Πόσο απειλή για την Ελλάδα είναι ο νέος τουρκικός βαλλιστικός πύραυλος Tayfun Block IV

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα παραγόμενα συστήματα δεν αποτελούν απειλή για την Ελλάδα, αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσα παράγονται και πόσο αξιόπιστα είναι. Συγκεκριμένα, η τουρκική Roketsan παρουσίασε την περασμένη βδομάδα, μία σημαντικά μεγαλύτερη έκδοση του βαλλιστικού πυραύλου μικρής εμβέλειας, Tayfun.

Εκτός από τις νέες δυνατότητες που θα μπορούσε να προσφέρει στην Τουρκία, ο Tayfun Block IV αποτελεί μία ακόμη ένδειξη μιας ευρύτερης αναζωπύρωσης του ενδιαφέροντος για μεγαλύτερους και ευρύτερου βεληνεκούς βαλλιστικούς πυραύλους, που βλέπουμε σε πολλούς στρατούς. Ο Tayfun Block IV θα ενταχθεί στο ολοένα και πιο ποικιλόμορφο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων της Τουρκίας, το οποίο επίσης γνωρίζει αυξανόμενη εξαγωγική δυναμική.

Η Roketsan παρουσίασε τον Tayfun Block IV στη Διεθνή Έκθεση Αμυντικής Βιομηχανίας (IDEF) του 2025 στην Κωνσταντινούπολη. Η πυραυλική οικογένεια Tayfun πρωτοεμφανίστηκε το 2022 και το όπλο φέρεται να εξελίχθηκε από τον προηγούμενο βαλλιστικό πύραυλο μικρής εμβέλειας Bora της Rokestan. Τα Tayfun και Bora σημαίνουν στα τουρκικά “τυφώνας” και “καταιγίδα”, αντίστοιχα.

Τα χαρακτηριστικά του Tayfun Block IV

Το Tayfun Block IV έχει μήκος σχεδόν 10 μέτρα, πλάτος λίγο πάνω από ένα μέτρο και συνολικό βάρος σχεδόν οκτώ τόνων (7.200 κιλά). Οι υπάρχουσες προδιαγραφές για τον Tayfun (δεν προσδιορίζεται μπλοκ) στην ιστοσελίδα της Roketsan περιγράφουν έναν πύραυλο που έχει συνολικό μήκος λίγο πάνω από 6,5 μέτρα, διάμετρο λίγο πάνω από 60 εκατοστά και μικτό βάρος περίπου 2,5 τόνους (2.300 κιλά).

«Το Tayfun Block IV επιτυγχάνει μεγάλες αποστάσεις, θέτοντας ένα ακόμη ρεκόρ για την τουρκική αμυντική βιομηχανία», ανέφερε η Rokestan σε ανακοίνωσή της, σύμφωνα με το τουρκικό-κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. «Θα είναι ικανό να καταστρέψει πολυάριθμους στρατηγικούς στόχους, όπως συστήματα αεράμυνας, κέντρα διοίκησης και ελέγχου, στρατιωτικά υπόστεγα και κρίσιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις...».

Η Roketsan δεν έχει αποκαλύψει επίσημο μέγιστο βεληνεκές για τον Tayfun Block IV, αλλά το σημαντικά μεγαλύτερο μέγεθός του έχει προκαλέσει εικασίες ότι μπορεί να ανήκει στην κατηγορία των βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς (MRBM). Οι MRBM κατηγοριοποιούνται ως βαλλιστικοί πύραυλοι με μέγιστο βεληνεκές μεταξύ 1.000 και 3.000 χιλιομέτρων, ενώ οι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρής εμβέλειας (SRBM) μπορούν να φτάσουν σε απόσταση μεταξύ 300 και 1.000 χιλιομέτρων. Η δηλωμένη εμβέλεια του Tayfun, που παρέχεται στον ιστότοπο της Roketsan, είναι μεγαλύτερη από 280 χιλιόμετρα. Προηγούμενες εκδόσεις του Tayfun φέρεται να έχουν επιδείξει την ικανότητα να χτυπούν στόχους, σε απόσταση σχεδόν 560 χιλιομέτρων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Tayfun Block IV έχει διαφημιστεί ως «υπερηχητικός» πύραυλος, αλλά δεν υπάρχει τίποτα ακόμη που να υποδηλώνει ότι έχει χαρακτηριστικά που σχετίζονται με εξαιρετικά ευέλικτα υπερηχητικά όπλα. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι, ειδικά οι μεγαλύτεροι και μεγαλύτερης εμβέλειας τύποι, συνήθως φτάνουν σε υπερηχητικές ταχύτητες, που ορίζονται πάνω από Mach 5.

Τα όπλα GOLIS

Άλλες λεπτομέρειες σχετικά με την έκδοση Block IV του Tayfun, καθώς και οι διαφορές μεταξύ των προηγούμενων Blocks, είναι περιορισμένες. Όλες οι εκδόσεις, συμπεριλαμβανομένου του νέου Block 4, θεωρείται ότι φέρουν μεγάλες ενιαίες εκρηκτικές κεφαλές και χρησιμοποιούν καθοδήγηση go-onto-location-in-space (GOLIS), τουλάχιστον στις προεπιλεγμένες διαμορφώσεις τους.

Τα όπλα GOLIS μπορούν να λειτουργούν με βάση μια σειρά από διαφορετικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της απλής πτήσης κατά μήκος μιας προκαθορισμένης τροχιάς, ή της αξιοποίησης της αδρανειακής καθοδήγησης, αλλά όλα περιορίζονται στην εμπλοκή σταθερών ή σχεδόν σταθερών στόχων, με βάση δεδομένα που φορτώνονται στον πύραυλο πριν από την εκτόξευση.

Ο ιστότοπος της Roketsan αναφέρει ότι το σύστημα καθοδήγησης GOLIS που χρησιμοποιείται στους τύπους Tayfun δίνει στους πυραύλους πιθανότητα κυκλικού σφάλματος (CEP) μικρότερη από 10 μέτρα, πράγμα που σημαίνει ότι τα όπλα μπορούν να χτυπήσουν αξιόπιστα εντός αυτής της απόστασης από ένα συγκεκριμένο σημείο στόχευσης.

Το αν το Tayfun Block 4 επιβεβαιώνεται ότι είναι MRBM μένει να φανεί. Η Roketsan είναι επίσης γνωστό ότι αναπτύσσει έναν MRBM που ονομάζεται Cenk (που σημαίνει «πόλεμος» στα τουρκικά). Ο Cenk αποκαλύφθηκε δημόσια πριν δύο μήνες, αφότου ο Ερντογάν ανακοίνωσε σχέδια για την απόκτηση βαλλιστικών πυραύλων, με μέγιστη εμβέλεια τουλάχιστον 1.000 χιλιόμετρα. Παραμένει ασαφές αν ο Ερντογάν απλώς αναφερόταν τότε σε μια έκδοση εκτεταμένης εμβέλειας του Tayfun.

Ο υπουργός Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μεχμέτ Φατίχ Κασίρ φέρεται να δήλωσε πρόσφατα ότι η Τουρκία επιδιώκει πυραύλους με μέγιστη εμβέλεια περίπου 2.000 χιλιόμετρα, αλλά δεν διευκρίνισε αν αναφερόταν σε βαλλιστικούς ή πυραύλους κρουζ, ούτε κατονόμασε συγκεκριμένα προγράμματα.

Πέρυσι υπήρξαν επίσης αναφορές ότι η Τουρκία επιδιώκει να ξεκινήσει δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων στην Σομαλία. Μια παραλλαγή δε του Tayfun με εμβέλεια MRBM, ή κοντά σε αυτήν, θα μπορούσε να προσφέρει μία προστασία έναντι ενδεχόμενων προβλημάτων στην ανάπτυξη του Cenk. Ένας πύραυλος σχεδιασμένος από την αρχή ως MRBM θα ήταν επίσης ευκολότερο να βελτιωθεί περαιτέρω.

Ευθεία η απειλή προς την Ελλάδα

Για την Τουρκία, η ανάπτυξη και η εγκατάσταση βαλλιστικών πυραύλων μεγαλύτερου βεληνεκούς καθοδηγείται εν μέρει από την επιθυμία της να υπερισχύσει της Ελλάδας. «Τώρα έχουμε αρχίσει να κατασκευάζουμε τους πυραύλους μας. Φυσικά, αυτή η παραγωγή τρομάζει τους Έλληνες. Όταν λες “Tayfun”, οι Έλληνες φοβούνται. Αυτοί (η Ελλάδα) λένε ότι θα χτυπήσει την Αθήνα. Φυσικά, θα την χτυπήσει», δήλωσε ο Ερντογάν τον Δεκέμβριο του 2022. Θα επέκτεινε επίσης την εμβέλεια της Τουρκίας έναντι άλλων περιφερειακών αντιπάλων.

Οι τουρκικές δυνάμεις φέρονται να έχουν εκτοξεύσει βαλλιστικούς πυραύλους μικρής εμβέλειας Bora εναντίον Κούρδων μαχητών στο Ιράκ στο παρελθόν. Το Tayfun Block 4 θα μπορούσε επίσης να προσανατολιστεί και για εξαγωγές. Οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες, με την υποστήριξη της κυβέρνησης, επιδιώκουν σταθερά τα τελευταία χρόνια να επεκτείνουν το μερίδιό τους στην παγκόσμια εξοπλιστική αγορά.

Ωστόσο, η Τουρκία ανήκει στο “Καθεστώς Ελέγχου Πυραυλικής Τεχνολογίας” (MTCR), μιας ρύθμισης που θέτει αυστηρούς περιορισμούς στην εξαγωγή πυραύλων, που μπορούν να μεταφέρουν ωφέλιμα φορτία άνω των 1.100 λιβρών, σε αποστάσεις άνω των 190 μιλίων. Το Bora εμπίπτει στις παραμέτρους του MTCR και η Roketsan προσφέρει μια έκδοση ειδικά για εξαγωγές που ονομάζεται Khan, για την αγορά της οποίας η Ινδονησία υπέγραψε σύμβαση το 2022.

Το ενδιαφέρον για βαλλιστικούς πυραύλους

Όλα αυτά υπογραμμίζουν το (όπως προαναφέραμε) αυξανόμενο παγκόσμιο ενδιαφέρον για βαλλιστικούς πυραύλους τα τελευταία χρόνια, ειδικά στη Δύση. Γενικά οι πολύ υψηλές τελικές ταχύτητες που φτάνουν οι βαλλιστικοί πύραυλοι τους καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλους για χρήση εναντίον στόχων υψηλής αξίας που είναι ευαίσθητοι στον χρόνο. Οι πύραυλοι που ταξιδεύουν με υπερηχητικές ταχύτητες παρουσιάζουν επίσης πρόσθετες προκλήσεις για την άμυνα. Αυτές οι ταχύτητες δίνουν στους πυραύλους την εγγενή ικανότητα να φτάνουν σε μεγαλύτερα βάθη εντός της γης και να πλήττουν θωρακισμένους στόχους.

Η χρησιμότητα των βαλλιστικών πυραύλων έχει φανεί και στις δύο εμπόλεμες πλευρές στην Ουκρανία. Η Ρωσία έστειλε ένα συγκεκριμένο μήνυμα όταν εκτόξευσε στην Ουκρανία έναν, μέχρι πρότινος άγνωστο βαλλιστικό πύραυλο ικανό να μεταφέρει πολλαπλές κεφαλές, που ονομάζεται Oreshnik, μήνυμα που σε ρητορικό επίπεδο επανέλαβε ο Πούτιν, στην αντιπαράθεση του με τον Τραμπ. Υπάρχουν αναφορές ότι η Ουκρανία πλησιάζει στο να αναπτύξει έναν νέο εγχώριο βαλλιστικό πύραυλο, αν δεν έχει ήδη αρχίσει να το κάνει.

Οι ιρανικές επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του 12ήμερου πολέμου τον περασμένο Ιούνιο, έχουν επίσης υπογραμμίσει την αξία αυτών των όπλων και τις απειλές που θέτουν, ακόμη και εναντίον χωρών με σημαντικές δυνατότητες αντιπυραυλικής άμυνας. Το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει το οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων του σε επιθέσεις στη Συρία, το Ιράκ και το Πακιστάν.

Πολλές χώρες αναπτύσσουν νέους βαλλιστικούς πυραύλους από αέρος και θαλάσσης, ειδικά η Κίνα. Το Ισραήλ έχει κάνει σημαντική χρήση βαλλιστικών πυραύλων από αέρος εναντίον του Ιράν – και στην σύγκρουση τους τον Ιούνιο. Η Ρωσία έχει επίσης εκτοξεύσει βαλλιστικούς πυραύλους από αέρος στην Ουκρανία.

Είτε το Tayfun Block 4 είναι όντως ένας MRBM, είτε όχι, αποτελεί το τελευταίο παράδειγμα της προσπάθειας της Τουρκίας να επεκτείνει και να διαφοροποιήσει το οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων της, κάτι που αντικατοπτρίζει τις παγκόσμιες τάσεις, ενώ αναμφίβολα αποτελεί μια ακόμη απειλή εναντίον της Ελλάδος. Απλά δεν γνωρίζουμε το μέγεθος της απειλής…