Ο φόβος της επανεκλογής των βουλευτών αποσταθεροποιεί τη ΝΔ

Αυτή τη στιγμή η Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ έχει 155 βουλευτές με ποσοστό στις τελευταίες εκλογές 40,5%. Με ποσοστό κάτω από 25% που είναι πλέον το πιθανότερο σενάριο, η ΝΔ θα εκλέξει περί του 75 βουλευτές, αφού χάνει και το μπόνους των 20 εδρών του πρώτου κόμματος. Φυσικά από τους 75 αυτούς δεν θα είναι όλοι παλιοί, σε κάποιο ποσοστό θα υπάρξει ανανέωση.

Κάπως έτσι περί τους 60 βουλευτές, όσοι εξελέγησαν και παραμένουν πρώτοι στις εκλογικές τους περιφέρειες, έχουν κάποια βεβαιότητα ότι θα επανεκλεγούν. Οι υπόλοιποι περίπου 100 είτε έχουν εγκαταλείψει την προοπτική της επανεκλογής, είτε κινούνται στην γκρίζα ζώνη της προσωπικής ανασφάλειας.

Και όπως λέει παλιός κοινοβουλευτικός, όταν ένας βουλευτής νιώθει ότι απειλείται η επανεκλογή του, πρώτα θα στραφεί κατά του ανταγωνιστή του από το ίδιο κόμμα με τον οποίο μοιράζεται την κοινή δεξαμενή ψήφων. Μετά θα αρχίσει να στρέφεται σε εναλλακτικές, εάν βέβαια υπάρχουν, με τις οποίες μπορεί να συνεχίσει την κοινοβουλευτική του παρουσία. Επί του παρόντος, πέρα από τα μικρά κόμματα στα δεξιά της ΝΔ και την Πλεύση Ελευθερίας που αποφεύγει να προσδιοριστεί, υπάρχει μια μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων που είναι πολιτικά άστεγοι και από τους οποίους μπορεί να αντλήσει ένας νέος πολιτικός φορέας. 

Πλήρης αποδυνάμωση της ΝΔ

Η πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει οδηγήσει σε πλήρη αποδυνάμωση τη ΝΔ. Στο πλαίσιο της διαχείρισης των εντυπώσεων οι “φιλικοί” στην κυβέρνηση δημοσκόποι αφήνουν κατά μέρος την πρόθεση ψήφου και προβάλλουν πλέον την εκτίμηση ψήφου και την διακύμανση της εκτίμησης. Κάπως έτσι εμφανίζουν τη ΝΔ από 27% μέχρι 30%. 

Ανάμεσα στον Ιούλιο του 2023 και τον Ιούνιο του 2024 – μέσα σε 11 μήνες – η ΝΔ έχασε 1,3 εκατομμύρια ψήφους, περισσότερους από τους μισούς ψηφοφόρους της. Σε ποσοστό μειώθηκε από το 40,5% στο 28,3%, σε ένα συρρικνωμένο εκλογικό σώμα. Αλλά από τις ευρωεκλογές και μετά η ΝΔ υποχωρεί κι άλλο περί τους 200.000 ψηφοφόρους. 

Τις παραμονές των ευρωεκλογών, οι δημοσκόποι μέτραγαν τη ΝΔ μεταξύ 28,6% και 31% στην πρόθεση ψήφου, δίχως τις “αναγωγές αναποφάσιστων”, για να την ανεβάζουν στο 32%-35% με την εκτίμηση ψήφου. Σήμερα, η πρόθεση ψήφου για τη ΝΔ είναι στο 22%-24% και για να σώσουν ότι μπορούν οι δημοσκόποι καταφεύγουν στην εκτίμηση και στην διακύμανση της εκτίμησης. Αλλά, και στην καλύτερη περίπτωση, την φέρνουν μέχρι 28%-29%, στην εκτίμηση πάντα. Αν γίνει η σωστή διόρθωση με βάση το πόσο έπεσαν έξω οι μετρήσεις της εκτίμησης στις ευρωεκλογές, τότε η ΝΔ είναι 6-7 μονάδες πιο κάτω.  

Στο επίκεντρο της δυσαρέσκειας των “γαλάζιων” βουλευτών είναι ο Μητσοτάκης, ο οποίος από “ισχυρό χαρτί, μεσσίας και τσιτάχ”, των ενσωματωμένων δημοσιογράφων, τείνει να εξελιχθεί σε πρόβλημα και “βαρίδι” της παράταξης, αφού η μείωση της ΝΔ συνδυάζεται με την ιδεολογική και πολιτική της μετάλλαξη και την ηθική της απαξίωση, στο κοινό των συντηρητικών ψηφοφόρων. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και στην καταλληλότητα, και χωρίς αντίπαλο, κινείται στο 28% και τον περνάει ο κανένας με 34%. 

Κρίση εμπιστοσύνης του πολιτικού συστήματος

Οι εκλογές και οι δημοσκοπήσεις αντανακλούν  την γενικότερη απαξίωση και κρίση εμπιστοσύνης του πολιτικού συστήματος. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2023, ψήφισαν 6,1 εκατομμύρια. Στις επαναληπτικές εκλογές ενάμιση μήνα αργότερα (Ιούλιος 2023) ψήφισαν 5,2 εκατομμύρια, ο χαμηλότερος αριθμός ψηφοφόρων από το 1977. Στις περσινές ευρωεκλογές ψήφισαν 4,1 εκατομμύρια, ο χαμηλότερος αριθμός ψηφοφόρων που έχει καταγραφεί. Ανάμεσα στις δύο εκλογές του Μάϊου του 2023 και του Ιουλίου του 2024, σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο απομακρύνθηκαν από το εκλογικό σώμα 2 εκατομμύρια ψηφοφόροι. Και έκτοτε απομακρύνονται κι άλλοι.

Στις σημερινές δημοσκοπήσεις όσοι απαντούν «δεν γνωρίζω, δεν απαντώ, δεν θα ψηφίσω» είναι περίπου το 15%-25%, δηλαδή επιπλέον 750 χιλιάδες με ένα εκατομμύριο. Κάπως έτσι το σύνολο όσων από τον Μάιο του 2023 και μετά δεν εκπροσωπούνται πλησιάζει τα τρία εκατομμύρια ψηφοφόρους. Από αυτούς, περισσότεροι από τους μισούς, από 1,5 μέχρι 1,8 εκατομμύρια, προέρχονται από τη ΝΔ. 

Η γραμμή του Μαξίμου, που υποστηρίζεται από τις εκτιμήσεις των δημοσκόπων, αναφέρει ότι στις βουλευτικές εκλογές οι ψηφοφόροι ή ένα τμήμα τους θα επιστρέψουν. Δεν είναι και τόσο βέβαιο και πάντως δεν επιβεβαιώθηκε στις ευρωεκλογές. Αντίθετα, τόσο η παρατήρηση των βουλευτών που γνωρίζουν τις εκλογικές τους πελατείες, όσο και τα λεγόμενα ποιοτικά ευρήματα των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων εντείνεται και διευρύνεται και ότι είναι πιθανότερο είτε να παραμείνουν στον καναπέ είτε να κατευθυνθούν σε άλλα κόμματα που υπάρχουν ή που μπορεί να ιδρυθούν. 

Για τους ψηφοφόρους της ΝΔ που θεωρούν ότι αμφισβητείται το ιδεολογικό και αξιακό υπόβαθρο του κόμματος (κυρίως με τον γάμο των ομοφυλοφίλων και με τα ελληνοτουρκικά, όσο και αν τα συστημικά ΜΜΕ αποκρύπτουν και εξωραΐζουν τις εξελίξεις στο Αιγαίο), δεν υπάρχει το αντίπαλο δέος του ΣΥΡΙΖΑ για να προκαλέσει συσπείρωση. Μάταια προσπαθεί ο Παύλος Μαρινάκης να αναβιώσει το φάντασμα του Αλέξη Τσίπρα με συνεχείς επιθέσεις σε κάθε άρθρο που γράφει. 

Παρομοίως, το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να αποτελεί κίνδυνο και εναλλακτική επιλογή. Το τελευταίο εύρημα είναι η διόγκωση της Πλεύσης Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου που πράγματι εκφράζει ένα μέρος του αγανακτισμένου κοινού, λόγω των Τεμπών. Δεν παύει όμως να είναι ένα προσωποπαγές και μονοθεματικό κόμμα δίχως δομή, καθαρή ιδεολογία και πρόγραμμα.

Χωρίς επιστροφή

Η πολιτική λογική υποβάλλει ότι οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι έχουν λόγο ή άλλοθι να επιστρέψουν στο κόμμα τους, εφόσον δουν κάποια σημαντική διόρθωση πολιτικής, σε σχέση με ό,τι τους οδήγησε στην αποστασιοποίηση. Για την κυβέρνηση κάτι τέτοιο δεν διαπιστώνεται, αφού δεν θέλει αλλά και πλέον δεν έχει περιθώριο για μια σημαντική διόρθωση της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής προς όφελος των λαϊκών και χαμηλότερων μεσαίων στρωμάτων.

Παρομοίως ισχύει και για τα ελληνοτουρκικά για τα οποία ακόμη και ο Χρήστος Ροζάκης είπε ότι πλέον για να κάνουμε οτιδήποτε στο Αιγαίο θα πρέπει να συμφωνεί η Τουρκία. Παράλληλα έχει εμπεδωθεί η εντύπωση ότι όλες οι σημαντικές επιλογές Μητσοτάκη τα προηγούμενα χρόνια είναι σε κραυγαλέα ασυμφωνία με το νέο περιβάλλον που διαμορφώνει διεθνώς, αλλά και στο εσωτερικό των κρατών η ηγεσία Τραμπ.

Κάπως έτσι η επιστροφή των ψηφοφόρων βασίζεται σε μία μαγική υπόθεση. Σε κάθε περίπτωση η πολιτική ιστορία δείχνει ότι από την στιγμή που μία κυβέρνηση περνάει το σημείο καμπής δεν επιστρέφει. Το τελικό κυνικό επιχείρημα είναι “και πού θα πάνε;”. Μόνο που όπου υπάρχει κενό θα καλυφθεί. Και οι πρώτοι που το οσμίζονται είναι οι βουλευτές…