Ο άγνωστος πατέρας-θεός Τσάρλι Τσάπλιν

Ο Τσάρλι Τσάπλιν παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του κάτι περισσότερο από εσωστρεφής, σχεδόν μυστικοπαθής, διατηρώντας μια επώδυνη απόσταση, ακόμα και από τα παιδιά του. Αν και έχουν περάσει δεκαετίες από τον θάνατό του, ανήμερα των Χριστουγέννων το 1977, ακόμα η οικογένειά του παλεύει να αποτινάξει την σκιά του.

Ενδεικτική περίπτωση, ο γιος του Μάικλ Τσάπλιν, ο οποίος στα 77 του χρόνια εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “A Fallen God”. Αυτό αποτελεί μια ανασκευή του κλασικού μεσαιωνικού ρομάντσου “Τριστάνος και Ιζόλδη” που διαδραματίζεται τον 13ο αιώνα. Με αφορμή την κυκλοφορία του, την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει ως το πρώτο πράγμα που έχει κάνει στη ζωή του για το οποίο είναι πραγματικά περήφανος, ο Μάικλ μιλάει ανοιχτά για τον πατέρα του. Τον περιγράφει ως εκφοβιστικό, σκληρό, ανυποχώρητο και απόμακρο ειδικά με τους γιους του και λιγότερο με τις κόρες του.

Είναι χαρακτηριστική η ιστορία που διηγείται. Σύμφωνα με μια αρχαία αίρεση, η ηλικία ενός ανθρώπου μετράει από την ημέρα που πέθανε ο πατέρας του. Αυτό νιώθει ότι ισχύει και για τον ίδιο. «Όπως καταλαβαίνεται δεν είμαι 77, αλλά 46 ετών» λέει. Παραδέχεται ότι, η ημέρα που πέθανε ο πατέρας του μοιάζει με αφετηρία της δικής του αναγέννησης. Δεν είναι, όμως, ότι δεν τον αγαπούσε. Αντιθέτως, επίσης τον θαύμαζε. «Έριχνε, όμως, μια τεράστια σκιά πάνω μου», λέει ο Μάικλ, που είναι το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά που γεννήθηκαν από τον τέταρτο και τελευταίο γάμο του Τσάπλιν με την Ούνα Ο’Νιλ, κόρη του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα Ευγένιου Ο’ Νιλ. Τον επισκίαζε η προσωπικότητα του πατέρα του, τον πτοούσε η δύναμή του και μερικές φορές απλώς τον φοβόταν. Αυτός ο φόβος ήταν που τον είχε παραλύσει.

Για μεγάλο μέρος της ζωής του, λέει, προσπαθούσε να βρει έναν σκοπό. «Στα πρώτα μου χρόνια, απλά περιφερόμουν από το ένα πράγμα στο άλλο, δεν έκανα τίποτα σταθερό». Δεν βοηθούσε ότι είχε επίγνωση της ιδιοφυΐας του πατέρα του, από τότε που ήταν μικρό παιδί. Και μάλιστα με αρνητικό τρόπο. «Ήταν σα να μου είχαν χώσει την ιδιοφυΐα του στο λαιμό. Οι δάσκαλοί μου έλεγαν πάντα: “Δεν θα γίνεις ποτέ σαν τον πατέρα σου”». Όσο ζούσε ο πατέρας του, πάλευε αδίκως να τον κάνει περήφανο. Ασχολήθηκε με την υποκριτική και τη μουσική χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Μόλις πέθανε όμως ο πατέρας του, συνειδητοποίησε ότι αυτό που πραγματικά επιθυμούσε ήταν το να γράφει. Και όμως. Πέρασε σχεδόν μίσος αιώνας μέχρι να τα καταφέρει.

Αποπνικτική η παρουσία του πατέρα-θεού

Ο Μάικλ δεν είναι το μοναδικό από τα έντεκα παιδιά του Τσάπλιν που έρχονται ακόμα και σήμερα καθημερινά αντιμέτωπα με τη φήμη και την κληρονομιά του πατέρα τους, επιχειρώντας και μία συναισθηματική διαλεύκανση της μυθικής προσωπικότητάς του. «Ήταν σαν θεός, αλλά συγχρόνως γινόταν αποπνικτική η παρουσία του αν βρισκόσουν πολύ κοντά του», έχει δηλώσει στο παρελθόν η κόρη του και επίσης ηθοποιός Τζέραλντιν. Ακόμα και το ντοκιμαντέρ “The Real Charlie Chaplin” που παρουσιάζει τη ζωή του, αποδεικνύει ότι τελικά υπήρχαν πολλοί και διαφορετικοί Τσάπλιν.

Μένει να δούμε ποιον Τσάπλιν θα ζωντανέψει ο άλλος του γιος του Γιουτζήν Τσάπλιν, ο οποίος έρχεται για δύο μοναδικές βραδιές στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Με όχημα τις συγκλονιστικές μουσικές του, την προβολή σπάνιου οπτικού υλικού, ανέκδοτες ιστορίες και προσωπικές αναμνήσεις ο καλλιτέχνης θα αφηγηθεί την ιστορία του πατέρα του με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Στην παράσταση “Chaplin Pianissimo” ο Γιουτζήν Τσάπλιν θα επιχειρήσει ένα ταξίδι στο παρελθόν.

Ίσως τελικά τα περισσότερα παιδιά του επιχειρούν να εξαλείψουν την απόσταση που τους χώριζε από εκείνον. Η κόρη του Τζέιν δεν έκρυψε την αλήθεια όταν μίλησε δημόσια για εκείνον. «Ήταν απρόσιτος. Ο πατέρας σου εργάζεται, μην τον ενοχλείς, θα χάσει την έμπνευσή του” μας έλεγαν συνέχεια. ο κόσμος μας περιστρεφόταν γύρω από την ευημερία του πατέρα μου», έχει πει. Πάντως, ο Μάικλ, ειδικά μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του, νιώθει επιτέλους γαλήνιος σε σχέση με τον πατέρα του. «Πλέον είμαι ήρεμος. Ίσως ήθελε να μας προετοιμάσει και για τη ζωή. Ίσως απλά δεν ήξερε πώς να είναι πατέρας. Ο ίδιος δεν είχε γνωρίσει πατέρα». Πλέον τον βλέπει συχνά και στα όνειρα του. Εκεί τα λένε. Δίχως απόσταση πια…