπόδισε τότε;

Το ερώτημα για το τι θα κάνει ο Τσίπρας απασχολεί όχι μόνο το εσωτερικό του κόμματος, όπου οι αντιδράσεις προς το παρόν είναι συγκρατημένες, αλλά και τον δημόσιο διάλογο. Βέβαια το ότι τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν μεροληπτικά τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα, του δείχνουν την πόρτα της εξόδου (ρωτούν μετ’ επιτάσεως “γιατί δεν φεύγει;”), μάλλον συνηγορεί προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Το βασικό επιχείρημα για την αποχώρησή του είναι ότι δεν μπορεί ένας ηγέτης που βαρύνεται με δύο διαδοχικές ήττες το 2019 και το 2023, η δεύτερη μάλιστα συντριπτική και στρατηγική, να παραμείνει στην ηγεσία. Στα αστικά κόμματα ή έστω στα κόμματα εξουσίας όποιος υποστεί δύο τέτοιες ήττες παραιτείται και φεύγει χωρίς δεύτερη σκέψη.

Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη: Εάν αποχωρήσει ο Τσίπρας τι ποσοστό από το 17,8% που πήρε στις εκλογές θα παραμείνει στον ΣΥΡΙΖΑ; Μήπως μία εσπευσμένη και ασύντακτη αποχώρηση οδηγήσει στην διάλυση και στο 5%; Ανάμεσα στις δύο αυτές θέσεις διαμορφώνεται η ενδιάμεση: Να αποχωρήσει από την ηγεσία, αλλά να εγγυηθεί τις διαδικασίες ανασυγκρότησης και επιλογής νέου αρχηγού.

Υπάρχει μία ακόμη άποψη στο τραπέζι: Ο Αλέξης Τσίπρας να αλλάξει ακόμη και όνομα και σύμβολα και φυσικά την δομή και την λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, εν ολίγοις να δημιουργήσει ένα κόμμα από την αρχή, είτε με διάσπαση, είτε όχι, αυτά θα προκύψουν όσο θα εξελίσσονται οι διαδικασίες.

Χωρίς αντίπαλο

Προς το παρόν – αλλά οι διεργασίες είναι σε εξέλιξη – κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να αμφισβητήσει τον Αλέξη Τσίπρα και να διεκδικήσει απέναντί του την ηγεσία. Κάποιες πληροφορίες θέλουν τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να το σκέπτεται, αλλά ο ίδιος δεν έχει εκφράσει δημοσίως τις προθέσεις του. Οι δύο που ακούγονται περισσότερο, η Έφη Αχτσιόγλου και ο Αλέξης Χαρίτσης μάλλον θα ήθελαν τον δαχτυλίδι της διαδοχής και την επιβεβαίωση μέσα από μία διαδικασία που θα έχει την συναίνεση της ηγετικής ομάδας και όχι την αντιπαράθεση με τον Τσίπρα. Το ίδιο και για την Ρένα Δούρου, ή για τον Διονύση Τεμπονέρα εάν υποτεθεί ότι ο τελευταίος, μετά τις καλές κριτικές που απέσπασε στην σύντομη προεκλογική περίοδο, έχει παρόμοιες φιλοδοξίες.

Προς το παρόν δεν έχει κινηθεί κάποια ομάδα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Δημήτρης Βίτσας που είπε ότι υπάρχει θέμα ηγεσίας και ο Τσίπρας θα μπορούσε να μείνει επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας – φωτογραφίζοντας κάποιον αρχηγό εκτός βουλής – εκφράζει προσωπικές απόψεις.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι εντός των ημερών ο Αλέξης Τσίπρας θα ανακοινώσει αποφάσεις που θα είναι «ρηξικέλευθες» στην κατεύθυνση της ανασυγκρότησης και ενόψει των εκλογών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα περισσότερα προβεβλημένα στελέχη, εντός και εκτός βουλής, θέλουν τον  Τσίπρα να παραμένει – ως όμηρος για να τον επιδεικνύουν, αφού εκείνος είναι που κρατά τον κόσμο.

Ένας τυχερός πολιτικός

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι τυχερός πολιτικός: Το 2012 δεν διαμόρφωσε εκείνος τις συνθήκες της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ και μαζί της προσωπικής του πολιτικής ανέλιξης, τις διαμόρφωσε η χρεωκοπία της χώρας και το αντιμνημονιακό κύμα που το είχε διαμορφώσει ο Αντώνης Σαμαράς και στην συνέχεια το εγκατέλειψε. Οι αναμφίβολος ηγετικές ικανότητες του Τσίπρα, η δυνατότητα επικοινωνίας του με τις μάζες, βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να εκφραστούν, εν ολίγοις καβάλησε το κύμα που τον απογείωσε στο 36,5% και τον έφερε στην πρωθυπουργία.

Η τύχη του, όμως, συνεχίστηκε καθώς, μετά από τέσσερα μνημονιακά χρόνια που έθεσαν σε αμφισβήτηση όλο το θεωρητικό οπλοστάσιο της Αριστερά, είχε και δεύτερη ευκαιρία: Ο ελληνικός λαός του έδωσε το 2019, 31,5%, που τον κατέστησε ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση.

Επομένως, είχε άπλετο χρόνο μέχρι τις εκλογές του 2023, προκειμένου να κάνει τις όποιες αλλαγές και να μετασχηματίσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα με σταθερές δομές, ερείσματα στην κοινωνία – στον συνδικαλισμό, στους κοινωνικούς φορείς, στα ΜΜΕ, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση – και να εκφράσει την μετεξέλιξη της ευρύτερης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης. Αντί για αυτό έκανε λάθος επιλογές προσώπων και κράτησε κλειστό τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ότι αντιδρούσε ο παλιός μικρός ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι φυσικά δικαιολογία, είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.

Ποια αριστερά;

Η συντριπτική ήττα αναδεικνύει πλέον το θέμα της ηγεσίας, συνυφασμένο με το υπαρξιακό ερώτημα για τον ΣΥΡΙΖΑ: Ανασυγκρότηση, οργανωτική και πολιτική σε ποια κατεύθυνση, προς την δημιουργία μία σύγχρονης κεντροαριστεράς ή με την στροφή προς τα αριστερά; Και οι δύο απόψεις υπάρχουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο. Ωστόσο οι έννοιες αυτές μένουν κενές περιεχομένου, καθώς, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν διευκρινίζεται τι σημαίνει κεντροαριστερά και αριστερά σε επίπεδο ιδεολογίας και προγράμματος και ακολούθως οργανωτικής συγκρότησης και στόχευσης σε ανάλογο κοινό.

Στην συνέντευξή του στην Αγγέλα Καστρινάκη ο Αλέξης Τσίπρα είπε για την Αριστερά: «Αυτό που βλέπω εγώ είναι ότι η ελληνική νεολαία πρωταγωνιστεί σε νέα κοινωνικά κινήματα, όπως αυτό για τις έμφυλες διακρίσεις και το δικαίωμα του σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού. Και βγαίνει στο δρόμο. Η σύγχρονη Αριστερά έχει μέλλον». Στην δήλωσή του το βράδυ των εκλογών επικέντρωσε στην αντιμετώπιση της ακροδεξιάς.

Ωστόσο μία Αριστερά που δεν προσδιορίζεται ως αξιωματική αντιπολίτευση απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά απέναντι στα μικρά κόμματα της Νέας Δεξιάς-ακροδεξιάς και αναζητά ιδεολογικό στίγμα στην έκφραση των κινημάτων των έμφυλων διακρίσεων και του σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού, θυμίζει την μειοψηφία του 5% και όχι μία ευρεία λαϊκή προοδευτική παράταξη που θα αντιμετωπίσει τον ενισχυμένο Κυριάκο Μητσοτάκη.

Συνολικότερη κατάρρευση

Η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, συμπαρασύρει τον ευρύτερο πολιτικό χώρο στον οποίο ανήκει, όπως και αν προσδιοριστεί, “προοδευτική παράταξη”, “δημοκρατική παράταξη” κλπ στην οποία ο άλλος πόλος είναι το ΠΑΣΟΚ. Τα δύο κόμματα ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ το 2019 είχαν αθροιστικά το 40% του εκλογικού σώματος. Τέσσερα χρόνια μετά και οι δύο έχουν αθροιστικά το 30%.

Το ΠΑΣΟΚ δεν πέτυχε να εισπράξει τις διαρροές του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως να πείσει πολιτικά ότι επανέρχεται ως βασικός εκφραστής της κεντροαριστεράς. Η ηγεσία του δεν αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι εάν καταρρεύσει ο μεγάλος πόλος δεν θα μπορέσει να σταθεί. Πολλοί ευφυείς αναλυτές και στελέχη εγκλωβίστηκαν σε έναν συμπλεγματικό ρεβανσισμό προς τον ΣΥΡΙΖΑ για την πολιτική του το 2012-2015. Ξεχνούν στις αναλύσεις τους ότι δεν έριξε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Γιώργο Παπανδρέου το 2011, αλλά ο Αντώνης Σαμαράς και ο Βαγγέλης Βενιζέλος που στην συνέχεια συγκυβέρνησαν.

Μέσα από αυτό το πρίσμα η συζήτηση έχει μεν σαν επίκεντρο τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά διευρύνεται. Δεν περιορίζεται στο αν σταθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά εάν η ευρύτερη κεντροαριστερά καταφέρει να επαναπροσδιοριστεί να διατηρήσει τις δυνάμεις της και να βρει πολιτική έκφραση, είτε με δύο ξεχωριστά κόμματα, είτε με σύγκλιση είτε με ενοποίηση.

Ο κίνδυνος να εξελιχθεί η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη σε πόλο των μετριοπαθών πολιτών απέναντι σε μία ενισχυμένη νέα δεξιά είναι ορατός. Είναι δε θέμα χρόνου η απαξίωση και η παρακμή της κεντροαριστεράς-αριστεράς να συμπαρασύρει και το ΚΚΕ.