Από το τρένο “πάμε κι όποτε φτάσουμε” στο “πάμε κι όπου βγει”

Το τρένο ως μέσο μεταφοράς στον τόπο σπουδών μου την Θεσσαλονίκη, ήταν η βασική επιλογή, όπως άλλωστε και στο σύνολο των άλλων φοιτητών, 30 χρόνια πριν. Θες γιατί η Θεσσαλονίκη δεν είχε απευθείας σύνδεση με το νησί, θες γιατί όταν έφτανε το πλοίο στον Πειραιά η σύνδεση ηλεκτρικού με σταθμό Λαρίσης ήταν η ευκολότερη, θες γιατί υπήρχε ελευθερία κινήσεων εντός του τρένου, θες γιατί ήταν ο πιο οικονομικός και παράλληλα σχετικά ασφαλής τρόπος; 

Είχε και μειονεκτήματα όμως. Κυρίως η μεγάλη χρονική καθυστέρηση (είχα κάνει το Αθήνα – Θεσσαλονίκη μέχρι και 19ώρες!). Ακριβής ώρα άφιξης δεν υπήρχε, αλλά ο συνήθης χρόνος ήταν 8,5 με 10 ώρες. Για έναν φοιτητή τότε, η χρονική διάρκεια ταξιδιού δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας επιλογής. Διαθέσιμος χρόνος υπήρχε. “Ας μπούμε… και όποτε βγούμε!” ήταν το σλόγκαν της εποχής.

Από εκείνα τα φοιτητικά χρόνια δεν έτυχε να ξανά ταξιδέψω με τρένο στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την Ευρώπη. Πάντα μου προκαλούσε θαυμασμό ότι εκτός από την ακρίβεια των δρομολογίων και της πυκνότητας του δικτύου, το πόσο είχαν προχωρήσει σε θέματα ασφάλειας όπου τα τρένα διέσχιζαν πόλεις και χωριά με πλήρη ηλεκτρονικό έλεγχο των διαβάσεων. Στην κεντρική Ευρώπη η μετακίνηση με τρένο είχε καθιερωθεί από τις αρχές του 20ού αιώνα ως το βασικό μέσο μεταφοράς προσφέροντας οικονομικό πλεονέκτημα έναντι άλλων τρόπων, συνδυάζοντάς την με οικολογική συνείδηση.

Στην Ελλάδα δυσκολευόμασταν να ακολουθήσουμε τα ευρωπαϊκά πρότυπα ακόμα και για την σύνδεση των δύο μεγαλύτερων πόλεων, γραμμή που εξυπηρετεί σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού της χώρας. Περνούσαν οι δεκαετίες και κατά καιρούς έβγαιναν διθυραμβικές ανακοινώσεις του στυλ ” 3ώρες και 20 λεπτά το Αθήνα – Θεσσαλονίκη “. Έλα και πλησιάζουμε τους Ευρωπαίους έλεγα, διατηρούσα όμως τις αμφιβολίες μου.

Το τρένο εδώ και αλλού 

Η αλήθεια είναι ότι το πολιτικό προσωπικό της χώρας ποτέ δεν έτρεφε ιδιαίτερη προτίμηση για την ανάπτυξη του σιδηρόδρομου. Κονδύλια έπεφταν, έργο όμως δεν γινόταν. Και να πεις ότι δεν έβλεπαν αλλού το τι συνέβαινε; Όλοι πολυταξιδεμένοι αφού στις Βρυξέλλες και στο Παρίσι πήγαιναν κάθε τρεις και λίγο. Ίσως επειδή το τρένο δεν ήταν μέσα στο lifestyle του Έλληνα, όπως το ΙΧ; Ίσως επειδή απαιτούσε μακρόπνοες στρατηγικές, πέραν της μίας τετραετίας, χωρίς αντίστοιχα να μπορούν να υπάρξουν άμεσα ορατά (ψηφοθηρικά) αποτελέσματα;

Το 2013 συνδέθηκε σιδηροδρομικώς ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ευρώπης, ο Πειραιάς για την εξυπηρέτηση εμπορευμάτων! Χρειάστηκαν περισσότερα από 13 χρόνια για να “διανύσει” το ελληνικό κράτος τα 17 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής που ενώνουν το λιμάνι του Πειραιά με το εθνικό δίκτυο στο ύψος του Θριασίου! Έπρεπε να έρθουν μάλλον οι κινέζοι της Cosco το 2010 ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες.

Αντίστοιχη σύνδεση έγινε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης το 2021. Πρόσφατα ανακοινώθηκε έργο μαμούθ αξίας 1δισ. ευρώ για αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολης-Ορμένιο. Έπρεπε τώρα να έρθουν οι Αμερικάνοι για να απαιτήσουν σύγχρονη σιδηροδρομική σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με Βουλγαρία και Ρουμανία ώστε να παρακαμφθούν τα στενά του Βοσπόρου.

Ο λιμένας Θεσσαλονίκης μόλις τέλος του 2020 κατάφερε, μετά από καθυστερήσεις 10 ετών, να συνδεθεί σιδηροδρομικώς όμως απαιτούνται επιπλέον έργα βελτίωσης που υποτίθεται ότι είναι δρομολογημένα. Και εκεί μάλλον καθοριστικός ήταν ο ρόλος της Ρωσίας και του Ιβάν!

Η τραγωδία των Τεμπών 

Τελικά φαίνεται ότι οι εκτός των ελληνικών συνόρων κατάλαβαν το πόσο σημαντική είναι η θέση της χώρας μας και το πόσο απαραίτητη είναι η υποδομή του σιδηροδρομικού δικτύου. Οι μόνοι που δεν το αντιλήφθηκαν ήταν οι πολιτικοί μας! Εκτός των πολλαπλών κονδυλίων που ελήφθησαν κατά καιρούς από την Ε.Ε., δεν άδραξαν ούτε την ευκαιρία εξαιτίας της ανάγκης μεταφοράς προϊόντων μέσω της χώρας μας, φτιάχνοντας έτσι ένα σύγχρονο και ασφαλές δίκτυο για εμπορεύματα και ανθρώπους που θα εξυπηρετεί τους μόνιμους κάτοικους και τα εκατομμύρια των επισκεπτών.

Ο ερχομός του Μάρτη μας ξύπνησε με εφιάλτες ξεχασμένων δεκαετιών. Βύθισε την Ελλάδα στο σκοτάδι, φέρνοντας σοκ στην κοινωνία, γεμίζοντας με ανείπωτο πόνο τις οικογένειες των θυμάτων. Ποιος, άλλωστε, μπορεί να αποδεχθεί ότι από το “πάμε κι όποτε βγούμε” που λέγαμε τριάντα χρόνια πριν, φθάσαμε στο σήμερα και στο τρισχειρότερο “πάμε κι όπου βγει”;