Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έπεισε ως Κέντρο

Στο ολοκληρωμένο κείμενο συμβολής της Ομπρέλας, που κατέθεσαν στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής ο Νίκος Φίλης και ο Πάνος Λάμπρου, αναλύονται διεξοδικά όλες οι πολιτικές αιτίες της εκλογικής συντριβής του Σύριζα το 2023. Πράγματι, «η ΝΔ κατόρθωσε να αξιοποιήσει το έλλειμμα αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ που δημιουργήθηκε αντικειμενικά ήδη από το 2015, με το δημοψήφισμα… Η αναγκαία αντιστοίχιση του πολιτικού με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ προϋπέθετε σαφήνεια φυσιογνωμίας, δηλαδή αριστερή φυσιογνωμία… Χάσαμε ως Αριστερά, ενώ επιχειρούσαμε ως κέντρο…Από την αδυναμία μας να διαπιστώσουμε τις αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία και την επιμονή μας σε μια ανάλυση μιζεραμπιλισμού… Έτσι δεν καταφέραμε να ταυτιστούμε με την ελπίδα της Αλλαγής», εξηγούν αναλυτικά και εμπεριστατωμένα.

Με μία μόνο διαφορά. «Η διεύρυνση δεν ξεκίνησε το 2019, αλλά το 2012», όπως σωστά υπενθύμισε ο Νίκος Παππάς. Τι συνέβη από το 2012 έως το 2019; Πως έγινε κυβέρνηση ο Σύριζα; Συνεχίζοντας, ο υποψήφιος πρόεδρος του Σύριζα-ΠΣ εκτίμησε ότι «δεν είναι ψευτοδίλημμα το Αριστερά ή Κέντρο…δεν είναι μόνο ζήτημα απεύθυνσης, είναι και ζήτημα ταυτότητας του κόμματος». Καταλήγει όμως σε ένα συμπέρασμα για την ταυτότητα του κόμματος, που έχει διαψευσθεί εκ του αποτελέσματος: «Δεν μπορούμε να μπούμε στον πειρασμό, στις δύσκολες αυτές στιγμές, να επιλέξουμε μία ζεστή και ασφαλή φωλιά, αυτή της ριζοσπαστικής Αριστεράς».

Σε μια πιο βολική προσέγγιση κινήθηκε η Έφη Αχτσιόγλου, θεωρώντας ότι «είναι απλουστευτικό και λανθασμένο ερώτημα αν ο Σύριζα – ΠΣ πρέπει να κινηθεί προς τα αριστερά ή προς το Κέντρο. Νομίζω ότι αυτή η εν πολλοίς στρεβλή αντιπαράθεση που διεξάγεται μάλιστα με αυτούς τους γεωγραφικούς όρους δεν φωτίζει τα ζητήματα στρατηγικής».

Οι εκπρόσωποι της Ομπρέλας έχουν απόλυτο δίκιο: «Χάσαμε ως Αριστερά, ενώ επιχειρούσαμε ως κέντρο», διαπίστωσαν. Τόσο απλά. Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχασε ποτέ όταν επιχείρησε ως Αριστερά, όσο ακόμα διατηρούσε την αυθεντικότητα της ταυτότητάς του. Ο Νίκος Παππάς γνωρίζει πάρα πολύ καλά ότι στη σύσκεψη που τέθηκε για πρώτη φορά το 2012 η προοπτική διακυβέρνησης του Σύριζα, η στρατηγική δεν στόχευε στη διαμόρφωση ούτε ενός νέου ΠΑΣΟΚ, ούτε ενός νέου Κέντρου. Είχε τον τίτλο “Κυβερνώσα Αριστερά”.

Η “ασπιρίνη” Κέντρο

Δύο χρόνια μετά, στις κρίσιμες συσκέψεις που οδήγησαν στην πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα το 2014, προτάχθηκε η στρατηγική με τον τίτλο “Πρώτη φορά Αριστερά”. Ξεκάθαρα, χωρίς ενοχές. Παρά τις έντονες διαφωνίες όσων πίστευαν στις φοβικές αντιρρήσεις που έφεραν οι σύμβουλοι των δημοσκοπικών εταιριών για τους κινδύνους χρήσης της λέξης Αριστερά. Ακόμα και μετά το δημοψήφισμα! Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, που δεν ήταν κανείς εκεί. Όταν είχε χαθεί κάθε προσανατολισμός… Η Αριστερά αντιπαρατέθηκε με τη Δεξιά. Το Νέο με το Παλιό. Σε κατά μέτωπο σύγκρουση, χωρίς φιοριτούρες και στρογγυλεύσεις.

Όπως πολύ καλά γνωρίζει ότι η αλλαγή κατεύθυνσης από το Κέντρο προς την Αριστερά ήταν η βασική στρατηγική διαφορά ανάμεσα στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών και των Εθνικών εκλογών του 2019. Σε ένα μόλις μήνα, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να επανακτήσει ένα μέρος της ταυτότητάς του. Γνωρίζει καλά, γιατί στα δύσκολα ήταν πάντα εκεί.

Το ζήτημα δεν είναι καθόλου απλουστευτικό. Και σε καμία περίπτωση λανθασμένο. Ο Σύριζα δεν κέρδισε ποτέ ως Κέντρο. Η σχέση του Σύριζα με το Κέντρο δεν είναι αληθινή, είναι κατασκευασμένη. Και για αυτό το λόγο δεν είναι πειστική. Απαντήσεις από focus groups… Η εύκολη λύση! Ιδέες από νάιλον! Η κεντρώα ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ ποτέ δεν θα γίνει πειστική. Είναι προϊόν ενοχικών συνδρόμων, για να καλυφθεί το κυρίαρχο έλλειμμα αξιοπιστίας, με τη διάψευση των προσδοκιών που δημιουργήθηκαν από το δημοψήφισμα. Αυτή είναι η πληγή, που δεν λέει να κλείσει.

Το Κέντρο είναι μια ασπιρίνη, που ποτέ δεν θα την θεραπεύσει. Είναι λανθασμένη συνταγή. Όσο λανθασμένη είναι και η προσπάθεια αναβολής της συζήτησης για την επιλογή τοποθέτησης ανάμεσα στο Κέντρο και την Αριστερά. Η Αριστερά δεν είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Μόνο εάν ολοκληρωθεί αυτή η συζήτηση, ουσιαστικά και όχι επιδερμικά, θα φωτιστούν τα ζητήματα στρατηγικής.

Η λύση είναι στα Αριστερά

Στις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ δεν κρίνεται το μέλλον της χώρας. Κρίνεται, όμως, το μέλλον του πιο ελπιδοφόρου κινήματος, κάποτε, για κάποια στιγμή, σε όλη την Ευρώπη. Θα ξαναγίνει Αριστερό ή θα παραμείνει μετέωρο; Η λύση είναι Αριστερά. Μια νέα Αριστερά. Εάν διαψεύσθηκε με την πολιτική του για πάντα η ουτοπία, τότε δεν έχει μέλλον ο ΣΥΡΙΖΑ.

Όποτε κέρδισε τις εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε σαφή προσανατολισμό. Αριστερό προσανατολισμό. Έχασε τον προσανατολισμό του όταν έγινε κυβέρνηση, μετά τις δεύτερες εκλογές του 2015. Έχασε τον ριζοσπαστισμό, την αντισυστημικότητα και τον πατριωτισμό που του έδωσαν την εξουσία. Αυτά τα στοιχεία διαμόρφωσαν τη νικηφόρα ταυτότητά του.

Όσο όμως και αν έχουν δίκιο οι εκπρόσωποι της Ομπρέλας στην πολιτική ανάλυσή τους, παραβλέπουν ότι ακόμα και αν δεν είχαν γίνει όλα τα πολιτικά λάθη που έγιναν, το αποτέλεσμα των εκλογών δεν θα ήταν διαφορετικό. Η ΝΔ θα είχε και πάλι κερδίσει. Γιατί οι εκλογές δεν κρίνονται από καμία ανάλυση πολιτική. Στην εποχή μας, ρεαλιστικά, άλλο η πολιτική ανάλυση και άλλο οι εκλογές. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Για να κερδίζεις στις εκλογές, πρέπει να ξέρεις να κερδίζεις. Έκαστος στο είδος του και ο Λουμίδης στους καφέδες! Παρατεταμένες αβλεψίες και παραλείψεις άφησαν την παιδική χαρά, που έλεγε κάποτε ο Λαλιώτης για τη ΝΔ, να γίνει σήμερα Λουμίδης.

Η ΝΔ θα είχε, σε κάθε περίπτωση, κερδίσει τις εκλογές γιατί έχει τεράστια επιστημονική και τεχνική υπεροπλία. Πέρα από την οικονομική. Καμία σχέση με τις απαρχαιωμένες ομιλίες που παράγονται από ποσοτικές και ποιοτικές μετρήσεις. Όσα χρόνια και αν κρατήσει η ενδοσκόπηση του ΣΥΡΙΖΑ για τα αίτια της ήττας, ακόμα και αν κερδίσει η Αριστερή συνιστώσα τις εσωκομματικές εκλογές, με οποιαδήποτε εκδοχή της, τίποτα δεν θα αλλάξει ως προς το αποτέλεσμα, εάν δεν καλυφθεί το τεχνοκρατικό κενό του ΣΥΡΙΖΑ. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα καταλήξει να δικαιώσει αυτούς που προδικάζουν μια “Παρένθεση της Ομπρέλας”.