Το ρήγμα στη Τουρκία και οι ανησυχίες για Αιγαίο-Κυπριακό

Για την ώρα τουλάχιστον, φαίνεται πως ο κ. Ερντογάν “εξουδετέρωσε” τον βασικό πολιτικό του αντίπαλο. Όμως το ρήγμα στην τουρκική κοινωνία είναι βαθύ και μοιάζει αγεφύρωτο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, προς το παρόν, παραμένουν σιωπηλοί αναφορικά με τις εξελίξεις στην Τουρκία. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κρατά χαμηλούς τόνους και δείχνει αποστασιοποιημένο. Μόνο ένας αριθμός δημάρχων, κυρίως ευρωπαϊκών πόλεων, άσκησε κριτική για τη σύλληψη Ιμάμογλου.

Η εσωτερική αναταραχή στην Τουρκία και οι όποιες εξελίξεις έχουν μεν να κάνουν με το θέμα των δικαιωμάτων σε μια χώρα που θέλει να προσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο το όλο θέμα δεν σταματάει εδώ. Οι εσωτερικές κρίσεις στην Τουρκία τις περισσότερες φορές, ή καλύτερα, έτσι συνήθως γίνεται, μεταφέρονται στην εξωτερική της πολιτική και στις σχέσεις της, κατά κύριο λόγο, με τους γείτονες.

Ήδη στην Αθήνα υπάρχει ανησυχία και προβληματισμός για πιθανές επιπτώσεις της μεγάλης αναταραχής και της όξυνσης της εσωτερικής κατάστασης στη συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας. Άλλωστε, δεν θα είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία, αντιμετωπίζοντας οξυμένα εσωτερικά προβλήματα, δημιουργεί εντάσεις, ανεβάζει τους τόνους και κλιμακώνει τις προκλήσεις της στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.

Ο Ερντογάν προσπαθεί να παρουσιάσει στις ΗΠΑ ένα ήπιο και μετριοπαθές προφίλ ηγέτη περιφερειακής δύναμης, ώστε να κερδίσει πόντους στα εξοπλιστικά και να ξανανοίξει τον δρόμο για τα νέας γενιάς αμερικανικά αεροσκάφη. Το ίδιο προφίλ προσπαθεί να «πλασάρει» και στους Ευρωπαίους, ώστε να είναι υπολογίσιμη δύναμη στα νέα «αμυντικά» σχέδια και τον επαναεξοπλισμό των ευρωπαϊκών χωρών.

Ο περιβόητος ελληνοτουρκικός διάλογος δείχνει να έχει “κολλήσει” για τα καλά, λόγω των παράλογων απαιτήσεων της Τουρκίας και της υπερπροβολής όλης της ατζέντας των μονομερών της διεκδικήσεων σε βάρος της Ελλάδας. Όπως δήλωσε από τις Βρυξέλλες και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν υπάρχει καμία προγραμματισμένη ημερομηνία για επίσκεψη στην Άγκυρα και συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν (τουλάχιστον προς το παρόν).

Η επισήμανση αυτή του κ. Μητσοτάκη έχει βαρύτητα, μιας και το τελευταίο διάστημα υπήρχαν συζητήσεις για τον καθορισμό της νέας συνάντησης των δύο ηγετών, καθώς ήταν μετέωρη μετά την αόριστη μετάθεσή της για την άνοιξη, στη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο. Εκκρεμεί, προφανώς, το τι θα γίνει με το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας, μετά τις προκλήσεις της Τουρκίας στην Κάσο, όπου το τουρκικό πολεμικό ναυτικό εμπόδισε τις έρευνες του ιταλικού ερευνητικού.

Δύσκολα πάντως θα υπάρξει συνάντηση των δύο ηγετών, αν δεν εξευρεθεί μια λύση που θα επιτρέψει, χωρίς απειλές ή την πολιτική των κανονιοφόρων, στην Ελλάδα να ασκήσει κυριαρχικά δικαιώματα στην Κάσο για ένα έργο που έχει εγκριθεί και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο για το Κυπριακό, ναι μεν στη Γενεύη, στην Πενταμερή, συμφώνησαν μέσα στον Ιούλιο να γίνει μία ακόμα Πενταμερής, ωστόσο τίποτα δεν άλλαξε αναφορικά με τις πάγιες διχοτομικές θέσεις της Τουρκίας για δύο κράτη με χωριστές κυριαρχίες.

Η εσωτερική αναταραχή και η νέα μεγάλη κρίση στην Τουρκία μόλις ξεκινούν. Το επόμενο διάστημα θα είναι καθοριστικό τόσο για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της γείτονος, όσο και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Και όσο Ευρωπαίοι και ΗΠΑ απλά παρακολουθούν σιωπηλοί το τι συμβαίνει στη γείτονα, αλλά και τι κινδύνους εγκυμονεί για την περιοχή και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτή η κατάσταση, τότε τα πράγματα θα δυσκολέψουν ακόμα περισσότερο.