Γιατί τα πλήγματα κατά των Χούτι τους ενισχύουν πολιτικά

Στη συνέχεια, στις 9 Ιανουαρίου, οι Χούτι εξαπέλυσαν μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις τους, χρησιμοποιώντας 18 drones, δύο πυραύλους κρουζ και έναν βαλλιστικό πύραυλο, που αναχαιτίστηκαν. Από τα μέσα Νοεμβρίου, οι Χούτι έχουν εξαπολύσει περισσότερες από 20 επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά. Χαρακτηρίζοντας τις επιθέσεις τους “απάντηση” στην εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα, έχουν επίσης εκτοξεύσει πυραύλους και drones προς το νότιο Ισραήλ. Μέχρι στιγμής, οι επιθέσεις τους δεν έχουν οδηγήσει σε σημαντική αναστάτωση στο παγκόσμιο εμπόριο. Όμως,  πέραν από το αυξανόμενο κόστος μεταφοράς προϊόντων, ενδέχεται μακροπρόθεσμα να αυξηθούν οι τιμές του πετρελαίου και το κόστος των καταναλωτικών αγαθών, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο Μπάιντεν δέχονταν σημαντική πίεση να απαντήσει στρατιωτικά στις επιθέσεις των Χούτι υπό τον φόβο των συνεπειών στο παγκόσμιο εμπόριο. Οι Χούτι αμφισβητούν τις ΗΠΑ και τους εταίρους τους στον Κόλπο, εδώ και δύο δεκαετίες. Πάντως, η χρήση στρατιωτικής βίας κατά των Χούτι στο παρελθόν οδήγησε στο να βελτιώσουν αυτοί τις στρατιωτικές τους ικανότητες. Επίσης, ενισχύθηκαν πολιτικά στην Υεμένη, όπου θεωρούνται “ηρωικό κίνημα αντίστασης”.

Πριν από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι Χούτι αντιμετώπιζαν σημαντική εσωτερική αντίσταση. Ωστόσο, λόγω της αντίδρασης τους στην εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα, φαίνεται να έχουν κερδίσει ευρεία υποστήριξη όχι μόνο στην Υεμένη, αλλά σε ολόκληρη την περιοχή. Την ίδια στιγμή, τα αντίποινα των Αμερικανών και Βρετανών αυξάνουν τις πιθανότητες ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς να επεκταθεί. Μπορεί η εκεχειρία του ΟΗΕ να αποσόβησε την σύρραξη στην Υεμένη εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο, αλλά τα πλήγματα των ΗΠΑ μπορούν να την αναζωπυρώσουν.

Η εξουσία των Χούτι

Οι σύμμαχοι του Ιράν, Χούτι, είναι σαφείς ως προς τους στόχους τους. Από το 2003, το κεντρικό σύνθημά τους διακηρύσσει: «Ο Θεός είναι μεγάλος, θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ, κατάρα στους Εβραίους, νίκη στο Ισλάμ» (αυτό λέει το αναρτημένο στις ιστοσελίδες τους σύνθημα, βλ. φωτό). Στις δημόσιες δηλώσεις τους, οι ηγέτες των Χούτι έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι πρόθεσή τους είναι να πιέσουν το Ισραήλ να αποκλιμακώσει τον πόλεμο κατά της Χαμάς.

Η στάση τους στο Παλαιστινιακό επέτρεψε στους Χούτι να ενισχύσουν την δημοτικότητά τους που είχε διαβρωθεί τα τελευταία χρόνια. Η Υεμένη εξακολουθεί να είναι η φτωχότερη χώρα της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Σύμφωνα με ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι Χούτι εντείνουν την καταστολή στις περιοχές που ελέγχουν, καθώς κατηγορούνται για βασανιστήρια, εκτελέσεις δημοσιογράφων, συλλήψεις διαδηλωτών και για παραβιάσεις δικαιωμάτων των γυναικών. Οι επικριτές τους, τούς κατηγορούν ότι επιδιώκουν να ιδρύσουν ένα ολοκληρωτικό θρησκευτικό κράτος, υπό την εξουσία των ελίτ των Ζαϊντί, που αποτελούν τον πυρήνα των Χούτι.

Τον περσινό Σεπτέμβριο είχαν ξεσπάσει διαμαρτυρίες κατά των Χούτι, καθώς δεν είχαν πληρωθεί μισθοί στο δημόσιο, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν συλλήψεις. Η ηγεσία των Χούτι αναγνώρισε το πρόβλημα και τον Σεπτέμβριο 2023 ανακοίνωσε ότι ετοίμαζε «ριζική κυβερνητική αλλαγή» για να αντιμετωπιστούν η διαφθορά και τα οικονομικά προβλήματα. Ακολούθησε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, που τους έδωσε μια νέα ευκαιρία να κερδίσουν την υποστήριξη του πληθυσμού. Οι Χούτι έχουν περίοπτη θέση στον “Άξονα αντίστασης” Ιράν στην Μέση Ανατολή. Δρώντας ως πληρεξούσιος της Τεχεράνης, της επιτρέπουν να αρνείται την άμεση εμπλοκή της.

Πάντως, οι ΗΠΑ δεν είχαν και πολλές επιλογές. Πολιτικοί, αναλυτές και ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Μιτς Μακόνελ πίεζαν την Ουάσιγκτον με το σκεπτικό ότι μία στρατιωτική κλιμάκωση για την «αποκατάσταση της αποτροπής» αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα των Χούτι. Χαρακτήριζαν αποτυχημένη «πολιτική κατευνασμού» την απόφαση των ΗΠΑ να πιέσουν από το 2021 για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Υεμένη.

Το ενδεχόμενο πολεμικής κλιμάκωσης

Πάντως, μοιάζει δύσκολο οι αεροπορικές επιδρομές να αποτρέψουν τις επιθέσεις των Χούτι, όταν δεν το έχουν καταφέρει οι πολύ σφοδρότερες της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της, επί σχεδόν μια δεκαετία. Ενδέχεται απλώς να διαβρώσουν τις ικανότητες των Χούτι να εκτοξεύουν πυραύλους και drones, αλλά είναι αδύνατον να εξαλείψουν την στρατιά των μικρών και φθηνών –επανδρωμένων και μη– πλωτών σκαφών που διαθέτουν.

Παρομοίως, ο χαρακτηρισμός των Χούτι ως τρομοκρατικής οργάνωσης, όπως έκανε η κυβέρνηση Τραμπ το 2020, δεν έχει σοβαρό αντίκτυπο στη δράση τους. Το πιθανότερο είναι να ενισχύσει την εικόνα των Χούτι στο εσωτερικό, ως δύναμη αντίστασης που τα βάζει με ισχυρούς αντιπάλους, ενώ καθιστά δυσκολότερη την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στην Υεμένη. Ταυτόχρονα, γίνεται ακόμη πιο απίθανη η εμπλοκή άλλων αραβικών κρατών στην καταπολέμηση των Χούτι, με την εξαίρεση του Μπαχρέιν. Ακόμα και η Σαουδική Αραβία, η οποία ηγήθηκε της στρατιωτικής επέμβασης κατά των Χούτι το 2015, προειδοποίησε τις ΗΠΑ να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση.

Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη των χωρών του Κόλπου. Το γεγονός ότι οι Χούτι συνδέουν τις επιθέσεις τους με το δράμα των Παλαιστινίων, περιορίζει τον βαθμό αντίδρασης των αραβικών κρατών, ακόμη και αν τα ίδια θα την επιθυμούσαν. Επιπλέον, τα κράτη του Κόλπου δεν έχουν κίνητρο να διακινδυνεύσουν την οργή των πολιτών τους, από μία άμεση πολεμική εμπλοκή.

Η εκεχειρία είχε λίγο-πολύ διατηρηθεί και τα εμπόλεμα μέρη ήταν κοντά σε μια συμφωνία, που θα καθιστούσε την κατάπαυση του πυρός μόνιμη, οδηγώντας σε συνομιλίες για το μέλλον της Υεμένης. Το ενδεχόμενο αυτό πλέον απομακρύνεται. Η εμπειρία, λοιπόν, έχει δείξει ότι οι όποιες στρατιωτικές προσπάθειες κατά των Χούτι είναι απίθανο να έχουν αποτέλεσμα. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι να επιδεινώσουν τις ζωές του πολύπαθου λαού της Υεμένης.

Μπορεί ο Μπάιντεν να δείχνει πιο δυναμικός στο εσωτερικό και να δέχεται επαίνους και από την αντιπολίτευση, αλλά δεν λείπουν και οι φωνές στο εσωτερικό των ΗΠΑ που θεωρούν ότι η αμερικανική επίθεση δεν συμβάλει στην εξάλειψη της απειλής. Αντιθέτως, τροφοδοτεί μία κλιμάκωση, με άγνωστα αποτελέσματα. Κάποιοι Δημοκρατικοί θεωρούν ότι ο πρόεδρος έδρασε μονομερώς και παραβαίνοντας τα συνταγματικά όρια.

Απειλές των Χούτι

Στην ομιλία του για την ιερή ημέρα της Παρασκευής –σύμφωνα με τον αγγλόφωνο ιστότοπο των Χούτι– ο ηγέτης τoυς Σαγιέντ Αμπντουλμαλίκ μίλησε σε πλήθος άνω του ενός εκατομμυρίου, ενάντια στους «σιωνιστές» και τον εναντίον τους συνασπισμό. Κάλεσε, επίσης, τον λαό της Υεμένης να συνεχίσει τις κινητοποιήσεις και την οικονομική βοήθεια στο κίνημα του, παρά τις δυσκολίες.

Ο Αμπντουλμαλίκ ανέφερε ότι η αμερικανική επιθετικότητα δεν θα μείνει αναπάντητη, τονίζοντας ότι η απάντηση τους θα είναι πιο ισχυρή από την πρόσφατη επιχείρηση των Χούτι, που περιλάμβανε πάνω από 24 drones και αρκετούς πυραύλους. «Δεν θα μας αποτρέψει η αμερικανική και βρετανική προστασία των πλοίων που συνδέονται με το Ισραήλ, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν τα εγκλήματά τους χωρίς ενόχληση», είπε. Πρόσθεσε ότι οι επιχειρήσεις των Χούτι έχουν προκαλέσει σημαντικές οικονομικές απώλειες στον «σιωνιστικό εχθρό» και πως ο λαός της Υεμένης δεν φοβάται την Αμερική.

Σημείωσε ότι η προ ημερών αμερικανική επίθεση στις ναυτικές δυνάμεις τους, ήταν η πιο μεγάλη απόδειξη του αντίκτυπου που έχουν οι επιχειρήσεις των Χούτι στην Ερυθρά. Είπε χαρακτηριστικά: «Είμαστε ευχαριστημένοι με την έκταση της ισραηλινής, αμερικανικής και βρετανικής ενόχλησης». Το πρωί της Παρασκευής, οι Χούτι διαμήνυσαν ότι «δεν θα διστάσουμε να στοχεύσουμε όλους τους εχθρικούς στόχους στην ξηρά και στην θάλασσα για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της Υεμένης».

Αντιδράσεις των σιιτών

Το λιβανέζικο τηλεοπτικό κανάλι al-Mayadeen μετέδωσε ότι χτυπήθηκε ισραηλινός στόχος στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν (καμία οργάνωση δεν έχει αναλάβει ακόμη την ευθύνη). Η Ισλαμική Αντίσταση στο Ιράκ προειδοποίησε τις ΗΠΑ ότι θα απαντήσει με «πλήρη ισχύ» εναντίον των εκεί αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά αμάχων, γυναικών και παιδιών της Γάζας ως «στρατηγικό λάθος» και την Υεμένη ως σημαντική για την ασφάλεια της  Δυτικής Ασίας. Ο πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί καταδίκασε τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ στην Υεμένη και σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον επικεφαλής του Ανώτατου Πολιτικού Συμβουλίου των Χούτι ανέφερε πως η υποστήριξη των Παλαιστινίων αποτελεί στάση αρχής για την Τεχεράνη.

Η στήριξη των Χούτι από τον Ιρανό υπουργό μόνο αποκλιμάκωση δεν προμηνύει. Και όπως σημειώσαμε, είναι αμφίβολο αν οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ θα καταφέρουν να περιορίσουν τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Χούτι προμηθεύονται όπλα από το Ιράν, ή κατασκευάζουν οι ίδιοι με βάση τεχνογνωσία και κρίσιμα υλικά από το Ιράν. Στην πραγματικότητα δεν αγοράζουν, αλλά τους παρέχονται δωρεάν στο πλαίσιο της ενίσχυσης του “Άξονα Αντίστασης”.

Στην πραγματικότητα, έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, οι Χούτι είναι κερδισμένοι πολιτικά από τα  αμερικανικά πλήγματα, ειδικά αν δείξουν ότι μπορούν να συνεχίσουν τις δικές τους επιθέσεις στην θαλάσσια περιοχή γύρω από την Υεμένη. Εμφανίζονται και θεωρούνται στη Μέση Ανατολή κίνημα αντίστασης κατά των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Και μάλιστα ένα κίνημα που κάνει όσα δεν κάνουν τα μουσουλμανικά κράτη.