Σε ποια γλώσσα μίλησε ο Χριστός με τον Πόντιο Πιλάτο;

Πώς μπλέκω, ενίοτε, σε τυρβώδεις και ασαφείς ατραπούς, δεν το παίρνω χαμπάρι! Το συνειδητοποιώ, μόνο όταν προχωρήσει το πράμα κι έρθουν τα δύσκολα στη σκέψη και στην έκφραση. «In cauda venerum» (στην ουρά είναι το δηλητήριο) που λέγανε και οι Ρωμαίοι κατακτητές και σωτήρες μας. Σωτήρες, γιατί σταμάτησαν τον καλπάζοντα κλασικό ναρκισσισμό μας. Έτσι, η Ρώμη κατάπιε την Αθήνα, αλλά αυτή η πουτάνα ήταν δυσκολοχώνευτη και σύντομα η Ρώμη την ξέρασε σε δύσμορφες πέτρες… Ύστερα έβαλε έναν παρα-μορφωμένο Πόντιο (Πιλάτο) να μιλήσει με έναν “αγράμματο ξυλουργό”! Ρε που μπλέξαμε σήμερα!

Την συνομιλία του Ιησού και του Ποντίου Πιλάτου, κατέγραψαν οι γνωστοί τέσσερεις Ευαγγελιστές – “δημοσιογράφοι” της εποχής. Αν συγκρίνει κανείς αυτές τις “αναφορές-εκθέσεις-ρεπορτάζ” που έκαναν, διαπιστώνει ότι και τα τέσσερα παλικάρια είχαν το ίδιο “αφεντικό” και ταυτόχρονα ιδιοκτήτη τεσσάρων “εφημερίδων”, για δεξιούς, κεντρώους, αριστερούς και τριτοκοσμικούς (ακριβώς όπως και σήμερα, μαθές). Δείτε, λοιπόν, αυτά τα “ρεπορτάζ” και μάλιστα με το ανάλογο “φωτογραφικό” υλικό. Δείτε και το βίντεο που τράβηξε ο Τζεφιρέλι, αλλά ο διάλογος εκεί, στο μεγαλύτερο μέρος, δεν υπάρχει στα Ευαγγέλια και τον ουρανοκατέβασε, μάλλον, ο μάγκας Suso Cecchi D’Amico!

Μεγάλο πρόβλημα έχουν οι ειδικοί των ευαγγελίων στο να καθορίσουν σε ποια γλώσσα συνομίλησαν ο Ιησούς και ο Πιλάτος. Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν εμπιστεύομαι ούτε τους ερευνητάδες που είναι ένθεοι και στεγνοί, αλλά ούτε και τους περισσότερους “ισορροπιστές” και υποταγμένους καθηγητάδες των ιδεών! Έχω τους σοβαρούς λόγους μου, αφού από παιδάκι άκουγα, ακόμα και μέσα στο σπίτι μας, τα απίστευτα παραμύθια τους. (Όλα τα λεφτά, ήταν κάποιος νυσταλέος Τρεμπέλας, με περισπούδαστο, όμως, ύφος…). Αλλά το διασκέδαζα ιεροκρυφίως και… ευλαβώς, τάχα μου-τάχα μου!

Έτσι κατέφυγα στον αξιόπιστο Ουμπέρτο Έκο, φιλόσοφο, κριτικό, σημειολόγο, δοκιμιογράφο, α και καθηγητή! Το 1977 προβλήθηκε στην τηλεόραση μία μίνι σειρά με τίτλο “Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ”, σε σκηνοθεσία Φράνκο Τζεφιρέλι. Την ίδια χρονιά, ο Έκο, σε ένα επίκαιρο δοκίμιό του με τίτλο “Ο Χριστός ήξερε 100 λέξεις, ο Πιλάτος πάνω από χίλιες”, παρατηρούσε με λύπη τη “χαμένη ευκαιρία” του Τζεφιρέλι, αλλά και των άλλων που ασχολήθηκαν με τη σκηνοθεσία ευαγγελίων. “Χαμένη ευκαιρία” ήταν, γιατί οι σκηνοθέτες δεν τόλμησαν (λόγω καθολικής μαγκούρας) να δώσουν μία κάποια αληθοφανή (βρε αδερφέ) άποψη των ευαγγελικών ιστοριών. Με άλλα λόγια να τα ξεκολλήσουν λίγο από τη μορφή παραμυθιών που είχαν και που έτσι τα ρούφηξε εύκολα, ο αφελής, εύπιστος και τρεμουλιάρης λαός!

Γράφει ο Ουμπέρτο Έκo: «Το πρόβλημα που με βασανίζει είναι σε ποια γλώσσα έγινε ο διάλογος μεταξύ Πόντιου Πιλάτου και Ιησού Χριστού. Η μητρική γλώσσα του Πιλάτου ήταν η λατινική, αλλά οι ανώτεροι κρατικοί λειτουργοί μάλλον μιλούσαν και την ελληνική. Ας πούμε ότι για πρακτικούς λόγους είχε μάθει και λίγα αραμαϊκά. Οι Ρωμαίοι όμως ήταν πολύ περήφανοι και σίγουρα δεν καταδεχόντουσαν να χρησιμοποιήσουν τοπικές διαλέκτους σε επίσημες συνομιλίες.

Ο Χριστός όμως; Δεν μπορώ να φανταστώ έναν ξυλουργό γλωσσομαθή! Όλο κι όλο που ήξερε ο Χριστός για τη Ρώμη ήταν η όψη του Καίσαρα πάνω στα ρωμαϊκά νομίσματα. Επομένως, κατά τη γνώμη μου, ο διάλογος ανάμεσα στους δύο έγινε ή με τη βοήθεια διερμηνέα, ή με τον τρόπο με τον οποίο, σήμερα, ένας Αμερικάνος πρεσβευτής που ξέρει τσάτρα-πάτρα μερικές ιταλικές λέξεις, θα μπορούσε να μιλήσει με έναν Σικελό χωρικό. Φαντάζεστε το γλωσσικό δράμα εκείνης της στιγμής;

Ποιο νόημα άραγε πήραν, για τον έναν ή τον άλλον, λέξεις όπως “θεός”, “βασιλιάς”, “αλήθεια”»; (Και βέβαια αυτό, μεταξύ άλλων, εννοούσε ο Έκο όταν έλεγε “χαμένη ευκαιρία” του Τζεφιρέλι και των άλλων σκηνοθετών!). Και συνεχίζει ο Έκο: «Φανταστείτε την τραγωδία, ένα κείμενο να ερμηνεύεται με διαφορετικούς κώδικες και με διερμηνείς που έλυναν τα προβλήματα όπως τους βόλευε… Ο Ντάριο Φο είπε: “Ο εργάτης ξέρει 100 λέξεις, το αφεντικό ξέρει 1000 για αυτό και ο δεύτερος είναι αφεντικό”!».

Η βίαιη… αρσενικοποίηση

Η αναφορά λοιπόν στο ζήτημα, ποια γλώσσα χρησιμοποίησε ο Ιησούς για να επικοινωνήσει με τον Πιλάτο, ο όποιος θα τον (κατα)δίκαζε, με κάνει να εγκαταλείψω αυτή την ιστορία, η οποία είναι πολύ γνωστή (και βαρετή, θα συμπλήρωνα) αφού επαναλαμβάνεται copy-paste κάθε χρόνο! Θέλω, λοιπόν, να περάσω σε μερικές σκέψεις σχετικές με το φλέγον και τσουρουφλίζον θέμα «γλώσσα και επικοινωνία». Το χαρακτηρίζω δε έτσι, αφού επίτηδες αφαιρώ τον παράγοντα “πολιτισμό” από το δίδυμο γλώσσα-επικοινωνία. Λοιπόν!

Στις ενδιαφέρουσες ιστορίες για την καταγωγή των θεών των Αζτέκων διαβάζουμε για μία «θεότητα-αρχή, δυαδική», δηλαδή «πατέρα και μητέρα ταυτοχρόνως». Όταν οι Ευρωπαίοι μελετητές (κυρίως, ανεμοδαρμένοι καθολικοί και υστερικοί προτεστάντηδες) αναφερόντουσαν σ’ αυτήν την δυαδική θεότητα, χρησιμοποιούσαν τη λέξη “αυτός”. Και υπάρχουν ουκ ολίγες μελέτες οι οποίες αναφέρονται στο ζήτημα ότι η Βίβλος έχει υποστεί μία «βίαιη αρσενικοποίηση», όσον αφορά τουλάχιστον την εικόνα του Θεού.

Έτσι, σύμφωνα πάντα με το γνωστό και πονηρούτσικο παραμυθάκι της δημιουργίας, ο όρος “Αδάμ” (adham) δεν δηλώνει κάποιο συγκεκριμένο φύλο και η Εύα που υποτίθεται ότι σχηματίστηκε από το πλευρό του Αδάμ, πήρε το όνομα “βοήθεια-ζωοδότης” που μετατράπηκε αργότερα και σήμαινε το «θηλυκό γένος του όντος που βγήκε από την πλευρά του άλλου», που τελικά έγινε η «σύντροφος». Η ιστορία με τα ονόματα των πρωτόπλαστων συνεχίστηκε με διάφορα ουσιαστικά για το αρσενικό και το θηλυκό, ώστε, όπως γράφτηκε στη συντηρητική Ευρώπη, αλλά από φωτισμένους ανθρώπους: «Τόσο ο Αδάμ όσο και ο Θεός», στην αρχή και από άποψη γραμματικής, στα βιβλία, ήταν απροσδιόριστοι! Δηλαδή κάτι σαν “αρσενικοθήλυκοι”!

Γλώσσα: το εργαλείο που ερμηνεύει τη σκέψη

Όσοι αμφιβάλλουν, ας ανατρέξουν στη Βίβλο του βασιλιά Ιακώβου. Ονομάστηκε έτσι από τον βασιλιά της Αγγλίας Ιάκωβο Α’, που διέταξε τη μετάφραση της Βίβλου, η οποία και εκδόθηκε το 1611. Αλλά λόγω λαθών, έγιναν δύο εκδόσεις! Το γνωστότερο (και με ζουμί) λάθος, είναι ότι στη μία έκδοση υπάρχει “αυτός” για το άτομο Boaz (Βοόζ) και στην άλλη υπάρχει “αυτή”. Το BBC απεφάνθη ότι (ειδικά) το λάθος αυτό, αύξησε κατά 50.000 λίρες την τιμή της Βίβλου! Ερωτώ: Δεν εννόησαν οι αδιάβαστοι (στα παραμέσα) BBC-σήδες, ότι αυτό το “λάθος” ήταν ευεργετικό, αφού η γλώσσα είναι το εργαλείο της σκέψης και στην περίπτωσή μας αναδεικνύει την ατελείωτη, αλλά γόνιμη, διαμάχη μεταξύ ανδρικού και γυναικείου φύλου; Μάλλον, όχι!

Και εάν τις, αμφιβάλλει έτι περισσότερον, ας δει και το Ευαγγέλιο του Ιωάννη (16, 21), το οποίο μιλάει για την ευφρόσυνη της γυναικός που έφερε στον κόσμο ένα «νέο πλάσμα». Οι μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες γράφουν για το «νέο πλάσμα»: παιδίον, kind, barn, child, bambino, puerum (λατ.)… Δεν υπάρχει σε καμία μετάφραση «αγόρι» ή «κορίτσι»! (Κι συ, αριστερή μου κουμπάρα, απορείς γιατί σε κανένα σημερινό ελληνικό σχολείο δε διδάσκονται τέτοια θέματα!).

Ως γνωστόν, ο Πλάτων ήταν αντιδραστικός (τύπου Δάντη) και με καθαρά αντιδημοκρατική ιδεολογία, η οποία τον ωθούσε να σπρώχνει τους φιλόσοφους, ντουγρού, στο εικονικό βασίλειο των ιδεών. (Άλλως τε και ο Σωκράτης, τάλε-κουάλε της αριστο-κρατίας, ήταν. Μη μασάτε, λοιπόν τα διάφορα σερβιρίσματα…). Επειδή ταυτόχρονα ήταν και τίμιος άνθρωπος, ο Πλάτων δεν παρέλειψε στον “Σοφιστή” του να διαφοροποιήσει την “διάνοια” (σκέψη), από τον “λόγο” (γλώσσα).

Μιλάνε, ο μαθηματικός Θεαίτητος και ο Ελεάτης Ξένος. Και δε μπορώ να μην το αναφέρω, ότι στον πολύ δύσκολο “Σοφιστή” προβάλλεται η “διαλεκτική θεωρία” και αποσιωπείται παντελώς η “θεωρία των ιδεών”! Δεν μπορώ να το χωνέψω! Τελικά και συμπερασματικά, ανάμεσα στη σκέψη και στη γλώσσα υπάρχουν καθορισμένες συνδέσεις (σχέσεις). Γι’ αυτό, όταν υπάρξει βλάβη στον εγκέφαλο, στα κέντρα του Broca, του Wernicke και κάποιων άλλων σκαπανέων, τότε η επικοινωνία πάει περίπατο κατά διαόλου!

Σκάει μύτη και το …τρίτο φύλο

Και, ως γνωστόν, το ένα φέρνει τ’ άλλο. Έτσι φτάσαμε να μιλάμε στους ημέτερους ενιαυτούς, για το τι ειδικό όνομα πρέπει(;) να δοθεί στο ονομαζόμενο “τρίτο φύλο”. Όταν λέω να μιλάμε δεν εννοώ ότι πρόκειται για έναν γενικό καθημερινό και υστερικό πονοκέφαλο όπως π.χ. οι παιδοκτονίες, αλλά εννοώ κάποιο ποσοστό που ψάχνεται ειδικότερα. Για να μην τρώω εδώ το χώρο, αλλά και την ώρα σας, με πράγματα τα οποία θέλουν διευκρίνιση, σας ενημερώνω ότι από το ερχόμενο φθινόπωρο, στη Νορβηγία, θα συμπεριληφθεί στα λεξικά της χώρας μία νέα αντωνυμία (το hen) για να ικανοποιηθούν τα άτομα, τα οποία δεν ταυτίζονται ούτε ως άνδρες (han) και ούτε ως γυναίκες (hun). Το θέμα δεν είναι και τόσο καινούργιο, αφού ήδη στις ΗΠΑ, από το 2019, στο λεξικό Merriam-Webster έχει συμπεριληφθεί o όρος “they” (=αυτοί) σαν αντωνυμία ουδέτερη ως προς το φύλο, για χρήση και στον ενικό αριθμό!

Να σημειώσω αμέσως, ότι αποδέχομαι το σύνολο αυτών των ανθρώπων, όπως ακριβώς αποδέχομαι και την λοιπή κοινωνία και το θεωρώ απόλυτα φυσιολογικό στην επιλογή της φύσης και του περιβάλλοντος που ζούμε. Αυτό να είναι ξεκάθαρο, σας παρακαλώ. Όμως, κάποιες ενέργειες με ειδικά άρθρα για τις συγκεκριμένες ομάδες, τις θεωρώ αντιεπιστημονικές και προϊόντα της σύγχρονης υποκριτικής μόδας-μάστιγας που ονομάζεται politically correct.

Θα το πω πρώτα επιστημονικά: “άρρεν” ονομάζεται ο οργανισμός, ο οποίος παράγει σπερματοζωάρια και “θήλυ” ο οργανισμός που παράγει ωάρια. Ένα “τρίτο φύλλο” τί ακριβώς παράγει; Η αλλαγή φύλου δεν επηρεάζεται καθόλου από τον ορισμό, γιατί με την αλλαγή θα πάμε από τη μία κατηγορία στην άλλη. Επίσης οι όροι “άρρεν” και “θήλυ” (προσέξτε το πάρα πολύ αυτό) δεν ορίζουν με κανένα τρόπο και τις σεξουαλικές επιλογές των ατόμων που τους φέρουν. Κι ακόμα, για να μην λέγονται ανοησίες από γνωστούς καθυστερημένους, η αλλαγή φύλου δεν έχει καμία σχέση με την ομοφυλοφιλία!

Θα ‘θελα να ξέρω, τί θα απαντήσουν οι …correctήδες (και κυρίως, πώς θα λύσουν το πρόβλημα), αν οι Τούρκοι του “τρίτου φύλου”, διεκδικήσουν ανάλογη γραμματική μεταχείριση, όπως στον …πολιτισμένο (λέμε και καμιά μαλακία, ενίοτε) κόσμο! Και το καταθέτω αυτό, γιατί η τουρκική γλώσσα, καθώς και οι λοιπές αλταϊκές γλώσσες, ΔΕΝ έχουν άρθρα και γένη!

Οπωσδήποτε, το ποσοστό των συνανθρώπων μας, το οποίο έχει διαφορετικές ερωτικές επιλογές, από τις γνωστές που οδηγούν στην αναπαραγωγή και το οποίο υπολογίζεται στα 12%, μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται με οποιοδήποτε ουσιαστικό ή και επίθετο επιθυμεί, κάτι το οποίο πρέπει να είναι απολύτως σεβαστό! Απολύτως! Όμως, το να προσπαθεί κάποιος να ορίσει την ερωτική επιθυμία ή την τάση, προσπαθώντας να εφεύρει κάποιο “άρθρο” ίδιου περιεχομένου και σημασίας όπως τα δύο άρθρα για τα αναπαραγωγικά “στοιχεία” αρσενικό και θηλυκό, ε, αυτό δε θέλω να το χαρακτηρίσω! Είδες πού φτάσαμε; Σκέψη και γλώσσα μάγκα μου, δύσκολα συγκρατιούνται…

Και κουτσομπολιό, δίκην επιλόγου

Το 1977 είχα συνταιριάξει στη Στοκχόλμη ένα πολυεθνικό μουσικό συγκρότημα “Anonym Sjuttisju” (Ανώνυμοι Εβδομηνταεφτά). Ήταν η χρονιά που παίχτηκε στη Σουηδία το σήριαλ του Τζεφιρέλι “Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ”. Έτυχε, λοιπόν, να πάμε με το συγκρότημα σε κάποια εκπομπή της σουηδικής τηλεόρασης SVT για να παρουσιάσουμε δύο τραγούδια μου. Περάσαμε πρώτα από το μακιγιάζ, όπου περίμενα και… χάζευα τη σιλουέτα της μακιγιέρ.

Όταν ήρθε η σειρά μου για την πούδρα, πιάσαμε κουβέντα για το σίριαλ του Τζεφιρέλι! Έτσι, κουβέντα στην κουβέντα, μού είπε για το κουτσομπολιό (ακουγόταν ανάμεσα στους μακιγιέρ) ότι ο ευφυής Τζεφιρέλης, έκανε κόλπο με το μακιγιάζ στα μάτια του “Ιησού”, τα οποία είναι γαλανά και τα οποία ήθελε να τονίσει περισσότερο. Γι’ αυτό ζήτησε να γίνει μια γραμμή μπλε σκούρο χρώμα (eyeliner) πάνω από τα τσίνορα των ματιών κι έτσι με τον τεχνητό φωτισμό θα τονιζόταν ιδιαίτερα! Όπερ και εγένετο επιτυχώς!

Υστερόγραφο επίκαιρο: «Φανταστείτε έναν ζωγράφο, σταυρωμένον από το ίδιο του το θέμα». (John Ashbery)