Κράτος-φρανκεστάιν επιδιώκει η Τουρκία

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο από τουρκικής πλευράς σε σχέση την επιδίωξή της για έλεγχο της Κύπρου. Δεν το υπονοεί η Άγκυρα, αλλά το διατυπώνει ευθέως. Ζητά και επιδιώκει τον στρατηγικό έλεγχο κι αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ένα κράτος-φρανκενστάιν, το οποίο δεν θα «λειτουργεί» χωρίς την άδεια της Τουρκίας. Η παρέμβαση της Άγκυρας θα είναι καθοριστική και θα εξαρτάται από αυτήν η σταθερότητα στο νησί, καθώς και η όποια δράση της διεθνώς.

Τι είπε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά τη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Κατρούγκαλο, την περασμένη Πέμπτη στην Αττάλεια; Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι τα εγγυητικά δικαιώματα δεν είναι αναχρονιστικά σήμερα. «Γιατί; Βλέπουμε τις μονομερείς δραστηριότητες γεώτρησης. Γι’ αυτό και ίσως σήμερα τα εγγυητικά δικαιώματα της Τουρκίας είναι πιο αναγκαία από κάθε άλλη φορά», ανέφερε.

Κοντολογίς, η Τουρκία θα παρεμβαίνει σε όλα στην Κύπρο, όταν και όποτε θεωρεί πως επηρεάζονται τα συμφέροντα και οι σχεδιασμοί της. Στη βάση της τουρκικής προσέγγισης, η Κύπρος δεν θα μπορεί να αξιοποιεί τον φυσικό της πλούτο. Αυτό θα γίνει εάν και εφόσον θα είναι μέρος αυτού του προγράμματος το καθεστώς Ερντογάν, που σαφώς και δεν ενδιαφέρεται να προστατεύσει τους Τουρκοκύπριους. Μόνο να τους χρησιμοποιεί θέλει για να προωθεί τα σχέδιά του στην περιοχή. Για να καταστεί τούτο εφικτό υπάρχουν δύο σενάρια, τα οποία έχει επεξεργαστεί η Τουρκία, στη βάση διαχρονικών της πολιτικών επιδιώξεων.

Πρώτον, μέσα από μια συμφωνία στο Κυπριακό που θα της επιτρέπει την εσαεί παρουσία της στο νησί. Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι η συμμετοχή της σε ένα σύστημα εγγυήσεων, είτε το υφιστάμενο, που ειρήσθω εν παρόδω ξεπεράστηκε, είτε διά ενός μεταλλαγμένου.

Δεύτερον, μέσα από τις ρυθμίσεις που θα υιοθετηθούν σε ένα πλαίσιο συμφωνίας. Ένα παράδειγμα είναι η λεγόμενη θετική ψήφος, δηλαδή τα βέτο. Όπως και η διασφάλιση της παρουσίας Τούρκων υπηκόων στο νησί, σε μόνιμη βάση. Αυτό που πέτυχε η Άγκυρα είναι να τοποθετήσει δικές της επιδιώξεις στην ατζέντα του λεγόμενου διακοινοτικού διαλόγου, τον οποίο χρησιμοποίησε ως άλλοθι για να εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα. Κατάφερε, λοιπόν, η Τουρκία να θέσει στις συνομιλίες ρυθμίσεις, οι οποίες διευκολύνουν τις επιδιώξεις της.

Δυσλειτουργικές πρόνοιες

Όλες τις στρεβλώσεις, τις δυσλειτουργικές πρόνοιες, που καθιστούν τη χώρα αιχμάλωτή της (βέτο, μηχανισμοί επίλυσης διαφορών, εκ περιτροπής προεδρίας, πλειοψηφίες πληθυσμού, συναισθηματικοί δεσμοί με περιουσίες, δικαιώματα στους σφετεριστές κλπ). Και σε αυτή την προσπάθειά της, έβρισκε πάντα πεδίο «συνεννόησης» στην ελλοκυπριακή πλευρά. Είτε γιατί οι κινήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς κυριαρχούνταν από φοβικά σύνδρομα, είτε επειδή απουσίαζε ο σχεδιασμός και το όραμα.

Η Τουρκία, λοιπόν, είχε εξαρχής ένα σχέδιο υποταγής της Κύπρου και διά των εσωτερικών ρυθμίσεων και διά της διεθνούς διάστασης του ζητήματος. Μέσα, δηλαδή, από το σύστημα της ασφάλειας. Τα μηνύματα του Ερντογάν, σχεδόν καθημερινά, του Τσαβούσογλου πολύ συχνά, όπως και του υπουργού Άμυνας, Ακάρ, που ενίοτε διαβάζει τα σκονάκια που του στέλνει ο νεοσουλτάνος, είναι ξεκάθαρα. Γι’ αυτό δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται απλά ως ρητορικές εξάρσεις, αλλά ως μια διαχρονική επεκτατική πολιτική.

Είναι γι’ αυτό που θα πρέπει, επιτέλους, να εγκαταλειφθούν οι πολιτικές της πεπατημένης, που το μόνο που έχουν καταφέρει είναι να διευκολύνουν τους τουρκικούς σχεδιασμούς και να εδραιώσουν την κατοχή. Οι λογικές της ηττοπάθειας απέτυχαν. Δεν εξετάστηκαν ποτέ εναλλακτικές πορείες. Ούτε και τώρα που συντελούνται σημαντικές αλλαγές και η Κύπρος είναι μέρος τους, έστω και ως μικρός παίκτης. Επιμένει στην πλειοψηφία του το πολιτικό σύστημα σε προσεγγίσεις, που εκφράζουν και ικανοποιούν τον τουρκικό εθνικισμό.