Όταν επί Όθωνα φυλάκιζαν όποιον γιόρταζε την 25η Μαρτίου!

Μόλις επί Γεωργίου του Α’ η 25η Μαρτίου ορίστηκε ως Εθνική Επέτειος, μετά το 1865, όπως και “ο ύμνος στην Ελευθερία” του Διονυσίου Σολωμού (σε μελοποίηση Ν. Μάντζαρου, ως Εθνικός ύμνος). Δηλαδή το βασιλικό διάταγμα όρισε ως Εθνική Εορτή, την ημερομηνία που είχε ορίσει ο Υψηλάντης και η Φιλική Εταιρεία ήδη από το 1820 και επικυρώθηκε στη Συνέλευση της Βοστίτσας/ Αιγίου στις 26-30 Ιανουαρίου 1821.

 

Ο  Όθων και πιο πριν, η Αντιβασιλεία του, όχι μόνον δεν ήθελαν να ακούν για μυστικές εταιρείες (Φιλική), Υψηλάντηδες, Καποδίστρια, Κολοκοτρώνη, Μακρυγιάννη κ.α. και επαναστάσεις με τη συνδρομή των παπάδων και των μοναστηριών, αλλά αντιθέτως, οι Βαυαροί, τους κυνήγησαν όλους απηνώς – δίκες, φυλακίσεις, δολοφονίες, εκτελέσεις αγωνιστών, κλείσιμο περίπου 400 Μονών και δήμευση εκκλησιαστικής περιουσίας. Από το 1832 μέχρι το 1838, ως Εθνική Εορτή, οι Βαυαροί τιμούσαν την Πρωτοχρονιά και τα γενέθλια του Όθωνα την 1η Ιουνίου!

Ο λαός όμως τιμούσε την 25η Μαρτίου στους δρόμους, οι δε εκκλησίες έκαναν δοξολογίες ανήμερα του Ευαγγελισμού. Από την Αυλή, ουδείς συμμετείχε σε αυτές τις γιορτές μνήμης. Το 1838, με μεγάλη δυσφορία, έγινε επίσημος εορτασμός την 25η Μαρτίου, με κανονιοβολισμούς από το Λυκαβηττό, δοξολογία στην Αγία Ειρήνη, παρέλαση μαθητών και δεξίωση στο Παλάτι (βλ. φωτό προγράμματος 1838).

Όμως, από το 1839 η κατάσταση επανήλθε στα προηγούμενα. Δηλαδή μια απλή δεξίωση στο Παλάτι και καμία δημόσια λαϊκή εορτή. Τουναντίον απαγορευόταν (!) – μάλιστα το 1841, κάποιοι φοιτητές τόλμησαν να γιορτάσουν δημόσια την 25η Μαρτίου και συνελήφθησαν (βλ. φωτό, απολογία Ορφανίδη).

Η Αυλή δεν εμφανιζόταν στις κηδείες των αγωνιστών και δεν εμφανίστηκαν ούτε στην κηδεία του Κολοκοτρώνη το 1843. Δεν έδωσαν οι Βαυαροί αποζημιώσεις αποκατάστασης των αγωνιστών, παρά τις Επιτροπές που συνέστησαν, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, για αυτό και οι αγωνιστές πέθαιναν “στην Ψάθα”.

Η ιστορική αλήθεια

Εν κατακλείδι και εν συντομία: Δεν επέβαλαν την 25η Μαρτίου 1821, ως Εθνική Επέτειο οι Βαυαροί και η Επίσημη Εκκλησία, αλλά συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Την επέβαλαν οι ζώντες το 1838, Φιλικοί, Ιερολοχίτες, Αγωνιστές και ο λαός με τους λαϊκούς ιερείς και Αρχιερείς, παρά τους διωγμούς που υφίσταντο από το 1831 μέχρι και το 1838, ακόμα και το 1841, ενώ η Αυλή ούτε αποκατέστησε τους αγωνιστές (χιλιάδες τα αιτήματά τους στο Αρχείο Αγωνιστών 1821, στην Εθνική Βιβλιοθήκη – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ), ούτε καν στις κηδείες τους πήγαινε (ούτε καν στη κηδεία του Κολοκοτρώνη). Η εορτή επανήλθε με το 1845, βλ. φωτό προγράμματος εορτασμού.

Ειδικότερα: Το χρυσό στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του Όθωνα, δηλαδή τα σύμβολα της εξουσίας του ελληνικού βασιλείου, παραγγέλθηκαν το 1835 στον παρισινό οίκο Fossin et Fills, για να χρησιμοποιηθούν στη στέψη του νεαρού βασιλιά, κατά την ενηλικίωσή του την 1η Ιουνίου 1835 (γενέθλια ημέρα του). Δεν έφτασαν όμως εγκαίρως για την τελετή που έγινε στ’ ανάκτορα, άνευ ιερολόγησης και επίσημης στέψης, λόγω της άρνησης του επισκόπου Αθηνών Νεόφυτου  (Νικόλαου) Μεταξά, να στέψει τον καθολικό βασιλιά στην Αγία Ειρήνη• κάτι που αποδέχθηκε ο Όθωνας, αφού με την επίσημη Ορθόδοξη στέψη (εάν συνέβαινε) θα θεωρείτο από τους Ρώσους αυτοδικαίως Ορθόδοξος, δηλαδή κάτι που δεν ήθελε, ούτε θα του επέτρεπαν οι άλλες μεγάλες δυνάμεις, αφού τέτοιου είδους συμβολισμοί θα σήμαιναν προορισμό την Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη, που ούτε να ακούσουν/ήθελαν οι μεγάλες δυνάμεις.

Εξάλλου, ήδη από τις 7 Μαΐου 1830, με την “Türk Amerikan Dostluk, Ticaret ve Seyr-i Sefâin Antlaşması / Τουρκοαμερικανική συμφωνία φιλίας, για το εμπόριο και την ναυσιπλοΐα”, οι Αμερικανοί Henry Eckford και Foster Rhodes άρχισαν (1832) να “build/κτίζουν” (κατασκευάζουν ) πλοία στο ναυπηγείο που τους είχε παραχωρήσει ο Σουλτάνος Mahmud στο Aynalıkavak, δηλ. στον αυτοκρατορικό ταρσανά/ναυπηγείο Tersâne-i Âmire ( μέσα στον Κεράτιο Κόλπο ) με την εποπτεία εκ μέρους του Σουλτάνου, του Kaptan-ı Deryalık Çengeloğlu Tahir Paşa, βετεράνου και επιζώντα του Ναβαρίνου.

Ο Νεόφυτος (Νικόλαος) Μεταξάς, ενθρονίστηκε Μητροπολίτης Αθηνών το 1833 και το 1850 ισόβιος Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ερχόμενος αντιμέτωπος με τον Όθωνα για την Εκκλησιαστική και Μοναστηριακή περιουσία, αφού ο Όθωνας είχε κλείσει πάνω από 400 μοναστήρια και τους είχε πάρει όλη την περιουσία, μέχρι και τα καντήλια. Σημειωτέον πως, το 1833 η Αντιβασιλεία του Όθωνα, είχε διακηρύξει την ανεξαρτησία της Ελλαδικής Εκκλησίας, ακολουθώντας τη γραμμή του λόγιου κληρικού Θεόκλητου Φαρμακίδη και ενάντια στη βούληση του Μητροπολίτη Αθηνών Νεόφυτου (Νικολάου) Μεταξά. Το Πατριαρχείο αρνείτο την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ελλάδος, μέχρι και το 1850.

Επομένως, με τους ζώντες Φιλικούς και Ιερολοχίτες παραγκωνισμένους, τους αγωνιστές στη φυλακή ή εκτελεσμένους, χωρίς αποζημιώσεις και πάμπτωχους, τα μοναστήρια να κλείνουν και να απαλλοτριώνεται η περιουσία τους, με ρήξη μεταξύ Εκκλησίας- Όθωνα, είναι εντελώς αυθαίρετο και έωλο το επιχείρημα πως τάχα, την 25η Μαρτίου την επέβαλαν ως Εθνική Εορτή ο Όθων και η κατεστημένη Εκκλησία με το Βασιλικό Διάταγμα του 1838!

Ο λαός επέβαλε την 25η Μαρτίου

Συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Ο λαός επέβαλε την 25η Μαρτίου ως Εθνική Εορτή, εις ανάμνηση της απόφασης της Φιλικής Εταιρείας (από το 1820 ) ως κοινή ημερομηνία μνήμης της Επανάστασης του ’21, κάτι που (ορθώς) συναίνεσε ο Νεόφυτος (Νικόλαος) Μεταξάς, Μητροπολίτης Αθηνών.

Η Βαυαρική Μοναρχία την αρνείτο, γιατί θύμιζε επανάσταση, λαϊκά δικαιώματα, δημοκρατία, Σύνταγμα και αφού αναγκαστικά την γιόρτασε το 1838, την αρνήθηκε ως δημόσια πανήγυρη το 1839, 1840, 1841 (έπεσε ξύλο και έγινε δίκη κατά φοιτητών που γιόρτασαν την επέτειο), 1842, 1843 ( ο Όθων δεν πήγε ούτε στην κηδεία του Κολοκοτρώνη, ενώ την 3η Σεπτεμβρίου, με κίνημα του ζητήθηκε Σύνταγμα), το 1844 και τελικά ξαναβρίσκουμε πρόγραμμα δημοσίου εορτασμού της 25ης Μαρτίου, το 1845.

Ως Εθνική Επέτειος (και όχι απλή εορτή), η 25η Μαρτίου ορίστηκε επί Γεωργίου του Α’, μαζί με την αποκατάσταση της μνήμης των αγωνιστών (όπως του Οδυσσέα Ανδρούτσου) και την καθιέρωση του ύμνου στην Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού, σε μελοποίηση Ν. Μάντζαρου, ως εθνικού ύμνου. Μέχρι τότε ακουγόντουσαν κάτι μουσικές της Βαυαρικής μπάντας, ο δε λαός θεωρούσε εθνικό του ύμνο το: “Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια”

 

---

 

*Επισυνάπτονται σε πλήρη οι δύο φωτογραφίες εξώφυλλου από την εισήγηση του Γ. Γλαράκη στον Όθωνα για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου.