Γλυπτά του Παρθενώνα: Όνομα και πολιτιστική ταυτότητα

Το ελληνικό λεξιλόγιο, πλούσιο και ακριβές, παρέχει τις κατάλληλες λέξεις για να αποδώσουμε έννοιες με σαφήνεια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συζήτηση για τα γλυπτά του Παρθενώνα – έργα τέχνης, που συχνά αποκαλούνται “Ελγίνεια Μάρμαρα”. Η ονομασία “Ελγίνεια Μάρμαρα” συνδέεται με τον Τόμας Μπρους, 7ο Κόμη του Έλγιν, ο οποίος στις αρχές του 19ου αιώνα αφαίρεσε τα γλυπτά από τον Παρθενώνα, εκμεταλλευόμενος την οθωμανική κυριαρχία στην Ελλάδα.

Παρά την αμφιλεγόμενη νομιμότητα της πράξης του, τα γλυπτά κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου εκτίθενται μέχρι σήμερα. Ωστόσο, η ονομασία αυτή δεν αποδίδει τη βαθιά ιστορική και πολιτιστική σημασία των γλυπτών για την Ελλάδα. Ο όρος “Γλυπτά του Παρθενώνα” αντικατοπτρίζει τον ρόλο τους, ως ζωντανά σύμβολα της αρχαίας ελληνικής ταυτότητας και κληρονομιάς. Από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, η Ελλάδα διεκδικεί την επιστροφή των γλυπτών, επισημαίνοντας σε όλους τους τόνους, ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Παρθενώνα.

Το 1982, η Μελίνα Μερκούρη έθεσε το ζήτημα στην UNESCO, ενισχύοντας τη διεθνή ευαισθητοποίηση. Το Βρετανικό Μουσείο, από την άλλη, υποστηρίζει ότι τα γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα μέσω του οθωμανικού φιρμανιού και ότι η έκθεσή τους στο Λονδίνο εξυπηρετεί την παγκόσμια πρόσβαση, ως έκθεμα, στην αρχαία τέχνη. Η ελληνική πλευρά, ωστόσο, αμφισβητεί τη νομιμότητα του φιρμανιού και τονίζει ότι η παραμονή των γλυπτών στο εξωτερικό διαιωνίζει αποικιοκρατικές αντιλήψεις.

Η επιλογή του όρου “Γλυπτά του Παρθενώνα” δεν είναι μόνο ζήτημα γλώσσας, αλλά και στάσης. Αναγνωρίζει τη σύνδεσή τους με τον Παρθενώνα, ενισχύοντας το αίτημα της επανένωσης. Τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι απλώς μάρμαρα. Είναι ζωντανά σύμβολα μνήμης, ταυτότητας και πολιτισμού. Η επιστροφή τους θα αποτελούσε πράξη δικαιοσύνης και αποκατάστασης της ιστορικής συνέχειας. Μέχρι τότε, η γλώσσα που χρησιμοποιούμε είναι ένα πρώτο, αλλά ουσιαστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.