Ο αχυράνθρωπος Τζακ Στρο και τα παραμύθια του για το Κυπριακό

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Τζακ Στρο, βγήκε ξανά δημοσίως υπέρ μιας λύσης δύο κρατών για την Κύπρο (1). Αυτός ο υποτιθέμενος αριστερός πολιτικός, ο οποίος έλεγε ψέματα καθ’ όλη τη διάρκεια της επιτροπής έρευνας για το Ιράκ, ήταν αναμεμειγμένος σε υποθέσεις κρατικών απαγωγών και βασανισμού και αργότερα σε μια σκιώδη υπόθεση πολιτικού lobbying: Καυχήθηκε σε δύο κρυφούς δημοσιογράφους ότι είχε λειτουργήσει με τρόπο που δεν έγινε αντιληπτός και είχε εκμεταλλευτεί την επιρροή του προκειμένου να αλλάξει τους κανονισμούς της ΕΕ εκ μέρους μιας εταιρείας, η οποία τον αποζημίωνε με £60,000 το χρόνο.

Δεδομένου ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας χρησιμοποιεί διάφορες εταιρείες δημοσίων σχέσεων και lobbying, δε μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς γιατί ο Στρο ανασύρθηκε από την αφάνεια για να παραχωρήσει συνέντευξη. Έγινε ίσως έναντι αμοιβής; Και ισούται με ακόμα μία απέλπιδα προσπάθεια να επιβληθεί στους πολίτες της Κύπρου άλλη μια κίβδηλη λύση, η οποία θα υποβάθμιζε το νησί σε ένα φιλοτουρκικό ημικράτος υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ.

Ο Στρο προτρέπει σε διχοτόμηση και αναγνώριση τουρκοκυπριακού κράτους, εξέλιξη που θα αποτελούσε θρίαμβο της ωμής ισχύος επί του διεθνούς δικαίου (παρόλο που ο ίδιος δεν τολμάει να φτάσει τόσο μακριά), διατεινόμενος ότι μόνο μια τέτοια λύση θα δώσει ένα τέλος στη διαμάχη μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων. Προκειμένου να ενισχύσει το επιχείρημά του, ισχυρίζεται ότι κάθε απόπειρα επίλυσης υπονομεύτηκε από τους Ελληνοκυπρίους. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο, για το οποίο θα μας έπειθε μία ανάγνωση των αρχείων του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Πράγματι, ένας ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου έγραψε ότι οι Έλληνες επιθυμούσαν ένα νομικό διακανονισμό, ενώ οι Τούρκοι έναν πολιτικό. Εννοώντας με το “πολιτικό” εκτός διεθνούς δικαίου. Ο Στρο καθιστά έτσι εμφανή τόσο τη μεροληψία του όσο και την άγνοιά του. Ίσως θα έπρεπε να διαβάσει τις παρακάτω αναφορές από το 1975, στον απόηχο της τουρκικής εισβολής. Η τουρκική πλευρά, εν τούτοις, λέει στην πραγματικότητα ότι το Σύνταγμα του 1960 είναι νεκρό. Έχουν, φυσικά, και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο, εφαρμόζοντας την άποψη αυτή μόνο όταν τους βολεύει. (2)

Με άλλα λόγια οι Τούρκοι δε μπορούν να βασιστούν στην κατάρρευση του Συντάγματος προκειμένου να δικαιολογήσουν μελλοντική παρέμβασή τους με στόχο την αλλαγή της πραγματικότητας στο νησί βάσει των άρθρων του Συντάγματος και, έχοντας παρέμβει με αυτόν το στόχο, να αγνοήσουν στη συνέχεια το στόχο αυτό επειδή το Σύνταγμα έχει καταρρεύσει (3).

To 1976, ο Βρετανός πρέσβης στην Τουρκία έγραψε: «Και οι Τουρκοκύπριοι, με τη στήριξη της Άγκυρας, έχουν εδραιώσει τον έλεγχό τους στο βόρειο τμήμα του νησιού, πράγμα που τους καθιστά περισσότερο από ποτέ διστακτικούς να προβούν σε οποιαδήποτε παραχώρηση που να προσεγγίζει το ελάχιστο αποδεκτό από την ελληνική πλευρά, ως βάση για ένα διακανονισμό». (4). Την επόμενη χρονιά, ο ίδιος έγραφε: «Είναι κρίμα, αν και μάλλον όχι έκπληξη, ότι μετά τον Ατατούρκ οι Τούρκοι δεν έχουν αποκτήσει την πιο διακριτική τέχνη του συμβιβασμού τόσο στο εσωτερικό, όσο και στις διεθνείς υποθέσεις τους» (5)

Η διαστρέβλωση της αλήθειας

Ο Στρο δείχνει ξανά την άγνοιά του και τη μεροληψία του υπονοώντας ότι η Τουρκία αναγκάστηκε να εισβάλει το 1974 για να προστατέψει τη μειονότητα, όταν τα αρχεία του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών αποδεικνύουν ότι αυτή η μειονότητα δεν κινδύνευε. Επιπλέον, όταν ο πραξικοπηματίας “πρόεδρος” Σαμψών είχε ανατραπεί, η χούντα ήταν πια παρελθόν και το προηγούμενο στάτους κβο είχε επανέλθει στην Κύπρο, η Τουρκία κατέλαβε πάνω από το ένα τρίτο του νησιού, χρησιμοποιώντας ωμή βία. Τα γεγονότα που οδήγησαν στην παράνομη κατοχή είναι ακόμα θαμμένα μέσα στη βρωμιά του ελληνικού πολιτικού κόσμου, με την ελληνική Βουλή να έχει περάσει νόμο ο οποίος απαγορεύει τη δημοσίευση αρχείων ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των γεγονότων. Ήταν, σε κάθε περίπτωση, ο παντοδύναμος Κίσιντζερ που επέτρεψε στην Τουρκία να καταλάβει άνω του ενός τρίτου του νησιού. Ο Στρο μοιάζει να αγνοεί επιμελώς τα παρασκηνιακά γεγονότα, που έχουν πρόσφατα έρθει στο φως με αρχειακή έρευνα (6).

Παρακάτω ένα σημαντικό απόσπασμα από τηλεγράφημα του Βρετανού Ύπατου Αρμοστή στην Κύπρο, την 18η Ιουλίου του 1974, δύο μέρες πριν την πρώτη τουρκική εισβολή: «Δεν έχω καμία απόδειξη για καμία άμεση απειλή για την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Δεν υπήρξαν επιθέσεις εναντίον της κοινότητας τις τελευταίες μέρες. Ο Τουρκοκύπριος Υπουργός Άμυνας, κ. Ορέκ, επιβεβαίωσε σήμερα το πρωί σε ένα μέλος του προσωπικού μου ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα, και ειδικά η Εθνική Φρουρά, έχουν συμπεριφερθεί με αξιοθαύμαστο τρόπο: υπήρξαν μερικοί μικροί τραυματισμοί από αδέσποτες σφαίρες διαμέσου της Πράσινης Γραμμής, αλλά σε γενικές γραμμές η τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν έχει λόγο να παραπονιέται». (7)

Είναι, λοιπόν, έκδηλο ότι ο αχυράνθρωπος Στρο λέει ασυναρτησίες και αποτελεί προσβολή για τα τεκμηριωμένα γεγονότα. Όσον αφορά στο επιχείρημα ότι η διχοτόμηση (η οποία, παρεμπιπτόντως θα ήταν παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο) θα βελτίωνε τις σχέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων, αυτό αποτελεί φαντασίωση. Θα έφτανε μόνο να αναλογιστεί κανείς τη διχοτόμηση της Ιρλανδίας και της Ινδίας για να το καταλάβει αυτό, με την πρώτη να διαρκεί ήδη 100 χρόνια, ενώ η δεύτερη 70. Περισσότεροι από 1.000.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν και το πρόβλημα εξακολουθεί σήμερα, με το Brexit να δημιουργεί ισχυρούς πονοκεφάλους αναφορικά με τα σύνορα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας με την υπό αγγλικό έλεγχο Βόρεια Ιρλανδία, ενώ η Ινδία και το Πακιστάν συνεχίζουν να αντιδικούν για το Κασμίρ, με τις δύο χώρες να κατέχουν πυρηνικά όπλα.

Η μόνη λύση για το Κυπριακό περνάει μέσα από το διεθνές δίκαιο και όχι από τις αδαείς φωνασκίες του Στρο, ως εκπροσώπου δημοσίων σχέσεων της τουρκικής κυβέρνησης.

---

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1) Συνέντευξη στον Ahmet Gencturk, Anadalou Ajansi, 7 Σεπτεμβρίουr 2023.

2) Olver προς Goodison, 4 Μαρτίουh 1975, επιστολή, NA FCO 9/2159, Batstone προς Jones, φάκελος WSC 1/7, μέρος B, στο Mallinson, William, Britain and Cyprus, I.B. Tauris, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, 2011, σ.173-174.

3) Batstone προς Jones, minute, 21 Μαρτίου 1975, ό.π., σ. 174.

4) Phillips προς Υπουργό Εξωτερικών, τηλεγράφημα, 24 Αυγούστου 1976, NA FCO 9/2376, φάκελος WSC 011/7, στο Mallinson, William, Partition Through Foreign Aggression, Minnesota Mediterranean and East European Monographs, University of Minnesota, Minneapolis, 2010, σ. 35.

5) Phillips προς Υπουργό Εξωτερικών, 23 Φεβρουαρίου 1977, Διπλωματική Αναφορά No. 156/77, NA FCO 9/2668, φάκελος WST 014/1, μέρος A, Mallinson, William, ό.π.., Britain and Cyprus, σ.177.

6) Βλ. Mallinson, William, Kissinger and the Invasion of Cyprus, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne, 2017.

7) Olver προς FCO, τηλεγράφημα, 18 Ιουλίου 1974, NA WO 386/21, φάκελος BFNE/1500/24, Παράρτημα P, στο ό.π., Britain and Cyprus, σ. 61.