ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Στο βυθό κανόνια και καριοφίλι από την επανάσταση του Εμμ. Παπά στη Μακεδονία

Στο βυθό κανόνια και καριοφίλι από την επανάσταση του Εμμ. Παπά στη Μακεδονία

Ένα ναυάγιο που συνδέεται κατά πάσα πιθανότητα με την εξέγερση στη Χαλκιδική το 1821, βρέθηκε από διετίας στη θάλασσα της Φούρκας, περίπου 5 χλμ. από το ακρωτήριο Ποσείδι. Όπως ανακοινώθηκε, η πρόοδος των ερευνών επέτρεψε να βρεθούν δυο κανόνια της εποχής εκείνης και ένα καριοφίλι. Είναι άγνωστο με ποιο τρόπο τα ευρήματα συνδέονται με την ελληνική επανάσταση και αν το καράβι ήταν Ψαριανών ή Υδραίων ή άλλων ναυτικών δυνάμεων εκείνης της περιόδου.

Το ξύλινο σκαρί εντοπίστηκε τυχαία το καλοκαίρι του 2020 και ειδοποιήθηκε η Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων βόρειας Ελλάδας, η οποία προχώρησε σε  αυτοψία και έγινε μελέτη για την κατασκευή υποβρυχίων κυματοθραυστών και την πλήρωση της ακτής με άμμο, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διάβρωσης. Το ναυαγισμένο καράβι βρίσκεται σε βάθος 4μ. και σε απόσταση 80μ. από την ακτή. Υπολογίζεται ότι είχε μήκος 25 μέτρα και πλάτος 8 μ. Το καριοφίλι έχει μήκος ενάμισι μέτρο.

Το καριοφίλι αυτό ήταν λεπτόκανο και εμπροσθογεμές, ενώ ο υποκόπανός του είχε σχήμα πυραμίδας. Τα περισσότερα ήταν ενετικής κατασκευής, από τη “βιομηχανία όπλων” της εποχής, των Κάρλο και Υιοί (Carlo et Fillii) της Βενετίας. Το συγκεκριμένο καριοφίλι φέρει διακοσμητικά στοιχεία και η τυπολογία του μοιάζει πολύ με τα τουφέκια και τα καριοφίλια που χρησιμοποιήθηκαν στην Ελληνική Επανάσταση, όμως δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες.

Τα δύο κανόνια βρέθηκαν σε καλή κατάσταση και έχουν το ένα μήκος 1,65 μ. και το άλλο 1,86 μ. Το καράβι πρέπει να ήταν ιστιοφόρο, γιατί βρέθηκαν σχοινιά και πανιά, καθώς και αγγεία πήλινα και μεταλλικά. Επίσης βρέθηκαν ένα μπακιρένιο ταψί, ένα μεγάλο χάλκινο σκεύος, ένα γυάλινο μπουκάλι με το φελλό του, θραύσματα πορσελάνινων φλιτζανιών μια ξύλινη κουβαρίστρα, ένα διαλυμένο σακί και ένα μπρούντζινο μελανοδοχείο.

Όλα αυτά βρέθηκαν δίπλα σε φερτά υλικά, τούβλα, τσιμεντόλιθους, λάστιχα αυτοκινήτων, ακόμη και μια οθόνη τηλεόρασης που, όπως είπαν οι κάτοικοι της περιοχής, κατέληξαν εκεί κατά τις πλημμύρες των τελευταίων δεκαετιών. Στο ίδιο σημείο βρέθηκε και μια σύγχρονη σκάλα, που όπως φαίνεται, χρησιμοποιήθηκε ίσως για λαθρανασκαφή και επρόκειτο να λειτουργήσει ως φορείο για την απομάκρυνση του ενός κανονιού από τον βυθό.

Οι πρώτες εκτιμήσεις των αρχαιολόγων

Ναυάγιο στη Χαλκιδική φαίνεται να συνδέεται με την Επανάσταση του 1821 [εικόνες]-3

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η έρευνα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, όμως το ναυάγιο είναι πιθανόν να ανήκει στην επαναστατική περίοδο και να χρονολογείται στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι επίσης πιθανό το ίδιο το πλοίο να έπαιξε ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση και συγκεκριμένα στην εξέγερση στη Χαλκιδική, πρωτεργάτης της οποίας ήταν ο Εμμανουήλ Παπάς, ο οποίος μετέφερε μεταξύ άλλων και τρόφιμα για να ενισχύσει τους δοκιμαζόμενους επαναστάτες. Ο Παπάς, αν όντως ευσταθεί αυτή η εικασία, το καλοκαίρι του 1821 ήταν σε δύσκολη θέση στην Κασσάνδρα καθώς προέλαυναν οι Τούρκοι.

Ναυάγιο στη Χαλκιδική φαίνεται να συνδέεται με την Επανάσταση του 1821 [εικόνες]

Τότε φέρεται να φθάνουν εκεί ένδεκα πλοία από τα Ψαρά, που είχαν κανόνια και που καταφέρνουν να δώσουν στους επαναστάτες πολεμοφόδια. Οι δυνάμεις του Παπά όμως πλέον είχαν αποκοπεί, ενώ οι Τούρκοι φυλάκισαν τα επτά από ένδεκα παιδιά του και τη γυναίκα του, ενώ έκαψαν και το σπίτι του άλλοτε τραπεζίτη και ζάπλουτου Σερραίου. Τα άλλα τρία παιδιά του βρίσκονταν στο εξωτερικό και το τέταρτο αγωνιζόταν στο πλευρό του πατέρα του. Όσοι συνελήφθησαν τότε πάντως, έμειναν στη φυλακή μέχρι το 1825.

Εν τω μεταξύ, το φθινόπωρο του 1821 η κατάσταση στην Κασσάνδρα ήταν πια εξαιρετικά δύσκολη για τους επαναστάτες και περίπου 200 οικογένειες έφυγαν με καΐκια για τη Λήμνο, τη Σκύρο και τη Σκόπελο. Επειδή διαδραματιζόταν ταυτόχρονα η πολιορκία της Τριπολιτσάς, κανείς δεν μπορούσε να συνδράμει επαρκώς τον Παπά. Αυτός αποφάσισε τότε να αναχωρήσει με καράβι για την Ύδρα, αλλά έπαθε ανακοπή και πέθανε όταν το πλοίο βρισκόταν στον Καφηρέα, το Δεκέμβρη του 1821.

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του SLpress.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του SLpress.gr. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των 2-3 πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο SLpress.gr. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.

Ακολουθήστε το SLpress.gr στο Google News και μείνετε ενημερωμένοι