Πρεμιέρα Μπλίνκεν στο ΝΑΤΟ με επιστροφή στον “Ψυχρό Πόλεμο”

Την παρθενική επίσκεψή του στην έδρα του ΝΑΤΟ ως επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ πραγματοποιεί ο Άντονι Μπλίνκεν, στο πλαίσιο της συνόδου της Συμμαχίας που γίνεται σήμερα και αύριο. Ο νέος Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών κομίζει την “επιστροφή” των ΗΠΑ την ώρα που εντείνεται η αντιπαράθεση της Ουάσιγκτον με την Κίνα και τη Ρωσία, παίρνοντας ψυχροπολεμικές διαστάσεις.

Το κλίμα αυτό έθεσε με το καλωσόρισμα του Μπλίνκεν ο γγ της Συμμαχίας, τονίζοντας ότι υπάρχει η ευκαιρία για την αρχή ενός νέου κεφαλαίου στη διατλαντική σχέση. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ σημείωσε επίσης ότι το ΝΑΤΟ βρίσκεται αντιμέτωπο με παγκόσμιες προκλήσεις, για τις οποίες είπε ότι «καμία χώρα και καμία ήπειρος δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει μόνη». Απαριθμώντας μάλιστα αυτές τις προκλήσεις ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ αναφέρθηκε στις «αποσταθεροποιητικές» δραστηριότητες της Ρωσίας, στην απειλή της τρομοκρατίας, στις κυβερνοεπιθέσεις και στη διάδοση των πυρηνικών όπλων.

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ αναφέρθηκε και στον αντίκτυπο που επιφέρει στην ασφάλεια η κλιματική αλλαγή, καθώς και στην πρόκληση της ανόδου της Κίνας, στον απόηχο ενός θυελλώδους Σαββατοκύριακου με τις σινοαμερικανικές επαφές στην Αλάσκα. Επαφές, στη διάρκεια των οποίων ο Μπλίνκεν κατηγόρησε ευθέως το Πεκίνο ότι «απειλεί την παγκόσμια σταθερότητα» και ο ισχυρός άνδρας της κινεζικής διπλωματίας, Γιανγκ Τζιετσί, καταδίκασε την «αμερικανική ανάμιξη στις εσωτερικές της υποθέσεις».

Ήξεις αφίξεις για την Τουρκία

Από την πλευρά του ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών τόνισε στις κοινές δηλώσεις με τον Στόλτενμπεργκ ότι οι ΗΠΑ θέλουν την «αναζωογονήσουν» τη Συμμαχία και να διαβεβαιώσουν ότι «είναι ισχυρή απέναντι στις απειλές του σήμερα, όπως ήταν στο παρελθόν». Είναι γνωστό άλλωστε ότι επί Τραμπ υπήρξε μια διάσταση με τους Ευρωπαίους Συμμάχους, ιδιαίτερα με τη Γερμανία, κυρίως για το ζήτημα της συμμετοχής στις αμυντικές δαπάνες.

Ο Ρεπουμπλικάνος είχε απειλήσει ακόμα και με αποχώρηση των ΗΠΑ, αλλά τελικά μετέφερε μόνο τα αμερικανικά στρατεύματα από την Γερμανία στην Πολωνία. Αυτό άλλαξε βέβαια με την εκλογή του Μπάιντεν, ενδιάμεσα, ωστόσο, άνοιξε η συζήτησε για την εξεύρεση τρόπων, ώστε η Ευρώπη θα πρέπει να στηριχθεί μελλοντικά στις δικές της δυνάμεις. Πρωτεργάτης σε αυτό ήταν ο Μακρόν, ο οποίος αφού χαρακτήρισε “κλινικά νεκρό” το ΝΑΤΟ έριξε την ιδέα του “ευρωστρατού” για να πέσει όμως πάνω στις αντιρρήσεις της Μέρκελ.

Πολλά είναι βέβαια και τα προβλήματα που προκαλεί η Τουρκία στη Συμμαχία, κυρίως λόγω της προσέγγισής  με τη Μόσχα, η οποία κορυφώνεται στην αγορά από την Άγκυρα του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400, αλλά και στην πυρηνική συνεργασία για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, στις πρώτες δηλώσεις του, ο Μπλίνκεν, αφού ανέφερε ότι η Ατλαντική Συμμαχία μπορεί να αναδειχθεί ισχυρότερη, έπειτα από μία περίοδο εσωτερικών διαιρέσεων, τόνισε ότι «πρέπει να κρατήσει την Τουρκία στον πυρήνα των διατλαντικών δεσμών».

Είναι γνωστό ότι έχουμε διαφορές με την Τουρκία είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας όμως ότι εξίσου γνωστό είναι και ότι η Τουρκία αποτελεί έναν «παλαιό και πολύτιμο σύμμαχο». Αιχμές για την στάση της Τουρκίας, χωρίς όμως να την κατονομάσει, άδησε στην παρέμβασή του και ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος στο περιθώριο της Συνόδου είχε σύντομη συνάντηση και με τον Αμερικανό ομόλογό του, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές.

Μήνυμα Μπλίνκεν στο Βερολίνο 

Σε ό,τι αφορά την Γερμανία, ο  Μπλίνκεν δεν είπε το “κάτι πρέπει να κάνεις για αυτό Άνγκελα”, που είχε πει ο Τραμπ αναφερόμενος στο ότι το Βερολίνο δεν είναι ταμειακώς εντάξει με τις υποχρεώσεις του προς τη Συμμαχία. Ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι ο αγωγός Nord Stream 2 «είναι κακή ιδέα και για την Ευρώπη και για τις ΗΠΑ», τονίζοντας μάλιστα ότι μπορεί να «υπονομεύσει τα συμφέροντα της Ουκρανίας, της Πολωνίας και άλλων στενών εταίρων και συμμάχων».

Με την συμμετοχή του Μπλίνκεν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, αλλά και με όσα προηγήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες, όπως το κλίμα στις συνομιλίες με την Κίνα στην Αλάσκα και η προσωπική επίθεση του Μπάιντεν στον Πούτιν, η νέα αμερικανική ηγεσία έθεσε το πλαίσιο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους παίκτες της μεγάλης εικόνας. Η ΕΕ ακολουθεί βέβαια, προσεγμένα και περιορισμένα, με διαρκείς επεκτάσεις των κυρώσεων στη Ρωσία για την κατάσταση στην Ανατολική Ουκρανία και την υπόθεση Ναβάλνι και μόλις χθες με κυρώσεις στην Κίνα για τον μη σεβασμό των δικαιωμάτων των Ουιγούρων.

Το Βερολίνο, ωστόσο, δέχεται πιέσεις, καθώς από τη μία εξαρτάται ενεργειακά από τη Ρωσία, ενώ από την άλλη η Κίνα αντιπροσωπεύει αν όχι τον πρώτο, έναν από τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της. Συνολικά, άλλωστε, η πρόσφατη εμπορική συμφωνία της ΕΕ με την Κίνα αποτελεί αγκάθι στις ευρωαμερικανικές σχέσεις, παρά τις διαβεβαιώσεις και των δύο πλευρών, ότι επιδιώκουν μια ισχυρή αναθέρμανση μετά την κρ΄λιση που προκλήθηκε επί προεδρίας Τραμπ.

Το πρόβλημα ωστόσο για την Γερμανία, αλλά και συνολικά για την ΕΕ, είνα ότι το Πεκίνο και η Μόσχα αντιδρούν. Έτσι, εκτός από την συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κίνας και Ρωσίας που εκτιμάται ότι θα είναι άμεση και αφορά κυρίως τις ΗΠΑ, το Πεκίνο απαντά με αντίστοιχες κυρώσεις σε Ευρωπαίους αξιωματούχους και ο Λαβρόφ διαμηνύει ότι δεν υπάρχουν πλέον σχέσεις με τη ΕΕ, αλλά μόνο με ξεχωριστές ευρωπαϊκές χώρες.

Αυτή η νεοψυχροπολεμική κατάσταση δημιουργεί ζητήματα και για τον Μακρόν, ο οποίος σήκωσε το βάρος της διαφοροποίησης της Ευρώπης με τις επιλογές του Τραμπ. Στην Ελλάδα πάντως, βοηθούμενοι και από την συγκυρία, φαίνεται ότι κρατάμε το ζύγι. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την ξενάγησή του στο αμερικανικό αεροπλανοφόρο Άιζενχάουερ που είναι ελλιμενισμένο στη ναυτική βάση της Σούδας, τόνισε ιδιαίτερα το εξαιρετικό επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Την ίδια ώρα, πάντως, λόγω της επίσκεψης του πρωθυπουργού της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Μιχαήλ Μισούστιν, για την 25η Μαρτίου, φιλοξενούμε και την υπερσύγχρονη ρωσική φρεγάτα “Ναύαρχος Κασατόνοβ”.