“Το Γαϊτανάκι του Πόθου” – Ο έρωτας στα χρόνια τής ψηφιακής απομονωμένης κοινωνικότητας
07/03/2024Το θέατρο (και οι παραστατικές τέχνες εν γένει) είναι ένας καθρέφτης των κοινωνικών αλλαγών, αλλά με μια σημαντική χρονοκαθυστέρηση. Όταν τα ρούχα στίβονται στο πλυντήριο δεν προλαβαίνουν να διαλογιστούν για την κατάστασή τους. Εάν επιβιώσουν θα το πράξουν απλωμένα κάτω από τον ευεργετικό τον ήλιο.
Αυτή η παρομοίωση είναι χαρακτηριστική των κατακλυσμιαίων μεταβολών/μεταλλάξεων/μεταπτώσεων/εκπτώσεων/αναβαθμίσεων που υφίσταται το σύγχρονο πιθηκοειδές (εάν πιστέψουμε τον Δαρβίνο). Το άγχος της επιβίωσης, οι διάφορες τελετουργίες τής ψηφιακής καθημερινότητας, μεταθέτουν την αρχαία «αγορά» σε άϋλο, αστάθμητο, «ασφαλή» χωροχρόνο. Το «χωριό» έγινε παγκόσμιο και η χώρα «χώρος». Τα όρια είναι συμβατικά και τα σύνορα δεν αντέχουν. Ευτυχώς, εάν σκεφθούμε τις ποινές θανάτου που υφίσταντο οι σκλάβοι σε φεουδαρχικά καθεστώτα…
Όμως… όμως, «ο Έρωτας στα χρόνια της χολέρας», η «Νανά» τού Ζολά στα χρόνια της φυματίωσης, οι ελευθεριότητες των ξεπουπουλιασμένων συφιλιδικών στα προ πενικιλίνης χρόνια τής συφιλιδικής παντοκρατορίας, οι «συφιλιδικές μεγαλοφυίες»… τι σχέση μπορούν να έχουν σήμερα με εμάς, όταν το ουδέτερο άρθρο μας χαρακτηρίζει ολοένα και περισσότερο (ευτυχώς και πάλι, αφού ξεφύγαμε από τα άγχη τής πατριαρχίας – okay).
Στην συγκεκριμένη παράσταση στον τόπο συναντήσεων νέων ανθρώπων/δυνάμεων/τάσεων, στο θέατρο «Σταθμός», όπου ανεβαίνει το «Το Γαϊτανάκι του Πόθου» ή «πώς θα πλησιάσετε το ερωτικό αντικείμενο του πόθου σας», μια σύγχρονη, πιο κωμική προσέγγιση του έργου «Το Γαϊτανάκι του Έρωτα» του Άρτουρ Σνίτσλερ, σε σκηνοθεσία Αικατερίνης Παπαγεωργίου, προβληματιζόμαστε τα μάλα.
Μήπως ο ετήσιος ή τριετής ή πολυετής (σε συχνότητα επανάληψης) έρωτας των μεγάλων θηλαστικών έγινε ένα «νόμισμα» κοινωνικών συναλλαγών-ανταλλαγών; Έγινε εμπόρευμα στην καταναλωτική μανία τής «Κοινωνίας της Αφθονίας» κατά Χέρμπερτ Μαρκούζε; Καλά, εμπόρευμα ήταν πάντα. Το «αρχαιότερο επάγγελμα» προηγείται και του θεσμοθετημένου χρήματος. Η ανταλλαγή είναι βασική προϋπόθεση βελτίστης/μεγίστης καλύψεως των ανθρωπίνων αναγκών.
Ο έρωτας ως άθλημα
Όμως σε αυτή την παράσταση, ο έρωτας παρουσιάζεται ως άθλημα, ως σπορ για αργόσχολους. Στην «Κοιλάδα των τεμπέληδων» αυτό που θα ήταν ανά-ψυχή γίνεται ψυχαναγκασμός, επίδειξη, τρόπαιο, έπαθλο, παράσημο («παράσημο» λέγανε τα πάλαι ποτέ αφροδίσια νοσήματα). Οι ρίζες της σύγχρονης κακοδαιμονίας πάνε βαθιά στην Προϊστορία.
Ένας σύγχρονος νέος/νέα/νέο που τείνει στην ασεξουαλικότητα, θα σιχαθεί την ερωτική πράξη εάν του την μπουκώσεις με το ζόρι, με το στανιό, όταν ανεβάσεις ψηλά τον πήχυ και νιώσει μη ανταγωνιστικός, υπολειπόμενος. Ό,τι συνέβη με την έκρηξη της πορνό παραγωγής: τα λιγότερο «προικισμένα» ή προνομιούχα «αρσενικά» συγκρινόμενα με τους πορνοστάρ βιώνουν καταστάσεις ψυχολογικής υποταγής στον κυρίαρχο ουρακοτάγκο.
Καθρέπτης μας η σκηνή
Μετά από 80 λεπτά παράστασης (καθήμενος στην πίσω πλευρά, στα «ορεινά» του ατμοσφαιρικού αυτού θεάτρου) παρακολουθώντας την προσήλωση των νεαρών θεατών (κυρίως φοιτητές και φοιτήτριες) και μετρώντας με το ασκημένο αισθητήριό μου το χειροκρότημα ανακούφισης, νομίζω πως ήταν ιδιαίτερα αγχογόνος ετούτη η σκηνική παραβολή που βασίστηκε σε ένα παλαιότερο κείμενο.
Τελικά, ο Άνθρωπος δεν αλλάζει τόσο γρήγορα όσο οι μηχανές του. Είναι ακόμη στα σπήλαια και χρειάζεται τρυφερότητα, νανούρισμα, διασκέδαση, ψυχαγωγία, ανά-ψυχή, παραμύθι… Η γραμμική αφήγηση των παραμυθάδων της Ανατολής θα επανέλθει με μαθηματική ακρίβεια όταν κι εφ’ όσον η μετανεωτερική θολούρα θα έχει εκτινάξει το συλλογικό μας άγχος σε δραματικά (μη) αυτοάνοσα παθολογικά χωροχρονικά (α-)συνεχή.
Επειδή το θέατρο λειτουργεί και δραματοθεραπευτικά, ομοιοπαθητικά, επειδή ενεργοποιεί τα ατομικά και κοινωνικά ανακλαστικά μας, ετούτη η παράσταση ήταν κατά το μάλλον ή ήττον εύστοχη, με υπέροχο σκηνικό διάκοσμο, μυστικοπαθείς φωτισμούς, μπαρόκ καταστάσεις, γκροτέσκες ερμηνείες. Εάν τραγουδούσαν κιόλας θα μας είχαν ελαφρύνει το έσω έρεβος.
Πάντως δεν εκοιμήθη κανείς, ροχάλισμα δεν ηκούστη κι όλοι/όλες/όλα έφυγαν για να πιουν μπύρες και άλλα αλκοολούχα… Μόνο που όλα ήταν κλειστά στην γύρω περιοχή Μεταξουργείου. Γίναμε Λονδίνο. Πρέπει να φας και να πιεις πριν πας στο θέατρο.
Αξιέπαινοι όλοι/όλες οι συντελεστές. Κάτι κινείται στην παγκοσμιοποιημένη περιρρέουσα ατμόσφαιρα της Αθήνας. Μην το χάσετε εάν θέλετε να προβληματιστείτε, να κολυμπήσετε σε βαθιά νερά σε στυλ «κιάρο-σκούρο». Λίγο χιούμορ (σε όλα τα επίπεδα) θα βοηθούσε, ενδεχομένως…
Info
Θέατρο Σταθμός
«Το Γαϊτανάκι του Πόθου» ή «πώς θα πλησιάσετε το ερωτικό αντικείμενο του πόθου σας»
Mια σύγχρονη, πιο κωμική προσέγγιση του έργου «Το Γαϊτανάκι του Έρωτα» του Άρτουρ Σνίτσλερ
Σκηνοθεσία: Αικατερίνη Παπαγεωργίου
Πρεμιέρα: Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024
Μια παράσταση για όσους δε φοβούνται να ακούσουν, αλλά κυρίως να πουν τα πράγματα με το πραγματικό τους όνομα
«Το Γαϊτανάκι του Έρωτα» του Άρτουρ Σνίτσλερ όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στην Αυστρία στα τέλη του 19ου αιώνα προκάλεσε σκάνδαλο, αποτέλεσε προϊόν λογοκρισίας και απαγορεύτηκε. Μέχρι σήμερα το έργο αυτό εξακολουθεί να διακρίνεται για την ειλικρινή απεικόνιση των ανθρώπινων σχέσεων, αλλά και της σεξουαλικότητας. Η ιστορία ξεκινά με μια νυχτερινή συνάντηση με μια πόρνη και ακολούθως το γαϊτανάκι του… Πόθου αρχίζει να ξετυλίγεται. Δέκα χαρακτήρες, τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους, μπλέκονται σε μια αγωνιώδη αναζήτηση του έρωτα και της ηδονής. Δοκιμάζουν τα όρια της επιθυμίας τους, φωτίζουν, αλλά και ξεπερνούν τη σοβαροφάνεια της αστικής ηθικής, της κοινωνικής θέσης και της συζυγικής αφοσίωσης.
Μέσα από δέκα κωμικές συναντήσεις, η παράσταση θέτει ερωτήματα γύρω από την ενοχή που συχνά γεννά η σεξουαλική επιθυμία. Γιατί, όμως, από όλες τις «φυσικές» ανάγκες, κλίσεις και προδιαθέσεις του ανθρώπου, η σεξουαλική επιθυμία δεν είναι μόνο ατομικό ζήτημα, αλλά παίρνει κοινωνικές προεκτάσεις; Πόσο μπορείς να εμπιστευτείς τον σύντροφό σου και πόσο μπορείς να εμπιστευτείς τον εαυτό σου;
Μέσα από την παράσταση αυτή «φωτίζεται» η ανάγκη των ανθρώπων να επικοινωνήσουν μέσω της γλώσσας του σώματος και την ερωτική πράξη, αλλά και ο φόβος της μοναξιάς που κάνει τις νύχτες να μοιάζουν ατέλειωτες και τις ημέρες μια επαναλαμβανόμενη ρουτίνα.
Το «Γαϊτανάκι του Πόθου» επιστρέφει στο θέατρο Σταθμός επίκαιρο όσο ποτέ. Με υπόγειο χιούμορ και παιχνιδιάρικη διάθεση, τέσσερις ηθοποιοί επί σκηνής μιλούν, παίζουν, ερωτεύονται, «φτάνουν» στο σεξ ή και δε… «φτάνουν». Πόθος, πάθος, ερωτισμός και εμπιστοσύνη σ΄ένα ερωτικό γαϊτανάκι. Γιατί άραγε αυτό το ταξίδι του ερωτισμού παραμένει το πιο συναρπαστικό;
Συντελεστές
Κείμενο: Άρτουρ Σνίτσλερ
Μετάφραση: Θάλεια Συκιώτη, Μάγδα Τασούλα
Σκηνοθεσία: Αικατερίνη Παπαγεωργίου
Σκηνικά: Λίνα Μότσιου
Κοστούμια: Ειρήνη Γεωργακίλα
Σχεδιασμός ήχου: Δημήτρης Ροΐδης
Κινησιολογία: Χρυσηίς Λιατζιβίρη
Σχεδιασμός φωτισμού: Κωστής Μουσικός
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλεξάνδρα Μαρτίνη
Βοηθός ενδυματολόγου – Ενδυματολογικές κατασκευές: Νικολέτα Αναστασιάδου
Γλυπτικές εφαρμογές: Κωνσταντίνος Χαλδαίος
Οπτικά εφέ: Πέτρος Πρίντεζης
Σχεδιασμός μακιγιάζ: Τεό Ζωγραφάκι
Παίζουν (αλφαβητικά)
Απόστολος Καμιτσάκης
Γιώργος Πατεράκης
Θάλεια Συκιώτη
Μάγδα Τασούλα
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Γραφιστική επεξεργασία: Indigo Creative
Επικοινωνία: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου
Εταιρεία παραγωγής: Naif ΑΜΚΕ
Εκτέλεση παραγωγής: Θάλεια Συκιώτη – Μάγδα Τασούλα
Θέατρο Σταθμός: Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα, τηλ: 210-5230267
Πρεμιέρα: Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024
Μέρες/ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Διάρκεια: 80 λεπτά
Τιμές εισιτηρίων: 13 ευρώ κανονικό, 11 ευρώ μειωμένο (ΑΜΕΑ, φοιτητικό, άνω των 65, ανέργων)