Τι σημαίνει η λήξη της πανδημίας στην Ελλάδα – Ποια είναι η κατάσταση

Πώς ακριβώς επηρεάζει την Ελλάδα η ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ότι η λοίμωξη Covid-19 δεν συνιστά, πλέον, παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία; Για τη λήξη του συναγερμού έδωσε συνέντευξη στην ΕΡΤ και στην συντάκτρια υγείας, δημοσιογράφο Σοφία Πατραμάνη ο αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ και καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Δημήτρης Παρασκευής. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την τελευταία εβδομαδιαία έκθεση του ΕΟΔΥ οι νεκροί είναι κατά μέσο όρο δέκα την ημέρα και οι νέες διασωληνώσεις σε ΜΕΘ για το συγκεκριμένο νόσημα μειώθηκαν στις δύο την ημέρα.

Όπως είπε ο κ. Παρασκευής, «η απόφαση του ΠΟΥ σηματοδοτεί τη μετάβαση στη μετά-πανδημική περίοδο, χωρίς να σημαίνει ότι έχει γίνει οριστική παύση της κυκλοφορίας του ιού. Η απόφαση επιβεβαιώνει το γεγονός, το οποίο έχει αναφερθεί από πολλές επιστημονικές κοινότητες, εδώ και μήνες, ότι ο κίνδυνος σοβαρής νόσου και θανάτου έχει μειωθεί σημαντικά και, συνεπώς, ο θάνατος δεν αποτελεί το μέγεθος της απειλής, που αποτελούσε τα προηγούμενα έτη. Θα πρέπει, όμως, να διευκρινίσουμε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι ο κορoνοϊός έχει πάψει να υπάρχει. Ο κορoνοϊός συνεχίζει να μεταδίδεται, όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι μας, αλλά δεν είναι στο μέγεθος του προβλήματος, που ήταν στην αρχή της πανδημίας και στα έτη τα οποία ακολούθησαν».

Στο ερώτημα πώς επηρεάζει η απόφαση του ΠΟΥ την χάραξη πολιτικής στον τόπο μας, ο κ. Παρασκευής απάντησε ως εξής: «Σημαίνει ότι δεν θα έχουμε τα γενικευμένα και εκτεταμένα προληπτικά μέτρα, ότι τα μέτρα θα είναι στοχευμένα στα άτομα τα οποία ανήκουν, κυρίως, στις ευπαθείς ομάδες, τόσο σε ό, τι αφορά στην έγκαιρη διάγνωση, όσο και σε ό,τι αφορά στις συστάσεις για εμβολιασμό, στην τήρηση των μέτρων και στη χορήγηση των αντιικών φαρμάκων. Ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος για το γενικό πληθυσμό».

Στο ερώτημα σε ποια κατάσταση βρίσκει τη χώρα μας, από πλευράς εκδήλωσης κρουσμάτων, απάντησε ότι «η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που πραγματοποιούν το μεγαλύτερο αριθμό τεστ, ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, ο αριθμός των κρουσμάτων δεν αποτελεί, πλέον, αξιόπιστο δείκτη της κυκλοφορίας του ιού, γιατί (ακόμη και έτσι) ο αριθμός των τεστ, είναι, γενικά, μικρός. Αυτό, το οποίο φαίνεται και στη χώρα μας, είναι ότι ο αριθμός των ατόμων που νοσηλεύονται σε Μονάδες, διασωληνωμένοι, είναι περίπου, στο ένα δέκατο (και ακόμα μικρότερος), σε σχέση με περιόδους που είχαμε μεγάλη δραστηριότητα του ιού. Τεκμηριώνεται, έτσι, ότι έχει μειωθεί σημαντικά το μέγεθος του κινδύνου που αφορά τον αριθμό των ατόμων που νοσηλεύονται με σοβαρή νόσο και τον αριθμό των θανάτων».

Όπως είπε στο εξής, μόνο οι λεγόμενοι σκληροί δείκτες ( διασωληνώσεις και θάνατοι) θα απασχολούν τους επιστήμονες στον ΕΟΔΥ. Όσο για την εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του Οργανισμού, είπε ότι ακόμα δεν έχει αποφασιστεί ποια μορφή και συχνότητα θα έχει. Είπε συγκεκριμένα: «Μετράμε και λαμβάνουμε υπόψη μας όλους τους δείκτες: Εκείνους, που αφορούν τις απλές νοσηλείες, τους δείκτες που αφορούν τις νοσηλείες σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, αλλά επίσης έχουμε και άλλους δείκτες αξιόπιστους για την κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, όπως η επιδημιολογία του ιού, η εκτίμηση του φορτίου στα αστικά λύματα, σε διαφορετικές περιφερειακές ενότητες της χώρας, καθώς και αυτό το στοιχείο είναι σημαντικό.

Μέτρα τύπου γρίπης

»Οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η Επιδημιολογική Έκθεση της επιτήρησης να ενσωματωθεί στους άλλους ιούς του αναπνευστικού. Αλλά δεδομένου ότι ακόμα ο κορoνοϊός δεν παρουσιάζει την εποχικότητα της γρίπης, θα δούμε στο άμεσο μέλλον, το πώς ακριβώς θα συνεχίσει να δημοσιοποιείται η επιδημιολογική έκθεση».

Σε ό,τι αφορά τους εμβολιασμούς, είπε ότι ακολουθούνται οι συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. «Κατά πάσα πιθανότητα, θα ακολουθηθεί το πρότυπο του εμβολιασμού της γρίπης, δηλαδή θα γίνεται, μία φορά το χρόνο, την περίοδο πριν να έχουμε αυξημένη κυκλοφορία του ιού. Αυτό δεν έχει ακόμα αποφασιστεί, αλλά είναι το πιο πιθανό σενάριο», όπως είπε. Στο ερώτημα αν ο ιός αυτός μοιάζει τελικά με την γρίπη ως προς την εποχικότητα ή αν θα μας ταλαιπωρεί με ποικίλες εξάρσεις καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, απάντησε ότι προς το παρόν δεν φαίνεται να μας απασχολεί μόνον τον χειμώνα, αλλά δεν αποκλείεται και να εξελιχθεί σε ιό εποχικό σαν της γρίπης. Συγκεκριμένα είπε:

«Οι ιοί της γρίπης παρουσιάζουν αυτό το εποχικό πρότυπο, με την κυκλοφορία τους να περιορίζεται τις άλλες περιόδους του χρόνου (πλην της χειμερινής), δεδομένου ότι οι ιοί αυτοί κυκλοφορούν στον ανθρώπινο πληθυσμό, για περίπου 100 χρόνια και υπάρχει εκτεταμένη ανοσία. Και είναι τέτοια τα χαρακτηριστικά των ιών της γρίπης και ο τρόπος μετάδοσής τους, που ουσιαστικά αναπτύσσεται αποτελεσματική ανοσία, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτό, σε ό,τι αφορά τον κορωνοϊό, δεν θα συμβεί άμεσα. Δηλαδή, ενδεχομένως, στα επόμενα χρόνια να έχουμε περιόδους με έντονη δραστηριότητα, περίπου δύο περιόδους το έτος, αλλά ενδεχομένως να έχουμε, σχετικά σύντομα και μία ανάλογη συμπεριφορά με της γρίπης. Σε κάθε περίπτωση, αναμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί».

Στο ερώτημα αν ήταν αναμενόμενη η απόφαση του ΠΟΥ για τη λήξη του συναγερμού, απάντησε: «Ναι, ήταν αναμενόμενη η απόφαση. Είχαμε δει τα χαρακτηριστικά αυτά του ιού από το μήνα Δεκέμβριο και μετά, δηλαδή τη σημαντική μείωση σε ό, τι αφορά τον σοβαρό κίνδυνο για νόσο. Βέβαια, αυτό συνέβη σταδιακά. Και συνέβη, σε πολύ μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του έτους 2022. Και, όσο περνά ο καιρός, γίνεται όλο και πιο ήπια η κατάσταση. Ήδη ουσιαστικά στη χώρα μας και στις άλλες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έχουν χαλαρώσει τα περιοριστικά μέτρα. Είναι ελάχιστα αυτά που απομένουν και αφορούν κυρίως τους χώρους όπου υπάρχουν ευπαθή άτομα, όπως τα νοσοκομεία και τους χώρους παροχής υγειονομικής φροντίδας, τις κλειστές δομές, τις μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, όπου εκεί λόγω της ευαλωτότητας του πληθυσμού συνεχίζουν να τηρούνται πιο αυστηρά μέτρα».

Ήπιες οι νέες μεταλλάξεις 

Στο ερώτημα αν προκαλούν ανησυχία οι συνεχιζόμενες ή επερχόμενες μεταλλάξεις και αν κάποια από αυτές μπορεί να μας γυρίσει πίσω, απάντησε: «Θα έλεγα, με αρκετά μεγάλο βαθμό βεβαιότητας ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν μας ανησυχεί αυτό το σενάριο. Έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα, πάνω από ενάμιση έτος, οπότε αναδύθηκε η παραλλαγή Όμικρον και μετά από αυτό το χρονικό διάστημα δεν έχουμε μια νέα παραλλαγή, με πολύ μεγάλες διαφορές στα χαρακτηριστικά του ιού.

»Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο ιός- κι αυτό είναι ένα ενδογενές χαρακτηριστικό του- συνεχίζει και θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται. Και αυτή η ιδιότητα σημαίνει ότι θα μπορεί να προκαλεί και συνεχόμενα κύματα μετάδοσης, κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών. Αυτό όμως δεν είναι ανησυχητικό. Τα επίπεδα της ανοσίας στην κοινότητα, είναι πολύ υψηλά, κυρίως λόγω του εμβολιασμού, αλλά και της έκθεσής μας στον ιό. Και σε κάθε περίπτωση, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η κατάσταση θα εξελίσσεται ομαλά και θα καθίσταται η νόσος, που προκαλεί ο ιός, όλο και πιο ήπια, όσο η ανοσία στον πληθυσμό αποκτά μεγαλύτερο βάθος, σε ό, τι αφορά τα χαρακτηριστικά της.»

Επίσης είπε ότι η κατάσταση θα εξελίσσεται ομαλά και θα βαίνει συνεχώς βελτιούμενη όσο περνά χρόνος και ότι στην εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ, κατά τους τελευταίους μήνες, παρατίθενται τα στοιχεία, τα οποία αφορούν στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτό σε ποιο ποσοστό οι καταγεγραμμένοι θάνατοι προκλήθηκαν από τον κορoνοϊό. Όπως διευκρίνισε στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα συγκρίνεται ο αριθμός των θανάτων, σε μια γεωγραφική περιοχή στη χώρα μας, που συμβαίνουν – ανεξαρτήτως αιτίας– την τρέχουσα περίοδο, με τον αριθμό των θανάτων, που θα αναμένονταν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πριν την πανδημία, μέχρι δηλαδή και το διάστημα του 2019.

Όπως είπε, η υπερβάλλουσα θνησιμότητα δεν οφείλεται μόνο στον κορoνοϊό. Μπορεί να οφείλεται και σε άλλες αιτίες, που ενδεχομένως να επιδρούν σε αυξημένη συχνότητα θανάτων, αλλά το μεγάλο πλεονέκτημα του δείκτη υπερβάλλουσας θνησιμότητας είναι ότι αποτελεί έναν συγκρίσιμο δείκτη. «Μελέτη η οποία έχει γίνει και έχει ανακοινωθεί σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια από επτά συνεργαζόμενα κέντρα της Αττικής, έδειξε ότι μετά την έλευση της παραλλαγής Όμικρον, στο 50% των θανάτων που δηλώθηκαν ως θάνατοι από κορoνοϊό, η αιτία δεν ήταν η λοίμωξη Covid, αλλά επρόκειτο για άτομα που κατέληξαν από άλλα αίτια και την περίοδο του θανάτου, είχαν διαγνωστεί και από λοίμωξη από Covid19», είπε ο κ. Παρασκευής στην ΕΡΤ.