“Memory”: Μία ταινία για τη μνήμη και το τραύμα

Η Σίλβια είναι αλκοολική σε αποδρομή τα τελευταία δεκατρία χρόνια, όσα δηλαδή και μητέρα μιας έφηβης πλέον κόρης. Εργάζεται σε μια μονάδα φροντίδας ενηλίκων και παραμένει λειτουργική κατά παρέκκλιση των ανεπούλωτων πληγών του παρελθόντος της. Είναι μια γυναίκα πολλαπλά κακοποιημένη, καχύποπτη και μοναχική. Σε μια συνάντηση παλιών συμμαθητών, όπου θα βρεθεί σαν το ψάρι έξω από το νερό, θα νιώσει την απειλητική παρουσία ενός άνδρα που την ακολουθεί ως το σπίτι της και περνάει όλη τη νύχτα στο κατώφλι της μέσα στη βροχή.

Όταν εύλογα ταραγμένη θα του ζητήσει τον λόγο, εκείνος δείχνει να μην καταλαβαίνει πού βρίσκεται και αδυνατεί να ανακαλέσει οτιδήποτε σχετικά με το προηγούμενο βράδυ. Με μια υποτυπώδη έρευνα η Σίλβια θα μάθει ότι ο Σολ πάσχει από μια πρώιμη μορφή άνοιας και μεταξύ τους θα αναπτυχθεί ένας ιδιόμορφος δεσμός που δοκιμάζει τα όρια της οικειότητας που ο καθένας τους επιτρέπει και προσδοκά.

Αμφότεροι οι βασικοί χαρακτήρες του Memory είναι εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της μνήμης: η Σίλβια δεν μπορεί να ξεχάσει και ο Σολ να θυμηθεί. Σε αυτήν την παραπληρωματική σχέση στην οποία τελούν, βαδίζουν προς τη μέση μίας διαδρομής από εντελώς διαφορετικές αφετηρίες. Όσο εκείνη καλείται να αφήσει μια ρωγμή στο αρραγές αμυντικό τείχος της ψυχής της, τόσο εκείνος παραμένει πεισματικά ευάλωτος, σωματικά και ψυχικά. Η Σίλβια είναι αυτάρκης, ο Σολ χρειάζεται σχεδόν καθημερινή βοήθεια ακόμα και για τα βασικά της ανθρώπινης καθημερινότητας, ταυτόχρονα όμως σε ευθεία επαφή με τα συναισθήματά του, σε αντίθεση με τη Σίλβια που αποδιώχνει την εγγύτητα της ανθρώπινης επαφής.

Το τραύμα (παρελθοντικό για τη μεν, εν διαμορφώσει για τον δε) διαχέεται στην αφήγηση μέσω του μελαγχολικού ύφους που ακολουθεί ο Μισέλ Φράνκο στο αμερικανικό ντεμπούτο του. Τα στατικά, μεγάλης διάρκειας πλάνα κυριαρχούν, ενώ η παλέτα διαθέτει αποκλειστικά ψυχρές και μουντές αποχρώσεις που αντανακλούν την ψυχική συνθήκη των ηρώων του. Είναι και οι δύο άνθρωποι που χρειάζονται την αγάπη, κι αν εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζουν κατάλληλοι για να την προσφέρουν ο ένας στον άλλον, σίγουρα μπορούν να ανοίξουν μια νέα κοινή προοπτική και αυτό είναι μάλλον το πιο πολύτιμο αγαθό στη σχέση τους.

“Memory”

Το αφηγηματικό στυλ του Φράνκο υπηρετεί εύστοχα την ιστορία. Ο μεξικανός δημιουργός παίρνει χαρακτηριστικά τον χρόνο του, δεν ενδίδει στον πειρασμό των παρατεταμένων και πολυάριθμων γκρο πλαν απλώς και μόνο επειδή διαθέτει για πρώτη φορά δύο σπουδαίους ηθοποιούς/σταρ και μάλιστα σε μεγάλη φόρμα. Παραμένει πιστός στα γενικά πλάνα βαθιάς εστίασης που αναδεικνύουν τη καταχνιά του έργου του με ακρίβεια και υπομονή. Αυτό που συνιστά μια καλοδεχούμενη έκπληξη, ωστόσο, είναι ότι το Memory βρίσκει τις πιο γλαφυρές στιγμές του όταν ο δημιουργός του κεντράρει στην άδολη στοργή που μοιράζονται οι ήρωές του και όχι στις δραματικές εξάρσεις και τις κορυφώσεις του ή στις έντονες αποκαλύψεις του τραυματικού παρελθόντος της Σίλβια.

Σε αυτές τις στιγμές, η αφήγηση μοιάζει μάλλον αμήχανη, καθώς το σενάριο συγκεντρώνει φορτία στην πλάτη της ηρωίδας που αδυνατεί να τα μετατρέψει σε πολυδιάστατη ψυχογραφική ύλη. Ενώ αρχικά ο Φράνκο αποκαλύπτει τις πτυχές της ιστορίας του κομψά και φρόνιμα, παραλείπει να σταθεί σε σημαντικά σημεία της πλοκής και δρασκελίζει ανάμεσα σε βασικούς όρους της βεβιασμένα, αθροίζοντας εν τέλει σεκάνς υψηλής ερμηνευτικής ακρίβειας και δυνητικά μεγάλης αυτοτελούς δυναμικής που όμως δεν συνδέονται επαρκώς σε ένα συνταρακτικό όλον.

Παρόλα αυτά, η απρόσμενα μεγάλη καρδιά που πάλλεται στο κέντρο της ταινίας καταφέρνει να συγκινήσει. Υπάρχουν βέβαια και εκείνες οι εύστοχες δημιουργικές παρεμβάσεις εκ μέρους του έμπειρου και ταλαντούχου δημιουργού (για παράδειγμα, η εμμονή στην απόκρυψη των τραυμάτων της Σίλβια από τον περίγυρό της προκειμένου να μην πληγωθούν τα παιδιά που θα ακούσουν τα λόγια της) που διανθίζουν γοητευτικά το φιλμικό κείμενο. Κυρίως, βέβαια, είναι το λαμπρό πεδίο των δύο σπουδαίων ερμηνευτών που κουβαλούν κάθε πτυχή των χαρακτήρων τους.

Η Τζέσικα Τσαστέιν είναι σε μεγάλη φόρμα, αποδίδει με ακριβή κινησιολογία την άοκνη Σίλβια που δεν μπορεί να ησυχάσει, ενώ και ο βραβευμένος στη Βενετία Πίτερ Σάρσγκααρντ στέκει επάξια πλάι της χωρίς να ποντάρει στις αβανταδόρικες πτυχές του ρόλου του. Συνολικά, το Memory, παρότι ατονεί εκεί που θα περίμενε κανείς να κορυφωθεί, γεννά συναισθήματα που απηχούν μια πρωτόγνωρη α λα Μισέλ Φράνκο ευαισθησία και τρυφερότητα, και αυτό είναι εκτιμητέο.

 

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Michel Franco

Πρωταγωνιστούν: Jessica Chastain, Peter Sarsgaard, Brooke Timber, Merritt Wever, Jessica Harper

 

---

 

Σε συνεργασία με το filmy