Ποίηση, video-art, μετα-λογοτεχνικότητα και μετα-λογοτεχνία…
19/03/2024Ο μετά-Άνθρωπος, μισός πλαστικό-μέταλλο μισός μυελός (σάρκα και οστά εξοβελισμένα στο μακρινό παρελθόν, στις πυρές τού Μεσαίωνα)… ο μετά-Άνθρωπος είναι παρόν, πιθανό μέλλον… Τι συμβαίνει όμως με την Λογοτεχνία; Την Υψηλή Λογοτεχνία εννοώ, γιατί η άλλη δεν μας ενδιαφέρει, είναι βραχείας καταναλώσεως, trivial, τετριμμένη, μιας χρήσεως… Χωρίς την ανακάλυψη τού Γουτεμβέργιου θα ήμασταν φτωχοί… Χωρίς την ελεύθερη διάχυση της Λογοτεχνίας στο Διαδίκτυο θα ήμασταν περιορισμένοι…
Κι εγώ προσωπικά (επιτρέψτε μου τον εξομολογητικό τόνο σε αυτήν την αυτοκριτική στήλη), χωρίς τον σκηνοθέτη Γεώργιο Κ. Τάντο θα ήμουνα αμήχανος στην καθημερινή ποιητικότητα μιας ζωής αφιερωμένης στο πνεύμα… Τον ευγνωμονώ εκ βάθους καρδίας για την συνδημιουργική αξιοποίηση στιγμών, φωτογραφιών, ποιημάτων, πονημάτων, πημάτων μου…
Πήρε εικόνες, στιγμές, φωτογραφίες που βγάζω με το κινητό στις κυριακάτικες εξορμήσεις εκτός τού άστεος (downtown κατοικία και γραφείο), ποιήσεις, μεταποιήσεις, απογραφές, καταγραφές, πήματα, ποιήματα, πονήματα, αθλήματα… και τα συνένωσε (με καταλύτη την φωνητική απαγγελία μου) σε ένα ψηφιακό μετά-ΠΟΙΗΜΑ με την αισθαντική συνδημιουργικότητα που διαθέτει. Δύο (μέχρι τώρα) αποτελέσματα τής μακρόχρονης ποιητικής συνοδοιπορίας-συνεργασίας μας:
…κι έπεται (ελπίζω και Θεού θέλοντος, μακρά) συνέχεια….
Όμως, για να διαλογιστούμε τώρα, στο εδώ, ο όρος “μεταλογοτεχνικότητα” αναλύθηκε αρκετά (ίσως) τα τελευταία είκοσι χρόνια (ακόμα και στην νεοελληνική επαρχία μας, με τα υπερτιμημένα λόγω διανοητικών δασμών εισαγόμενα πολιτιστικά προϊόντα). Μια έρευνα στο Διαδίκτυο θα αποδώσει καρπούς.
Η Μετά-Λογοτεχνία…
Όμως με την Μετά-Λογοτεχνία όμως τι γίνεται; Μόνον μία επιφανειακή προσέγγιση θα ταύτιζε αυτούς τους δύο όρους. Η μετά-Λογοτεχνία είναι είδος, η μεταλογοτεχνικότητα φιλολογικός όρος. Βέβαια, στα μετανεωτερικά χρόνια ακόμα και η φιλολογική ανάλυση-ανάπλαση-σχολιασμός θεωρήθηκε “λογοτεχνία”. Μπλέξαμε το “εγώ” με το “εμείς”, το “αυτό” με το “άλλο”, σαλατοποιήσαμε/σαλαμοποιήσαμε στην παγκοσμιοποιημένη μεταποιητική-μεταπρατική μανία μας την όποια πνευματική καρποφορία, τσαλαπατήσαμε κάθε αισθητική κατηγορία, ορθώς ρίξαμε τα φυσικά σύνορα, όσο για τα ειδολογικά περιγράμματα δεν ξέρω… Η σύγχυση οδήγησε σε μια επικριτική, κρίσιμη κατάσταση φασίζουσας “πολιτικής ορθότητας” ως αντίδοτο στο Χάος που απειλεί να μας καταπιεί και να ακυρώσει τον πανάρχαιο γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας.
Όμως, τα ερωτήματα προκύπτουν αμείλικτα για όσους/όσες/όσα ζουν και δημιουργούν συνειδητά, εμπρόθετα: Η Κριτική έγινε μετά-Κριτική; Η Λογοτεχνία έγινε μετά-Λογοτεχνία; Η Ποίηση έγινε μετά-Ποίηση; Κι αν “όλα είναι Τέχνη”, μήπως η Τεχνολογία γίνει η μόνη επιθυμητή καταφυγή μας; Μήπως όλα αυτά είναι ναρκοθετημένα; Προϋπολογισμένα; Μελετημένα, εφαρμοσμένα πάνω στην ατελή ανθρώπινη φύση; Μήπως ο άκρατος υλισμός των βιομηχανικών επαναστάσεων συμπαρέσυρε κι έκαψε “μαζί με τα ξερά (τα ληγμένα) και τα χλωρά (πολλά υποσχόμενα)”; Ερωτήσεις θέτω. Τις απαντήσεις ας τις βρούμε όλοι/όλες/όλα μαζί για το Καλό Όλων, για το Κοινό Αγαθό τής Ελευθερίας που μοιραζόμαστε μέχρι στιγμής μόνον οι προνομιούχοι πολίτες και κάτοικοι αυτού του πλανήτη.
Επανέρχομαι πάλι στο Διαδίκτυο. Ως διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το χρησιμοποιώ, ως ποιητής το απολαμβάνω γιατί με βγάζει έξω από τα καθιερωμένα πλαίσια μίας εγχώριας βαθιά ριζωμένης μετριοκρατίας, που ταλαιπώρησε (ήδη από την αρχαιότητα) κάθε έναν/κάθε μία/κάθε ένα άτομο που ήθελε κι εκδήλωσε την πρόθεσή του να υπερβεί τα εσκαμένα, τα εσκεμμένα, τα προ πολλού οριοθετημένα.
Η “συνωμοσία των ηλιθίων”
Η “συνωμοσία των ηλιθίων” ισχύει πολύ πριν από τον λεγόμενο “άνθρωπο των σπηλαίων”. Την περιγράφει κάλλιστα ο Πλάτωνας στο “Σπήλαιο των ιδεών”. Όμως τώρα με το Διαδίκτυο ξέφυγε το πράγμα από τα στενά αγορανομικά όρια τής ντόπιας αυτοδιοριζόμενης καθεστηκυίας νομενκλατούρας των ματαιοκαμάτων [δικός μου ο νεολογισμός].
“Να ψοφήσει η κατσίκα τού γείτονα” και στην Λογοτεχνία! Ειδικά στην Ποίηση (πανάρχαια καταβολή και κληρονομιά μας). Κάθε ένα μίζερο ον που (νομίζει ότι) γράφει “ποιήματα” τόσο πεζά, που και οι αναλφάβητοι θα ωχριούσαν από την τόση έλλειψη ρυθμού, από την θορυβώδη εξάπλωση τού αριβισμού, από την παταγώδη άσκηση παραεξουσίας… κάθε τέτοια άθλια ύπαρξη οραματίζεται τουλάχιστον ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας. “Με τον νου πλουτίζει, η κόρη με τον ύπνο η ακαμάτρα”!
Βαριούνται να μελετήσουν, να διαβάσουν κάτι έξω από τα ορνιθοσκαλίσματά τους, αρνούνται να έξω-ελιχθούν, αδυνατούν να ξεστραβωθούν και να αναβλέψουν εις το Φως το Α-Ληθινόν βιώνοντας το “ωκεάνιο συναίσθημα” (γνωστό ΜΟΝΟΝ εις τους αυθεντικούς ποιητές και ποιήτριες)… Αντ’ αυτών εξασκούνται καθημερινώς στο πανάρχαιο “ολυμπιακό” άθλημα τού Φθόνου, της Συκοφαντίας, της Σπίλωσης και Καρατόμησης των αξίων… Δεν μιλάμε για “αρίστους” εδώ, γιατί ούτως ή άλλως σπανίζουν, είναι είδος υπό προστασίαν, απειλείται με εξαφάνιση από τους διαιωνίζοντες την ανεπαρκή μικρότητά τους.
Κι αν ομιλώ ευθαρσώς εδώ για κοινωνικά φαινόμενα που είχαν λάβει κακοήθεις διαστάσεις στα χρόνια της ελεγχόμενης παντοκρατορίας των τυπωμένων “φύλλων”, είναι γιατί χάρη στην Τεχνολογία, στο Διαδίκτυο απαλλαχθήκαμε από εκείνα τα παράσιτα. Μένει τώρα να αξιοποιήσουμε υπέρ της Αληθούς Ποιήσεως την Ρομποτική Τεχνολογία, την ευπρόσδεκτη κι ευέλικτη Τεχνητή Νοημοσύνη, τους τάχιστους κβαντικούς υπολογιστές που θα εμπλουτίσουν τη ζωή μας με νοήματα ασύλληπτα μέχρι πρότινος…
Μένει να προσαρμοστούμε στις καινούργιες συνθήκες και να συνδημιουργήσουμε την Μετά-Λογοτεχνία τού μέλλοντος αναγεννησιακού κόσμου που μας αξίζει και δικαιούμεθα, όλοι εμείς που παλεύουμε για την Ελευθερία τής Έκφρασης, την Ισότητα, την Ισονομία και την Δικαιοσύνη. Εμείς ας επιλέξουμε να πράξουμε τα βέλτιστα, τα άριστα, τα κάλλιστα, τα μέγιστα για όλα τα νοήμονα όντα κι ας αφήσουμε τη Συμπαντική Νέμεσι και τον Πανδαμάτορα Χρόνο να κάνουν την δική τους δουλειά. Ανακύκλωση…
Ανακύκλιση, αναδίφηση, ανίζηση (το αντίθετο τού “καθίζηση”, για να νεολογίσουμε κιόλας), αναδημιουργία, συνδημιουργία, συνίζηση, υπέρβαση, ανάταση, ανάσα, αναστεναγμός, ανάσταση… Αναφανδόν υπέρ της Τεχνολογίας, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της Ρομποτικής, της Κβαντομηχανικής… Για την λογοτεχνία, για την ποίηση, έστω και μετά…
Όσο για την αυτοαναφορικότητα, απαραίτητη η ομφαλοσκόπηση σε μεταβατικούς, κρίσιμους, μεταιχμιακούς καιρούς, όπου επικρατεί νοητική αιθαλομίχλη. Εάν δεν γνωρίσεις και δεν τρυφερέψεις με τον εαυτό σου, πώς θα αγαπήσεις τον πλησίον σου, πώς θα συμφιλιωθείς με τα στοιχεία τής Φύσης (γνωστά και άγνωστα);