Η ζαλισμένη ανθρωπότητα και το “Τραμ το τελευταίο”

Μια εικόνα της φρίκης είναι η αγωνία μιας όμορφης ηθοποιού και εθνικού ειδώλου της Ιαπωνίας. Η ηθοποιός βρέθηκε αναίσθητη, σε ένα σημείο της πόλης της Χιροσίμα, όπου το πυρηνικό φως, μετά την έκρηξη, ήταν φωτεινότερο από χίλιους ήλιους. Όταν ανέκτησε τις αισθήσεις της, η μόνη της σκέψη ήταν να ενημερώσει τον αυτοκράτορα για τη φρίκη της ατομικής βόμβας: Κατάφερε να φτάσει στο ποτάμι, επέπλεε, πάνω στο νερό, για αρκετή ώρα και στη συνέχεια, τραβήχτηκε έξω από στρατιώτες που την αναγνώρισαν αμέσως.

Δύο εβδομάδες αργότερα, στο Τόκιο, δεν είχε μαλλιά και το δέρμα της είχε διαβρωθεί … Δεν απέμεινε τίποτε από τη νιότη και την ομορφιά της … Η χαρά που έδινε στο κοινό, δεν υπήρχε πια. Η αποστολή της, να φτάσει στον αυτοκράτορα, είχε ολοκληρωθεί, αλλά η ζωή της είχε τελειώσει! 

Ογδόντα χρόνια μετά, βλέποντας την ιδέα μου να ξεθωριάζει, προσπαθώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου το σύνολο των επιπτώσεων της θερμότητας του ραδιενεργού νέφους. Ογδόντα χρόνια μετά, δεν το έχω καταφέρει. Και ερχόμενος στα καθ’ ημάς, στις οκτώ ημέρες που συγκλονίζουν τον κόσμο μας (20-28 Ιανουαρίου 2025): Από το Καπιτώλιο στα χιόνια του Νταβός και της ρύθμισης του ρολογιού της Ημέρας της Κρίσεως με τον “Elon Trump”, “Donald Musk” και αβέβαιες αποκαλύψεις. Οι άνθρωποι του Προέδρου Τραμπ είναι μορφωμένοι επιχειρηματίες, άνθρωποι που στοχεύουν στο κέρδος, παραμένοντας μακριά από έννοιες που συνδέονται με τον πολιτισμό, την ειρήνη και τον φιλοσοφικό στοχασμό.

Οκτώ μέρες αλλαγής και αγωνίας

Την πρώτη ημέρα, ο καιρός ήταν κρύος και τα γεγονότα φωτεινά και διαφανή, χωρίς αυτό να παρέχει την ευρύτερη δυνατή εικόνα των πραγμάτων. Στο περιθώριο “φτερούγισαν” μερικές φωτεινές και σκοτεινές σκιές. Διαδοχικές στιγμές με αποκαλυφθέν ή μη αποκαλυφθέν περιεχόμενο μοιράστηκαν σε συμβολικό χώρο, μέσα στην πραγματικότητα, χαρίζοντάς μας μερικές στιγμές για αναθεώρηση, σκέψη και προβληματισμό, όσον αφορά το μέλλον, τη συγχώνευση και τη σύνθεση των εννοιών που κατανοούμε.

Οι οκτώ μέρες, αφότου ο Τραμπ έλαβε καθήκοντα προέδρου, κύλησαν χωρίς ή με ελάχιστη φιλοσοφία, καθώς τα δύο γεγονότα που σχετίζονται με την ανάληψη της προεδρίας του, δηλαδή, η αναδυόμενη νέα παγκόσμια τάξη και η ρύθμιση του ρολογιού της Ημέρας της Κρίσεως, βρίσκονται υπό εξέλιξη. Ένας συνδετικός κρίκος θα είναι το βλέμμα του κυβερνοχώρου του Νταβός, όταν συντονιστεί με τον Ντόναλντ Τραμπ…

Νόμος και τάξη στις εντολές και τον έλεγχο. Ο άνθρωπος, με τον ιδιαίτερα ανεπτυγμένο εγκέφαλό του, έχει την ικανότητα (τεχνογνωσία, δεξιότητες, εφευρετικότητα) και την επιθυμία να αναπτύξει εργαλεία, τεχνολογία και συστήματα. Τα ανθρωπογενή συστήματα έχουν σχεδιαστεί για έναν σκοπό και για να εκτελούν, να λειτουργούν και να συμπεριφέρονται εντός καθορισμένων ορίων.

Κατά τη διάρκεια των οκτώ αυτών ημερών, έγινε ένα φοβερό βήμα για την ανθρωπότητα, όσον αφορά τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs). Την ένατη μέρα, οι δύο “γραμμές του Τραμ” του Τραμπ, που κατευθύνονται προς το μέλλον, είτε η μία, είτε η άλλη, μπορεί να παραμορφωθούν και να διαταράξουν οτιδήποτε ταξιδεύει πάνω τους. Την όγδοη μέρα, το Δελτίο των Ατομικών Επιστημόνων, με επίκεντρο τον πυρηνικό κίνδυνο, την κλιματική αλλαγή και τις ανατρεπτικές τεχνολογίες θα αποκαλύψει τη ρύθμιση του δείκτη του ρολογιού της Ημέρας της Κρίσεως (τρέχουσα ρύθμιση 90 δευτερολέπτων).

Η φιλοσοφία ως ελπίδα δράσης

Ο Σωκράτης είδε ότι πρωταρχικός μας στόχος είναι να γνωρίσουμε την ψυχή μας και να τη φροντίσουμε. Σήμερα υπάρχει έλλειψη ενδιαφέροντος για την κλασική φιλοσοφία, παρόλο που είναι μια δημιουργική δύναμη, που μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της μειωμένης αυτονομίας των θεσμών και να λειτουργήσει ως όχημα ανθρωπισμού και αντίδοτο στην απελπισία.

Αυτή την εποχή του χρόνου, είναι συνήθειά μου να γράφω ένα μήνυμα για να δημιουργήσω αυξημένες ελπίδες σε εκείνες τις προσπάθειες που θα κάνουν κάποια αξιοσημείωτη και χρήσιμη διαφορά ή θα έχουν κάποιο θετικό αντίκτυπο στην τρέχουσα κατάσταση του κόσμου μας. Πρέπει να ομολογήσω ότι η συνήθειά μου, μερικές φορές, μοιάζει με “άνοιγμα τρυπών στο νερό”, αλλά όταν λαμβάνω κάποια απάντηση, είμαι κατενθουσιασμένος. 

Συνεχίζοντας, διαπιστώνω ότι υπήρξαν κάποια πολύ ενθαρρυντικά νέα από τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, στην αναζήτηση κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων, μετά το θάνατο 46.500 Παλαιστινίων, κατόπιν της επίθεσης στο Ισραήλ, εναντίον ισραηλινών πολιτών. Ο António Guterres, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, λέει ότι, σε αυτή την επιτυχία συνετέλεσε η ισχυρή διπλωματία του Τραμπ.

Στην Αθήνα, το Παγκόσμιο Φιλοσοφικό Φόρουμ, κατά τη διάρκεια του 14ου και 15ου Διαλεκτικού Συμποσίου του, ζήτησε κατάπαυση του πυρός, όπου μαίνεται πόλεμος, προστασία των αμάχων παντού, απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται κατόπιν συγκρούσεων και των κρατουμένων που κρατούνται άδικα στις φυλακές από όλα τα κράτη, παγκοσμίως. Εγώ είχα προτείνει να οργανωθεί μια συμβολική ειρηνευτική κίνηση, στον ιερό τόπο των Δελφών, στην Ελλάδα, και επίσης να υπογραφεί μια συμφωνημένη δήλωση στην Παλαιά Βουλή των Ελλήνων, στην Αθήνα.

Επανεξέταση προκλήσεων

Το Παγκόσμιο Φιλοσοφικό Φόρουμ, συγχαίρει τον επερχόμενο Πρόεδρο των ΗΠΑ και τον συμβουλεύει να προτείνει, η “πολεμική κουλτούρα” να φορέσει το ένδυμα της φιλοσοφίας. Επίσης, τον συμβουλεύει να σκεφτεί πολύ περισσότερο τη δημόσια υγεία, ακόμη και το Obamacare, όπως και την υποστήριξη του ΠΟΥ.

Μιλώντας στο Σικάγο, ενώπιον της Εθνικής Συνέλευσης της Ιατρικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1966), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, στον οποίο αναφέρθηκε ο Τραμπ, διακήρυξε ότι από όλες τις μορφές ανισότητας, η αδικία στην υγεία είναι η πιο συγκλονιστική και η πιο απάνθρωπη. Η διατήρηση της υγείας των Αμερικανών είναι ένας πολύ σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας στο MAGA. Άλλωστε, ο κύριος Τραμπ υπέγραψε τη διοικητική παραγγελία για την ενεργειακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υποδεικνύοντας ότι είναι ένα μέσο που μπορεί να παράσχει το πλαίσιο, ώστε να γίνει ό,τι χρειάζεται για να επιλυθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα του κόστους της ενέργειας.

Εν τω μεταξύ, πρέπει να απομακρυνθούμε από αυτό που γνωρίζαμε, να επανεξετάσουμε τις νοοτροπίες μας και να ανατρέξουμε στην πραγματικότητα του κόσμου μας, γενικότερα. To “κακοδιαχειριζόμενο τρενάκι του λούνα παρκ” θα μας πηγαίνει όλο και πιο κάτω, όπως και γύρω-γύρω, σε μια περιστροφή, καθώς οι δράσεις μας θα είναι νέες και ασυνήθιστες (όπως, λ.χ., η εξερεύνηση του Άρη και η “εξαγορά” της Γροιλανδίας), αλλά θα επιβαρύνουν το περιβάλλον και τον κόσμο, ως συνήθως.

---

Ο Jeffrey Levett είναι Ομότιμος Καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας