Ψηλά στις προτεραιότητες το αέριο – Πρώτο βήμα ο αγωγός Ισραήλ-Κύπρου

Η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρεί στην προώθηση εναλλακτικών λύσεων στο ενεργειακό πεδίο με βασικό στόχο τη διαμόρφωση συνθηκών για αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. Σε αυτή τη φάση και χωρίς να εγκαταλείπονται όποιοι άλλοι σχεδιασμοί και εναλλακτικά σενάρια, είναι προφανές πως ψηλά στην ατζέντα της Λευκωσίας βρίσκεται η μεταφορά με αγωγό, ισραηλινού φυσικού αερίου στην Κύπρο ενώ την ίδια ώρα δεν εγκαταλείπεται η προοπτική της Αιγύπτου. Ο αγωγός Ισραήλ- Κύπρου είναι πρώτο βήμα 

Αύριο Δευτέρα, ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, θα παρουσιάσει τους σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας. Σε αυτή την παρουσίαση δεν έχουν προσκληθεί μόνο όσες εταιρείες είναι αδειοδοτημένες σε θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά κι άλλες, που θα μπορούσαν να επιδείξουν ενδιαφέρον για την περιοχή μας.

«Όποια εταιρεία πέραν από αυτές που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ ενδιαφερθεί για τους νέους σχεδιασμούς είναι ευπρόσδεκτή», ανέφερε αρμόδια πηγή, η οποία σημείωσε ότι «στόχος είναι να βγει η χώρα μπροστά» και να προχωρήσουν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί.

Μετά την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στην Ιερουσαλήμ, έγινε γνωστό ότι οι δυο κυβερνήσεις συζήτησαν το θέμα του αγωγού προς την Κύπρο. Πρώτη το δημοσιοποίησε η ισραηλινή πλευρά διά του Πρωθυπουργού Νετανιάχου. Στη συνέχεια το επιβεβαίωσε η κυπριακή πλευρά, που γενικά επιλέγει να κρατά χαμηλούς τόνους στα ζητήματα αυτά. Σε αυτή τη φάση, λοιπόν, υπάρχουν εξαγγελίες και από τις δυο κυβερνήσεις, ότι θα προχωρήσει ο σχεδιασμός και θα γίνει αξιοποίηση του φυσικού αερίου.

Αυτό είναι ένα δεδομένο, που στόχευε πάντα η Λευκωσία και μένει τώρα να φανεί στην πράξη. Ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος θα ενημερώσει αύριο τις εταιρείες, έχει προ ημερών δηλώσει ότι «θα θέλουμε για την υγροποίηση δυόμισι χρόνια, αλλά ο αγωγός για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής μπορεί να γίνει σε 18 μήνες». Την ίδια ώρα, η αμερικανική Chevron, αντιπροσωπεία της οποίας συναντήθηκε την Παρασκευή με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, διενεργεί αυτή την περίοδο επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα Αφροδίτη. Αυτή η εξέλιξη θα έχει σημασία εάν προχωρήσει και στην ανάπτυξή του, κάτι που φαίνεται ότι θα το πράξει. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η αμερικανική Chevron θα προχωρήσει και πολύ γρήγορα με τους σχεδιασμούς της. Εξέλιξη, που ικανοποιεί απόλυτα τη Λευκωσία.

Το σχέδιο για κατασκευή αγωγού

Είναι προφανές ότι το σχέδιο για την κατασκευή αγωγού από ισραηλινά θαλασσοτεμάχια στην Κύπρο έχει δυο άξονες. Ο πρώτος αφορά την ικανοποίηση των αναγκών της Κύπρου, που δεν είναι πολλές. Ο δεύτερος είναι να κατασκευαστεί ένας σταθμός LNG, για να υγροποιείται το αέριο και να εξάγεται προς την Ευρώπη. Ο τερματικός σταθμός, που με βάση το σχεδιασμό θα κατασκευαστεί, θα είναι σε πρώτη φάση μικρός και στη συνέχεια αναλόγως και των αναγκών θα επεκτείνεται.

Το θέμα, το οποίο τίθεται συνήθως είναι το θέμα της ασφάλειας, που συνδέεται με τη στάση και την εν γένει συμπεριφορά της κατοχικής Τουρκίας. Είναι σαφές, όπως σημείωναν αρμόδιες πηγές, ότι αυτός ο συγκεκριμένος σχεδιασμός έχει να κάνει με την εμπλοκή και του Ισραήλ. Στον αγωγό αλλά και στο φυσικό αέριο. Ως εκ τούτου, είναι σαφές πως δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι θα υπάρξει αντίδραση της Άγκυρας, καθώς θα έχει απέναντι της το Ισραήλ.

Παράλληλα, στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, ΕΝΙ και ΤΟΤΑΛ, προχωρούν με βάση τους σχεδιασμούς τους. Αναμένεται ότι θα προχωρήσουν σε επιβεβαιωτική γεώτρηση περί το τέλος του τρέχοντος έτους. Η ιταλογαλλική κοινοπραξία, λοιπόν, προχωρεί ενώ υπενθυμίζεται ότι η ιταλική ΕΝΙ έχει τερματικό σταθμό στην Αίγυπτο ( από το 1955) και ένας διάδρομος για μεταφορά αερίου θα είναι και προς τη χώρα αυτή.

Σε σχέση με την Αίγυπτο, πάντως, αρμόδιες πηγές σημείωναν πως οι όποιες συζητήσεις για εναλλακτικές επιλογές, όπως αυτή που γίνεται με το Ισραήλ, ποσώς δεν επηρεάζουν τη συνεργασία της Λευκωσίας με το Κάιρο.

Ο ενεργειακός χάρτης της περιοχής δεν είναι, ασφαλώς, ακόμη πλήρης. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι οι ανακοινώσεις του περασμένου Αυγούστου για ανακάλυψη νέου κοιτάσματος στον στόχο “Κρόνος”, στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, χαρακτηρίσθηκαν από τις εταιρείες ΕΝΙ-ΤΟΤΑΛ ως σημαντική. Η ανακάλυψη είναι εκτιμώμενης δυναμικότητας 2,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (tcf). Σημειώνεται ότι η  συνολική δυνητική δυναμικότητα της Κύπρου σε φυσικό αέριο ανέρχεται στα 11,7 tcf έως και 14,7 tcf (4,2 το Αφροδίτη, 5-8 ο Γλαύκος, 2,5 ο Κρόνος). Σε όλα αυτά πρέπει να υπολογισθεί και η όποια ποσότητα επιβεβαιωθεί στο κοίτασμα Καλυψώ, στο 6.

Ταξίδι στο Ισραήλ

Με το Ισραήλ θα πρέπει να ξεκαθαριστούν μια σειρά από ζητήματα. Αυτό θα κάνει ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, όταν προσεχώς θα μεταβεί στο Ισραήλ. Πρώτα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το θέμα με τη διαφορά που έχουν οι δυο χώρες σχετικά με το διασυνοριακό κοίτασμα Ισιάι-Αφροδίτη. Ως γνωστό, οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν πως το Ισιάι αποτελεί τουλάχιστον το 10% των αποθεμάτων του συνολικού κοινού κοιτάσματος. Το θέμα συζητείται σε επίπεδο τεχνικών επιτροπών και φαίνεται πως έχουν γίνει βήματα. Άλλωστε εάν το Ισραήλ επείγεται, για οικονομικούς λόγους,  να αξιοποιήσει φυσικό αέριο τότε, η μόνη οδός είναι να υπάρξει συμφωνία στη διαφορά αυτή. Ο κ. Παπαναστασίου θα συζητήσει και το θέμα του αγωγού, δίνοντας συνέχεια και στις πρώτες συζητήσεις Χριστοδουλίδη- Νετανιάχου.

H πρόσφατη δήλωση του διευθύνοντα συμβούλου του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού ΕΝΙ, Κλαούντιο Ντεσκάλτσι, για τον αγωγό Eastmed, προκάλεσε ως γνωστό αντιδράσεις. Ο κ. Ντεσκάλτσι μιλώντας ενώπιον της επιτροπής εξωτερικών της ιταλικής Βουλής σημείωσε, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη «δύσκολων διευθετήσεων στις διαφορές» μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου καθώς και τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για κοινές έρευνες αερίου, η οποία έρχεται σε σύγκρουση με τις εδαφικές διεκδικήσεις των άλλων χωρών για τη λεκάνη.

Η ΕΝΙ, όμως, δεν έχει καμία σχέση με το σχεδιασμό για τον Eastmed. Αντίθετα σε αυτόν εμπλέκεται μια ανταγωνιστική προς αυτήν εταιρεία, η επίσης ιταλική Edison. Άλλωστε η ΕΝΙ έχει συμφέροντα και επιδιώκει το αέριο να μεταφέρεται στο δικό της τερματικό σταθμό στην Αίγυπτο. Η συζήτηση του θέματος στην ιταλική Βουλή και συγκεκριμένα στην επιτροπή  οδήγησε, ως γνωστό, σε υιοθέτηση ψηφίσματος.

Eastmead

Σε σημείωμά του ο βουλευτής της Lega, Paolo Formentini, Aντιπρόεδρος της Eπιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Montecitorio, εξήγησε πως «με το ψήφισμα που εγκρίθηκε στην Επιτροπή, προσπαθούμε να εκκινήσουμε εκ νέου την εναλλακτική του αγωγού φυσικού αερίου EastMed στο πλαίσιο της πολιτικής του ενεργειακού εφοδιασμού της Ιταλίας.

Δόθηκε μια κοινοβουλευτική βάση για μελλοντικές αποφάσεις της κυβέρνησής μας. Υπογραμμίσαμε τα πλεονεκτήματα αυτού του έργου, το οποίο εμπλέκει τέσσερις Δημοκρατίες και είναι τεχνικά εφικτό και συμπληρωματικό του υγροποιημένου αερίου. Θα συνεχίσουμε να δεσμευόμαστε έτσι ώστε η χώρα μας να καταφέρει να γίνει ο ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης». Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων επιχειρήθηκε από πολιτικές πλευρές στο κοινοβούλιο να υπάρξει  διατύπωση, που να αντανακλά και την αναφορά του κ.  Ντεσκάλτσι. Τούτο δεν επιτεύχθηκε καθώς υπήρξαν αποτρεπτικές κινήσεις σε διπλωματικό επίπεδο.

Σημειώνεται δε πως τον περασμένο Μάρτιο, η Επιτροπή κάλεσε σε ακρόαση τους πρέσβεις της Κύπρου  Γιώργο Χριστοφίδη, της Ελλάδος, Ελένη Σουρανή και του Ισραήλ, Alon Bar, για να εκθέσουν τις απόψεις τους για το σχεδιασμό αυτό. Η παρουσία των τριών πρέσβεων και η ανάδειξη της σημασίας δημιουργίας ενός ενεργειακού διαδρόμου για τα αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου φαίνεται να επηρέασε τις μετέπειτα συζητήσεις και τούτο αντανακλάται και στο ψήφισμα. Σημειώνεται, επίσης, ότι τον Μάρτιο βρέθηκε στην Ιταλία και Ισραηλινός Πρωθυπουργός, ο οποίος έθεσε το θέμα της ενεργειακής συνεργασίας στην Ιταλίδα ομόλογό του, κ. Μελόνι.

Είναι σαφές πως ο Eastmed δεν είναι πρώτη επιλογή. Μπορεί και να μην είναι ποτέ επιλογή. Προφανώς και έχει δυσκολίες η υλοποίησή του, πλην όμως, τουλάχιστον Κύπρος και Ισραήλ θέλουν την επιλογή αυτή να παραμείνει ζωντανή. Να βρίσκεται στα εναλλακτικά σενάρια. Ειδικά τώρα, που ενδεχομένως να μπει στο παιχνίδι και η Ιταλία.