To τρίγωνο της φωτιάς – Πανδημία, οικονομία και ελληνοτουρκικά

Μετά τις αργίες των Χριστουγέννων και τις από καρδιάς ευχές, που κυριάρχησαν τις τελευταίες ημέρες, μπορούμε να επανέλθουμε στους μοναχικούς στοχασμούς, για αυτά που συμβαίνουν και αυτά που βλέπουμε να έρχονται στην πολιτική και κοινωνική μας πραγματικότητα.

Η επικοινωνιακή πρακτική της κυβέρνησης και τα “συντεταγμένα” media, δύσκολα μπορούν να κρύψουν τα σύννεφα που συσσωρεύονται. Και οι δημοσκοπήσεις μπορεί να δείχνουν μεγάλη ακόμη απόσταση κέρδους για το κυβερνών κόμμα αλλά τα ποιοτικά τους στοιχεία δείχνουν έντονες τις “απόκρυφες” ταλαντεύσεις, ανησυχίες και αγωνίες των πολιτών. Που δεν μπορούν να αγνοούνται.

Στην υγειονομική κρίση, οι κυβερνητικές επιτυχίες του πρώτου κύματος της πανδημίας σκιάζονται ήδη. Καθώς οι πολίτες “χρεώνουν” τις εκατόμβες των θυμάτων και τα lockdown, όχι μόνο στην σφοδρή επέλαση του κορονοϊού, μεσούντος του δεύτερου φονικού κύματος, αλλά και σε κυβερνητικές αβελτηρίες. Και μπορεί να είναι υπερβολικές οι αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, για “διπλά βιβλία” του ΕΟΔΥ, για την αριθμητική των μονάδων εντατικής θεραπείας και για την αναγκαιότητα του δεύτερου lockdown.

Αλλά οι πολίτες δείχνουν να έχουν πειστεί, ότι η προετοιμασία εν όψει του δεύτερου κύματος μπορούσε να είναι καλύτερη σε κρίσιμους τομείς. Το “ζύγισμα” διαφορετικών περιοχών σωστότερο με στοχευμένα τέστ και μέτρα. Και οι επιπτώσεις του φονικού δεύτερου κύματος λιγότερες, σε θύματα και σε έκταση και αυστηρότητα περιοριστικών μέτρων.

Βεβαίως οι πολίτες έχουν κατανοήσει, ότι η επιθετικότητα και οι μεταλλάξεις του κορονοϊού επιβάλλουν ακατάστατες αποφάσεις και λάθη σε πολλές χώρες. Και ο φόβος τους οδηγεί, να είναι αρκετά συνετοί στα μέτρα προφύλαξης τους παρά τις όποιες “παρασπονδίες”. Αλλά τα ερωτηματικά, για την ορθή εν προκειμένω κυβερνητική πολιτική, παραμένουν. Και κάνουν δυσκολότερη την προσπάθεια –ακόμη και με το παράδειγμα σχεδόν όλων των πολιτικών αρχηγών– για περιορισμό των αντιδράσεων στον εμβολιασμό. Που λίγο απέχουν από το να εκδηλωθούν ως αντιεμβολιαστικό κίνημα.

Το στοίχημα της οικονομίας

Είναι πάντως προβλεπτό, ότι, μετά το ηπιότερο τρίτο κύμα της επιδημίας, που μάλλον δεν θα αποφύγουμε, ο εμβολιασμός, τα φάρμακα και τα μέτρα θα εξασθενήσουν τον κορονοϊό, θα ανακόψουν την επιδημία. Αυτό όμως θα πάρει ακόμη μερικούς μήνες, ίσως μέχρι και το καλοκαίρι. Αλλά έστω και έτσι, η σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα μπορεί να εξασθενήσει και τις αντικυβερνητικές κριτικές, καθώς οι πολίτες συνηθίζουν να “ξεχνούν” σύντομα το κακό χθές και να ελπίζουν στο καλύτερο αύριο.

Αν αυτό συμβεί, η κυβέρνηση θα μπορεί να επουλώσει τα πολιτικά τραύματα από τις εκατόμβες. Και να ανακάμψει, μετά από ένα ανασχηματισμό, που θα της δώσει χρόνο. Πολύ περισσότερο εάν η αντιπολίτευση εξακολουθήσει να ασχολείται με τα “διπλά βιβλία”, με τα πρακτικά της επιτροπής των επιστημόνων και άλλα –ιδίως τότε– ανούσια

Δεν είναι το ίδιο προβλεπτή η πορεία στην οικονομία. Οι σοβαρές επιπτώσεις των μέτρων στις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τα νοικοκυριά θα εντείνονται. Εάν δεν κερδηθεί το στοίχημα του τουρισμού το καλοκαίρι ή επιβληθεί νέο lockdown προσεχώς, τα πράγματα θα είναι τραγικά. Και μπορεί να γίνουν μη αναστρέψιμα, εάν η αναμενόμενη ανάπτυξη μετά την μεγάλη ύφεση δεν είναι επαρκής.

Η κυβέρνηση, απέναντι σε αυτόν τον απειλούμενο οικονομικό αρμαγεδώνα, έχει δύο όπλα : Την όποια αύξηση του ΑΕΠ, κυρίως από τον καλοκαιρινό τουρισμό, εάν η πανδημία τον επιτρέψει. Και την πληρωμή των “σπασμένων” της οικονομίας, με επιδοματικές και υποστηρικτικές πολιτικές, σε επιχειρήσεις, εργαζόμενους και νοικοκυριά. Που μπορούν να ξεκινήσουν με 120 ή και περισσότερες δόσεις για παλιές και νέες υποχρεώσεις, να συνεχίσουν με κάλυψη μισθών, ασφαλίστρων, τζίρων, ενοικίων κ.λ.π. και να φτάσουν μέχρι διαγραφές χρεών.

Ελληνοτουρκικά

Βαριά πράγματα, που θέλουν “πουγγί”. Υπάρχει; Εκεί η κυβέρνηση έχει αυτό που την κατηγορούν ότι δεν χρησιμοποίησε εμπροσθοβαρώς. Δηλαδή, μέρος του μαξιλαριού των 37 δις, αυτών των “αιματοβαμμένων” από την φορομπηχτική πολιτική των προηγούμενων. Και βεβαίως την διαχείριση των δισεκατομμυρίων που θα έρχονται με δόσεις, από το 2021 και μετά, από το ταμείο ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Λίγα τα λεφτά, θα πει κανείς.

Όχι και τόσο. Και πάντως αυτά είναι. Και η αντιμετώπιση του σοβαρότατου προβλήματος της οικονομίας θα εξαρτηθεί από την σωστή διαχείριση αυτών των χρημάτων, από τις πιθανές ξένες επενδύσεις και από την έγκαιρη νίκη κατά του κορονοϊού. Βεβαίως και από τον δανεισμό. Αλλά το δημόσιο χρέος έχει ήδη ξεπεράσει το 200% του ΑΕΠ. Και το ιδιωτικό, μην τα ρωτάτε..

Εκεί όμως όπου τα πράγματα προβάλλουν λίαν επικίνδυνα, όχι μόνο για την κυβέρνηση αλλά για την χώρα, είναι οι εθνικές απειλές στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Που μπορεί να περνούν ημέρες ελαφράς ύφεσης, εν όψει και του Συμβουλίου της ΕΕ τον Μάρτιο, μετά το χαστούκι στην Τουρκία από τις ΗΠΑ. Αλλά αυτά δεν σημαίνουν ότι οι απειλές δεν υπάρχουν. Όχι μόνο για στρατιωτικές εμπλοκές, που δεν φαίνονται, προς το παρόν, πιθανότερες. Αλλά για “πρόθυμες” ή “υποχρεωτικές” διαπραγματεύσεις με τους γείτονες. Και με επιδιαιτησία ΕΕ και ΗΠΑ και σιωπή της Ρωσίας.

Διαπραγματεύσεις όμως που μοιραία θα κατατείνουν στην απεμπόληση κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Αυτό δεν το αντέχει καμία κυβέρνηση. Και θυμίζουμε, ότι, με εξαίρεση την οικονομική κρίση των μνημονίων, που λόγω ευρώ ισοδυναμούσε με εθνική κρίση, καμία Κυβέρνηση δεν έπεσε από την οικονομία. Σχεδόν όλες έπεσαν είτε από εσωκομματικές αποστασίες είτε μπροστά σε εθνικές τραγωδίες ή μετά από αυτές.