“Ζέσταμα” Κόντε πριν τη μάχη – Ισπανική άμυνα και γερμανική αντεπίθεση

Καθοριστικές αποφάσεις καλούνται να πάρουν την προσεχή Πέμπτη οι Ευρωπαίοι ηγέτες και ειδικά ο Κόντε, σε ό,τι αφορά το «Σχέδιο Ανάκαμψης» της ευρωπαϊκής οικονομίας, η οποία οδηγείται σε βαθιά ύφεση εξαιτίας της πανδημίας. Η Σύνοδος Κορυφής θα πρέπει να εγκρίνει τα μέτρα που έχει λάβει ήδη το Eurogroup, μετά από δύο θυελλώδεις συνδιασκέψεις, η Ρώμη όμως παίζει δυνατά το χαρτί της “αμοιβαιοποίησης” του νέου χρέους και αυτό προκαλεί σοβαρές αναταράξεις.

Εκφράζοντας μια Ιταλία που έχει δοκιμαστεί περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα από την επιδημία, τόσο σε ό,τι αφορά τους θανάτους ασθενών όσο και στην οικονομία, ο πρωθυπουργός Κόντε άνοιξε, στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, τη συζήτηση για την έκδοση κοινού χρέους. Μια πρόταση που βρήκε τη σθεναρή αντίσταση της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας, για να μετατεθεί τελικά στις ευρωπαϊκές καλένδες, μετά τη διφορούμενη και όχι τόσο “καθαρή” στάση της Γαλλίας.

Η Ιταλία, ωστόσο, συνεχίζει να πλήττεται, αλλά και να “βράζει” κοινωνικά και πολιτικά, εν μέσω καραντίνας. Το ΔΝΤ προβλέπει μείωση του ΑΕΠ κατά 9,1%, οι αναλυτές φοβούνται κοινωνική έκρηξη και ο ευρωσκεπτικισμός καλπάζει, καθώς το 71% των Ιταλών πιστεύει ότι η επιδημία κατέστρεψε την ΕΕ και περίπου το 55% συμφωνεί με αποχώρηση από την Ένωση ή και το ευρώ. Η τάση μάλιστα είναι τέτοια (ενίσχυση του ακροδεξιού κόμματος Fratelli d’ Italia στο 13,5% στην πρόθεση ψήφου) που κάνει πλέον τη “Νέα Δεξιά” της Λέγκας του Σαλβίνι να φαντάζει ως μια αρκετά “δημοκρατική εκδοχή”.

Τα “Πάθη των Ελλήνων”

Στις πλέον πρόσφατες δηλώσεις του (συνέντευξη στην γερμανική Sueddeutsche Zeitung) ο Ιταλός πρωθυπουργός Κόντε επιμένει στην πρόταση για έκδοση κοινού χρέους από την ΕΕ και συνεχίζει να είναι επιφυλακτικός με την προσφυγή στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, όπως προβλέπει η απόφαση του δεύτερου “συμβιβαστικού” Eurogroup. «Δεν έχουμε ξεχάσει ότι οι Έλληνες υποχρεώθηκαν σε απαράδεκτες θυσίες προκειμένου να δανειστούν» ανάφερε χαρακτηριστικά για να επαναλάβει ότι τα «κορωνο-ομόλογα» είναι ο μόνος τρόπος για να πείσει η Ευρώπη ότι παραμένει «συμπαγής και ενωμένη».

Ο Κόντε εξέφρασε παράπονα που η Ιταλία βρέθηκε να αντιμετωπίζει μόνη της τον Φεβρουάριο το ξέσπασμα της επιδημίας και επισήμανε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πρόκληση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι στο οποίο συμφωνούν όλοι. Έθεσε όμως και ζητήματα εσωτερικής συνοχής της ΕΕ, τονίζοντας ότι, στο παρελθόν αλλά και τώρα, κάποιες χώρες κοιτούσαν μόνον το δικό τους συμφέρον. Ανέφερε μάλιστα ως παράδειγμα το γεγονός ότι η Γερμανία, κατά παράβαση των κανονισμών της ΕΕ, έχει υψηλότερο από το προβλεπόμενο πλεόνασμα και υποστήριξε ότι αυτό καθιστά την γερμανική οικονομία όχι «ατμομηχανή, αλλά φρένο της Ευρώπης».

Ο Ιταλός πρωθυπουργός δείχνει αποφασισμένος να υπερασπιστεί το θέμα των “κοινών ομολόγων” και στη Σύνοδο της Πέμπτης, επιμένοντας στην άποψη ότι ο ΕΜΣ δεν είναι το καταλληλότερο εργαλείο για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Η πρότασή του είχε βρει, άλλωστε, αρχικά την υποστήριξη του Σάντσεθ και στη συνέχεια συνολικά εννέα Ευρωπαίους ηγέτες, ανάμεσά τους ο Μακρόν και ο Μητσοτάκης. Ωστόσο, η συμβιβαστική πρόταση Λεμέρ-Σόλτς στο επίμαχο Eurogroup προκαλεί κάποια ερωτήματα για το εάν αυτό το “μέτωπο” παραμένει αρραγές.

Ολλανδικά “πουρμπουάρ” και ισπανικό “διηνεκές”  

Το θέμα των “κορωνο-ομολόγων” αναμένεται να κυριαρχήσει στη Σύνοδο της Πέμπτης, στην οποία και η Μαδρίτη προσέρχεται με πρόταση για το περιβόητο “Ταμείο Ανάκαμψης”, το οποίο κατά τον Σάντσεθ θα πρέπει να έχει τάξη μεγέθους περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια Ευρώ.

Αυτό τουλάχιστον ανέφερε η εφημερίδα El Pais, η οποία επικαλούμενη επικαλούμενη εσωτερικό έγγραφο, υπογράμμισε σε άρθρο της ότι η ισπανική πρόταση στηρίζεται στην έκδοση κοινών “ομολόγων διαρκείας”. Επεξηγεί μάλιστα ότι αυτά τα “perpetual bond” που θα προτείνει ο Σάντσεθ θα αφορούν έκδοση στο όνομα των 27 χώρων της ΕΕ, ενώ τα χρήματα που θα δοθούν στις εθνικές κυβερνήσεις δεν θα θεωρούνται χρέος, αλλά μεταφορά μετρητών!

Το ίδιο ποσό (1,5 τρισεκ. Ευρώ) εκτιμά, ότι θα χρειαστεί η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει την κρίση, και ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και νυν Επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι. Αναφερόμενος μάλιστα στην πρόταση του Eurogroup για βοήθεια κάτι παραπάνω από 500 δισεκατομμύρια Ευρώ, σημειώνει ότι υπολείπεται ένα τρισεκατομμύριο και τονίζει ότι το ποσό αυτό μπορεί να εξοικονομηθεί από τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ο Τζεντιλόνι, επιμένει και αυτός στο ό,τι η Ευρώπη χρειάζεται «ένα κοινό εργαλείο» για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμηση και απορρίπτει τους ισχυρισμούς του “γερμανικού μπλοκ” ότι κάποιες χώρες επιδιώκουν μέσα από την έκδοση κοινών ομολογιών να καλύψουν προηγούμενα χρέη. Προειδοποιεί τέλος για τον κίνδυνο διάσπασης Βορρά-Νότου, εάν δεν υπάρξει «βιώσιμος συμβιβασμός».

Κρίσιμες ώρες

Η συζήτηση σχετικά με τους τρόπους χρηματοδότησης του “Ταμείου Ανάκαμψης” αναμένεται ότι θα είναι από τα κύρια θέματα της Συνόδου. Όμως, παρά το επείγον του πράγματος, οι εκτιμήσεις είναι ότι η συζήτηση αυτή θα έχει διάρκεια. Οι Ολλανδοί άλλωστε, δεν έχουν δείξει σημεία υπαναχώρησης, από την αρχική τους θέση για “εφάπαξ και εθελοντική συμμετοχή” στο Ταμείο: Ένα είδος “πουρμπουάρ” δηλαδή, από τον πλούσιο Βορρά προς τον φτωχό Νότο.

Την ίδια ώρα, το Βερολίνο δείχνει επίσης να επιμένει στα γνωστά εργαλεία, τα οποία από τη σύστασή τους εξυπηρετούν την γερμανική οικονομική κυριαρχία. Η Γερμανία, άλλωστε, βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση και αυτής της κρίσης και δεν δείχνει διατεθειμένη να στερηθεί κανένα από τα πλεονεκτήματα που της παρέχουν οι μηχανισμοί του κοινού νομίσματος.

Έτσι, το πιθανότερο είναι ότι θα επιδιώξει, και πάλι με όχημα το Ευρώ, τη συνέχιση της μεταφοράς πλούτου από τον Νότο στον Βορρά και την αντίστροφη “εξαγωγή χρέους”, μεγαλώνοντας ακόμη περισσότερο τις εσωτερικές ανισότητες. Το είπε άλλωστε ο υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σόλτς, τονίζοντας στην κυριακάτικη Welt ότι, εάν η γερμανική οικονομία ανακάμψει στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, μπορεί ίσως και να αντιμετωπίσει την κρίση, χωρίς να ξεπεράσει τα εγκεκριμένα όρια του χρέους. Το θέμα, ωστόσο, είναι τι θα πράξουν οι υπόλοιποι χώρες, με πρώτη την Ιταλία, που στην παρούσα φάση σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος της ενδοευρωπαϊκής σύγκρουσης.