Η “Συλλογή αρχαίας μυθιστοριογραφίας” του Γιώργου Ηλιόπουλου

Στο βιβλίο του Γιώργου Ηλιόπουλου αναδεικνύεται η μετάβαση, κατά την αρχαιότητα, από το ποιητικό στο πεζό λογοτεχνικό κείμενο που διεκδικεί την αυτοτέλειά του και την ιδιαίτερη θέση του στον χώρο των γραμμάτων. Σύμφωνα με τον συγγραφέα οι πρώτοι μυθιστοριογράφοι στην πραγματικότητα αξιοποιούν μύθους και θρύλους της προφορικής παράδοσης, τον εγγενή πλούτο δηλαδή που έχει να επιδείξει ο πολιτισμός της εποχής. Έτσι στα πρώτα “μυθιστορήματα” η φαντασία καλπάζει και ο εικονικός κόσμος περιλαμβάνει τα πάντα: θρυλικούς ήρωες, τέρατα, μαγεμένους τόπους κ.α.

Τα έργα αυτά δεν αποτελούν απλές αφηγήσεις αλλά διαθέτουν υπόθεση με περίτεχνη πλοκή που παραπέμπει στο μυθιστόρημα, όπως το αντιλαμβανόμαστε και σήμερα. Παράλληλα στην πλοκή εισέρχονται, άλλοτε ευδιάκριτα και άλλοτε όχι, ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά κ.ά.).

Ο Γιώργος Ηλιόπουλος όχι απλώς αποδελτιώνει με απόλυτη συνέπεια και πειθαρχία τα έργα της αρχαίας μυθιστοριογραφίας που έχουν δει , έστω και δειλά, το φως της δημοσιότητας, αλλά τα κατηγοριοποιεί και τα μελετά στη λογική της συγκριτικής γραμματολογίας. Έτσι, επισημαίνονται κατηγορίες έργων που αφορούν στη ρομαντική μυθιστορία, στη σάτιρα, στην περιπέτεια, στο έγκλημα, στην ουτοπική φαντασία και –γιατί όχι– στην επιστημονική φαντασία.

Το έργο του Γιώργου Ηλιόπουλου πλουτίζει τη γνώση μας για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, προσφέροντάς μας πληροφορίες που διευρύνουν την οπτική μας και παράλληλα ανασυστήνουν την καθημερινότητα της εποχής, τις σχέσεις, τις αξίες, τα πάθη και τις αγωνίες των ανθρώπων, που ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται, δεν παύουν να αποτελούν πάγια χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ο Γιώργος Ηλιόπουλος επισημαίνει και προβάλλει κοινά σημεία, τόσο θεματολογικά όσο και τεχνικά, ανάμεσα στα έργα της αρχαιότητας και στο νεότερο μυθιστόρημα. Η παρατήρηση αυτή βέβαια θα μπορούσε να προκαλέσει διάφορους συνειρμούς στον αναγνώστη του βιβλίου. Ανεξάρτητα από το αν οι νεότεροι συγγραφείς γνώριζαν ή όχι τα έργα της αρχαιότητας, ο Γιώργος Ηλιόπουλος δεν αφήνει υπαινιγμούς περί αντιγραφής ή δανεισμού υλικών, αλλά διαπιστώνει σαφώς ότι η ανθρώπινη φαντασία λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο μέσα στο χρόνο.

Και μια τελευταία παρατήρηση για τους φιλομαθείς αναγνώστες: το βιβλίο “Συλλογή αρχαίας μυθιστοριογραφίας” έρχεται να συμπληρώσει οργανικά τα προηγούμενα βιβλία του Γιώργου Ηλιόπουλου “Βιβλιόφιλοι, βιβλιοπωλεία και παιδεία στην αρχαιότητα” και “Γαστρονομικόν”, που κυκλοφορεί και στα ελληνικά και στα αγγλικά. Τα βιβλία αυτά επίσης κυκλοφορούν από τις εκδόσεις “Έναστρον” και είναι διαθέσιμα σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.

 

---

 

Η Έφη Ριζά-Σκύφα είναι φιλόλογος.