Σενάρια για τη διέξοδο Μητσοτάκη

Το σενάριο εκείνο δεν επαληθεύθηκε, αλλά, υπό το φως των δημοσκοπικών εξελίξεων και της αναμενόμενης ιδρύσεως νέων κομμάτων, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό ενδεχόμενο. Η κατακλείδα του κειμένου του Ιανουαρίου έγραφα ότι «…το ερώτημα δεν είναι αν γίνεται, αλλά αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει το κουράγιο και την πολιτική ευφυΐα να επιλέξει μια κίνηση υψηλής πολιτικής…».

Δεν γνωρίζω με ποια κριτήρια επέλεξε την εκλογή του Κωνσταντίνου Τασούλα, αλλά μάλλον δεν είχε καν την απήχηση που είχε η εκλογή της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, το 2020! Αυτό, όμως, ίσως δεν είναι μόνον αρνητικό αφού καθιστά ευκολότερη μια διαδικασία ad hoc συνταγματικής αναθεωρήσεως, η οποία θα οδηγήσει σε μετασχηματισμό του συστήματος διακυβερνήσεως και, κατά συνέπειαν, θα πρόκειται για την σημαντικότερη και πλέον ουσιώδη συνταγματική αναθεώρηση από το 1975!

Όμως, ας δούμε το πως και γιατί των πιθανών εξελίξεων…

Όπως προκύπτει από τα δημοσιεύματα των κυριακάτικων εφημερίδων της 17^ης τρέχοντος, ο Πρωθυπουργός δέχεται εισηγήσεις βουλευτών της ΝΔ προκειμένου να αλλάξει ο εκλογικός νόμος ώστε η ΝΔ να είναι αυτοδύναμη όποιο ποσοστό και αν λάβει, αρκεί να είναι πρώτο κόμμα. Όμως, δεν είναι μόνον οι βουλευτές που πιέζουν επειδή ανησυχούν μήπως χάσουν την έδρα τους. Το σχετικό άρθρο του γνωστού επικοινωνιολόγου, Ευτύχη Βαρδουλάκη, στην “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής”, δείχνει ότι η άποψη αυτή έχεις θερμούς υποστηρικτές και στο στενό περιβάλλον του Πρωθυπουργού.

Βεβαίως, τα επιχειρήματα που επικαλούνται, όσοι επιθυμούν την αναθεώρηση του εκλογικού νόμου, έχουν ενδιαφέρον μόνον ως δείγματα πολιτικής απόγνωσης ή/και διαστρεβλώσεως της πολιτικής λογικής. Ως εκ τούτου δεν αξίζουν σχολιασμού, καθ’ εαυτά. Όμως, αποτελούν αδιάψευστο κριτήριο του πλήρους αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει όχι μόνον το κυβερνών κόμμα, αλλά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Να είμαστε βέβαιοι ότι ένας εκλογικός νόμος που θα αυξήσει το όριο εισόδου στην Βουλή π.χ. στο 5% ή/και θα κατανείμει τα οφέλη όποιας άλλης ρυθμίσεως και στο δεύτερο κόμμα, θα γίνει δεκτός και από ο ΠΑΣΟΚ, το οποίο ακόμη και αν τον καταψηφίσει, πάντως, δεν θα τον πολεμήσει!

Όμως, με εκλογικά τερτίπια όχι μόνον δεν σώζεται το πολιτικό σύστημα, αλλά οδηγείται σε περαιτέρω απαξίωση και μαζί του απαξιώνεται το ίδιο το κοινοβουλευτικό καθεστώς, αφού ανοίγει, αργά αλλά σταθερά, ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας για τα κόμματα των άκρων. Αυτό, βεβαίως, το γνωρίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και όσοι άλλοι, πολιτικοί και μη, έχουν λόγο να μην επιθυμούν ακραίες καταστάσεις.

Ο Μητσοτάκης και η… αλλαγή πολιτεύματος

Μόνος τρόπος υπέρβασης του αδιεξόδου είναι η αποσύνδεση της εκτελεστικής εξουσίας από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Στο πλαίσιο ενός κοινοβουλευτικού καθεστώτος αυτό είναι εφικτό μόνον με την μετατροπή του συστήματος διακυβερνήσεως σε προεδρικό ή, έστω, ημιπροεδρικό. Βεβαίως, μια τέτοια εξέλιξη δεν αποκαθιστά αυτομάτως την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στο πολιτικό σύστημα, αλλά σαφώς αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού, ιδίως αν συνδυασθεί με την παγίωση της απλής αναλογικής, η οποία αποκαθιστά την ισότητα της ψήφους και την αναλογική εκπροσώπηση.

Πέραν των ανωτέρω, μια τέτοια επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη -και ιδίως η επιλογή ενός ημιπροεδρικού συστήματος- θα τον βοηθούσε να υπερβεί την εσωτερική αμφισβήτηση ή/και τον «κίνδυνο» από την εμφάνιση ενός νέου δεξιού σχήματος αφού θα δημιουργούσε ικανό «πολιτικό χώρο» για μια συγκατοίκηση με ένα πρωθυπουργό που δεν θα είναι, απαραιτήτως, πρόσωπο της επιλογής του.

Βεβαίως, όλα αυτά είναι σενάρια, η επαλήθευση των οποίων δεν εξαρτάται μόνον από την βούληση των πρωταγωνιστών τους, αλλά και από την πολιτική συγκυρία. Πλέον, το ερώτημα δεν είναι «αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει το κουράγιο και την πολιτική ευφυΐα να επιλέξει μια κίνηση υψηλής πολιτικής», αλλά αν ο πολιτικός χρόνος, που πυκνώνει επικίνδυνα, του το επιτρέπει…