Με καυτή ατζέντα ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης στην Αθήνα

Γεμάτη η ατζέντα των συνομιλιών, που θα έχει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αύριο Δευτέρα στην Αθήνα, με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι δυο κυβερνήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν την τουρκική επεκτατική πολιτική, αν και μετά τους σεισμούς υπάρχει μια, προσωρινή, μείωση της έντασης. Αμφότερες οι κυβερνήσεις γνωρίζουν πως η “ύφεση” είναι προσωρινή και πως όσο πλησιάζουν οι τουρκικές εκλογές αυτό το σκηνικό αναμένεται να διαφοροποιηθεί. Ο Κύπριος Πρόεδρος έχει σειρά θεμάτων που θα εγείρει, που καθορίζουν τόσο τον καλύτερο συντονισμό Αθήνας και Λευκωσίας όσο και τον καθορισμό ενός πλαισίου στρατηγικού βάθους κινήσεων ενόψει των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή.

Πρώτο, το Κυπριακό θα συζητηθεί σε σχέση με την πρόταση της Λευκωσίας για ουσιαστική εμπλοκή της Ε.Ε.  Η πρόταση του νέου Προέδρου θα παρουσιαστεί στη συνάντηση με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, θα συζητηθεί και θα ζητηθεί η συνδρομή της Αθήνας για προώθηση της. Ο βασικός στόχος μέσα από την πρόταση αυτή είναι να μπουν σε ένα καλάθι Κυπριακό και ευρωτουρκικά, υπό την  έννοια ότι η Άγκυρα για να έχει οφέλη από αυτή τη σχέση θα πρέπει να δώσει στο Κυπριακό. Αυτό το πάρε-δώσε θα συνδεθεί και με το περιεχόμενο μιας συμφωνίας στο Κυπριακό, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η  λύση θα στηρίζεται στις βασικές αρχές που διέπουν την λειτουργία της Ένωσης.

Ένα βασικό στοιχείο, που περιλαμβάνει την εμπλοκή της Ε.Ε. είναι και ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου, που με βάση τα χαρακτηριστικά που έχει δώσει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, θα πρέπει να είναι προσωπικότητα με πολιτικό βάρος. Αυτό, βεβαίως, που πρέπει να προσεχθεί είναι ο διορισμός, να μην είναι υπό την αίρεση της κατοχικής Τουρκίας ή της αρεσκείας της για να συναινέσει. Ο απεσταλμένος θα πρέπει να έχει ξεκάθαρους όρους εντολής, που δεν θα είναι η εξεύρεση “κοινής συνισταμένης” μεταξύ των εκατέρωθεν θέσεων, αλλά να στηρίζονται στο κοινοτικό κεκτημένο. Αυτό που δεν τετραγωνίζει τον κύκλο.

Διορισμός απεσταλμένου ΕΕ

Αν και έχουν γίνει κάποιες σκέψεις για ονόματα, αυτές θα συζητηθούν στις Βρυξέλλες όταν ο Πρόεδρος θα μεταβεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 23 Μαρτίου. Είναι προφανές πως η Λευκωσία επενδύει σε αυτό το εγχείρημα έχοντας κατά νουν πως βασικοί παίκτες για να βοηθήσουν και να καθορίσουν το τοπίο είναι το Παρίσι και το Βερολίνο. Γιατί όλα θα εξαρτηθούν από την υποδοχή που θα τύχει η πρόταση Χριστοδουλίδη από τους εταίρους μας και επί τούτου σημαντική αναμένεται να είναι η συνδρομή της Αθήνας, που θα κληθεί να αναλάβει πρωτοβουλίες.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ενημερωθεί για την πρόταση, θα αναλυθεί περαιτέρω στην αναπληρώτρια Γ.Γ. του ΟΗΕ, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο, που φθάνει αυτή την εβδομάδα στην Κύπρο. Η προσπάθεια να επανέλθει το Κυπριακό στις… ράγες επίλυσης δεν είναι εύκολη καθώς τούτο δεν το επιτρέπει η κατοχική Τουρκία. Και η Λευκωσία δεν πρόκειται, όπως σημείωναν ενημερωμένες πηγές, να δεχθεί να προσαρμοστεί στις τουρκικές αξιώσεις.

Δεύτερον, η από κοινού αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας αποτελεί ασφαλώς προτεραιότητα. Ο νέος Πρόεδρος της Κύπρου έχει αναφερθεί προεκλογικά ότι θα επαναφέρει το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου με την Ελλάδα. Τούτο είναι ένα ζήτημα, που αναμένεται να τεθεί στη βάση της λογικής του ενιαίου μετώπου, όπως ακριβώς αντιμετωπίζει η Τουρκία την Ελλάδα και την Κύπρο, δηλαδή ενιαία. Το αμυντικό δόγμα συνδέεται με το συντονισμό σε σχέση με τα εξοπλιστικά προγράμματα των δυο χωρών και τον κοινό σχεδιασμό. Εκτιμάται ότι η αποτρεπτική δυνατότητα συνδέεται και είναι απαραίτητη για τις διπλωματικές δράσεις.

Τρίτον, στα θέματα που πρέπει να τύχουν διαχείρισης είναι ο  συντονισμός εντός της Ε.Ε. για τα ευρωτουρκικά, αλλά και τα θέματα της παράτυπης μετανάστευσης. Οι χώρες αντιμετωπίζουν πιεστικά προβλήματα με τις μεταναστευτικές ροές και καλούνται να αντιμετωπίσουν τις προσπάθειες εργαλειοποίησης του ζητήματος αυτού από την κατοχική Τουρκία. Πέραν από τη συνεργασία σε επίπεδο των μεσογειακών κρατών, υπάρχουν δυνατότητες και για την εμπλοκή των Βρυξελλών.

Τέταρτο, ο Πρόεδρος είναι υπέρ της αναθέρμανσης των τριμερών σχημάτων κι αυτό θα γίνει με κινήσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας, που θα πρέπει να ξεκινήσουν συναντήσεις με τις χώρες της περιοχής. Αυτό κρίνεται αναγκαίο ενόψει και των κινήσεων που γίνονται από πλευράς Τουρκίας προς τις χώρες της περιοχής.

ΗΠΑ και ενεργειακά

Πέμπτον, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα είναι στην ατζέντα. Τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα έχουν δημιουργήσει κανάλια επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον. Ο Κύπριος Πρόεδρος έχει διαμορφώσει σχέσεις όσο ήταν υπουργός Εξωτερικών και τώρα αναμένεται ότι θα τις αξιοποιήσει. Τους επόμενους μήνες αναμένονται κάποια εκατέρωθεν βήματα αναφορικά με τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ- Κυπριακής Δημοκρατίας.

Έκτον, τα ενεργειακά βρίσκονται συνεχώς στο προσκήνιο. Στην κυπριακή ΑΟΖ θα υπάρξουν εξελίξεις στη βάση και τον προγραμματισμό των αδειοδοτημένων από την Κυπριακή Δημοκρατία εταιρειών, που δραστηριοποιούνται στη θαλάσσια περιοχή μας. Παράλληλα, υπάρχουν θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Το Ισραήλ επαναφέρει στο τραπέζι το σχέδιο για τον αγωγό Eastmed, έστω και για λόγους τακτικής ενώ επίκαιρη είναι πάντα και η ηλεκτρική διασύνδεση.

Τα ενεργειακά θα αντιμετωπιστούν και μέσα στους ευρύτερους στρατηγικούς σχεδιασμούς μεγάλων παικτών, όπως είναι οι ΗΠΑ, οι οποίες έφεραν “κοντά” Ισραήλ και Λίβανο. Σε μια τέτοια στρατηγική εξίσωση οι Αμερικανοί βλέπουν και την Άγκυρα. Και τούτο προφανώς θέλει προσοχή.

Έβδομον, όπως και δημόσια ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης με τον Έλληνα Πρωθυπουργό θα συζητήσει και το θέμα της ναυτιλίας. Αναφέρθηκε στη σημασία της κυπριακής, αλλά και της ελλαδικής ναυτιλίας στην ΕΕ.  «Όταν μιλάμε για ευρωπαϊκή ναυτιλία, στην ουσία μιλάμε για κυπριακή και ελλαδική ναυτιλία», ανέφερε.

Γνώμονας το Ουκρανικό

Ελλάδα και Κύπρος για ευνόητους λόγους τάχθηκαν εξαρχής κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι αντιδράσεις της Ε.Ε., οι κυρώσεις, η σκληρή στάση έναντι της Μόσχας, έδειξαν πόσο γρήγορα μπορούν να είναι τα αντανακλαστικά της Ένωσης. Κάτι, βέβαια, που δεν έγινε για άλλες περιπτώσεις, όπως της Κύπρου. Η αλλαγή συνόρων, η απόσχιση περιοχών, οι προσαρτήσεις παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, το οποίο όλοι επικαλούνται. Παρά το γεγονός ότι σαφώς υιοθετείται η τακτική των δυο μέτρων και δυο σταθμών, η συγκυρία ευνοεί την ανάληψη πρωτοβουλιών από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας για να τύχει της ίδιας αντιμετώπισης.