Σαρωτική νίκη για τους Εργατικούς και συντριβή για τον Σούνακ στη Βρετανία

«Απόψε οι άνθρωποι εδώ και σε ολόκληρη τη χώρα μίλησαν και είναι έτοιμοι για την αλλαγή», δήλωσε ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, μετά τον εκλογικό του θρίαμβο που υπερβαίνει αυτόν του Τόνι Μπλερ. «Η αλλαγή αρχίζει ακριβώς εδώ» ανέφερε.

Λίγο πριν τα επίσημα αποτελέσματα, οι εκτιμήσεις των exit poll που μετέδωσε το BBC δίνουν στους Εργατικούς του Στάρμερ 410 έδρες και ακολουθούν οι Συντηρητικοί του Σούνακ με 131 έδρες, τον χαμηλότερο αριθμό στη μεταπολεμική ιστορία τους.

Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες προβλέπεται να έρθουν τρίτοι με 61 βουλευτές. Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας θα δει τον αριθμό των βουλευτών του να πέφτει στους 10 και η Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπεται να λάβει 13 βουλευτές, σύμφωνα με το exit poll. Το Πράσινο Κόμμα της Αγγλίας και της Ουαλίας προβλέπεται να διπλασιάσει τον αριθμό των βουλευτών του σε δύο και το Κόμμα της Ουαλίας θα λάβει 4 βουλευτές. Οι υπόλοιποι προβλέπεται να λάβουν 19 έδρες.

Γιατί η συντριβή των Συντηρητικών

Η αύξηση του κόστους ζωής, το μεταναστευτικό, η υποβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η άνοδος της εγκληματικότητας κ.α. είναι ζητήματα για τα οποία οι πολίτες στη Μεγάλη Βρετανία κατηγορούν τις κυβερνήσεις των Συντηρητικών πως δεν τα αντιμετώπισαν αποτελεσματικά.

Είναι τόσο μεγάλη η απογοήτευση του κόσμου που το κόμμα των Τόρις τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας δεν αγωνιζόταν να διατηρηθεί στην εξουσία, αλλά για να κρατηθεί στη δεύτερη θέση. Χαρακτηριστικό είναι πως αρκετοί υποψήφιοι των Συντηρητικών αντί να παρουσιάζουν τις θέσεις τους, υπογράμμιζαν τους κινδύνους που εγκυμονεί το ενδεχόμενο «οι Εργατικοί να κερδίσουν με τεράστια αυτοδυναμία», όπως τουλάχιστον υποστήριζαν.

Υψηλόβαθμα στελέχη των Συντηρητικών παραδέχονταν ότι οι Εργατικοί θα σημειώσουν «σαρωτική νίκη» ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, o Ρίσι Σούνακ φέρεται να έχει πει σε στενούς του φίλους και συνεργάτες ότι φοβάται πως μπορεί να χάσει την έδρα του. Αν αυτό συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που εν ενεργεία πρωθυπουργός δεν επανεκλέγεται βουλευτής.

Το εκλογικό σύστημα στη Βρετανία

Υπάρχουν 650 μονοεδρικές περιφέρειες όσες δηλαδή και οι έδρες στην Βουλή των Κοινοτήτων. Από αυτές οι 533 ανήκουν στην Αγγλία, οι 59 στη Σκωτία, οι 40 στην Ουαλία και οι 18 στη Βόρεια Ιρλανδία.

Βουλευτής εκλέγεται όποιος υποψήφιος πάρει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον δεύτερο στην εκλογική του περιφέρεια. Ουσιαστικά είναι σαν να διεξάγονται 650 διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις. Γι’ αυτό και τα ποσοστά που παίρνουν τα κόμματα στο σύνολο της επικράτειας συχνά δεν αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των βουλευτών που εκλέγουν.

Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι εκλογές του 2015. Τότε το κόμμα UKIP, ενώ ήρθε τρίτο με ποσοστό 12,6%, κατάφερε να εκλέξει μόλις έναν βουλευτή. Αντιθέτως, το σκωτσέζικο κόμμα SNP, ενώ ποσοστιαία πήρε μόλις 4,7%, κέρδισε 56 έδρες. Αξίζει να σημειωθεί πως στις σημερινές εκλογές για πρώτη φορά έχουν αλλάξει τα γεωγραφικά όρια σε 584 περιφέρειες, ώστε να υπάρχει ισότιμη κατανομή πληθυσμού ανά περιφέρεια, περίπου 72.000 ψηφοφόρων. Οι περισσότεροι βουλευτές εκπροσωπούν κάποιο πολιτικό κόμμα. Όποιο κόμμα συγκεντρώσει πάνω από 326 έδρες σχηματίζει κυβέρνηση και ο αρχηγός του γίνεται πρωθυπουργός.

Πρόκειται για ένα σύστημα που ενισχύει το δικομματισμό και ευνοεί τον σχηματισμό ισχυρών και αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Σε περίπτωση όμως που δεν μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, το πρώτο κόμμα αναζητεί συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού -όπως έγινε το 2010 μεταξύ Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών- ή σχηματίζεται κυβέρνηση μειοψηφίας με την στήριξη μικρότερων κομμάτων, όπως έγινε το 2017 μεταξύ των Συντηρητικών και του DUP. Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται τα ξημερώματα της Παρασκευής.