Λάθος ή στοχευμένο μήνυμα η δήλωση Φιντάν;

Κυρίαρχο ανάμεσά τους ήταν η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα του μαχητικού F-35, από το οποίο αποκλείστηκε λόγω της αγοράς ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 το 2019. Αυτή η κίνηση προκάλεσε αμερικανικές κυρώσεις στον τουρκικό αμυντικό τομέα, τις οποίες η Άγκυρα είχε δηλώσει πως θα ξεπεράσει αναπτύσσοντας δικά της οπλικά συστήματα (όπως έχει κάνει και στο παρελθόν), όπως το εγχώριας παραγωγής μαχητικό KAAN.

Ωστόσο, ο αναπτυσσόμενος αμυντικός τομέας της Τουρκίας δεν είναι ακόμα έτοιμος, δήλωσε ο ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, σε σχόλια που αναζωπύρωσαν τις συζητήσεις περί διαδοχής στην Άγκυρα και πιθανόν φώτισαν τις εσωτερικές έριδες στο κυβερνών κόμμα ΑΚΡ. «Αυτήν τη στιγμή, τα F-35 που περιμένουμε και οι κινητήρες του KAAN κρατούνται “παγωμένοι” στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, με τις άδειες εξαγωγής να παραμένουν μπλοκαρισμένες», είπε ο Φιντάν, αναφερόμενος στις κυρώσεις CAATSA. «Αυτές οι άδειες πρέπει να ενεργοποιηθούν και οι κινητήρες να παραδοθούν, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η παραγωγή του KAAN». Με άλλα λόγια, το μαχητικό που η Άγκυρα παρουσιάζει ως σύμβολο κυριαρχίας δεν μπορεί να πετάξει χωρίς ένα αμερικανικό εξάρτημα.

Τυχαία κίνηση;

Η ωμή δήλωση του Φιντάν προκάλεσε καταιγίδα πολιτικών σχολίων στην Τουρκία, καθώς πολλοί αναρωτήθηκαν ποιο ήταν το μήνυμα που ήθελε να περάσει με αυτό το χτύπημα στην κυβερνητική ρητορική περί αμυντικών δυνατοτήτων. «Γνωρίζει τις συνέπειες κάθε λέξης και κάθε φράσης, επομένως δεν ήταν τυχαία κίνηση», δήλωσε ο πολιτικός επιστήμονας Μπουράκ Οζπέκ. «Με μια μόνο πρόταση αποδυνάμωσε τις αφηγήσεις της κυβέρνησης ή της οικογένειας [του Ερντογάν]». Ο Χαλούκ Γκιοργκούν, επικεφαλής της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας, απάντησε λέγοντας ότι η ανάπτυξη του KAAN προχωρά όπως έχει προγραμματιστεί και ότι ξένοι κινητήρες θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για την αρχική παραγωγή, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει το 2028.

Έπειτα ήρθε η διαρροή συζήτησης μεταξύ δύο δημοσιογράφων, οι οποίοι προφανώς δεν γνώριζαν ότι τους κατέγραφε κάμερα του Associated Press έξω από τον Λευκό Οίκο. Ο ( πρώην) ανταποκριτής του NTV Χουσεΐν Γκιουνάι είπε ότι η συνάντηση Ερντογάν-Τραμπ δεν απέφερε καρπούς. Στη συνέχεια είπε ότι οι δηλώσεις Φιντάν σηματοδοτούν μια τριπλή μάχη που εξελίσσεται μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών, του γιου του Ερντογάν, Μπιλάλ, και του πρώην ΥΠΟΙΚ Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος επανεμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το γνώριμο χαρακτηριστικό χαμόγελο.

Η συζήτηση που καταγράφηκε ζωντανά στο μικρόφωνο μπορεί να ήταν ή να μην ήταν σχεδιασμένη. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω φώτισαν τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για τον αμυντικό τομέα, αλλά και μια πιθανή πραγματική μάχη για το ποιος θα αναλάβει το τιμόνι μετά τον Ερντογάν. «Υπάρχει σοβαρή εσωτερική σύγκρουση και όλοι τα ξέρουν όλα», δήλωσε στέλεχος του κόμματος Γενί Γιολ. Όταν ρωτήθηκε για τον χρόνο των δηλώσεων Φιντάν, το ίδιο στέλεχος είπε: «Ο Φιντάν μπορεί να έλαβε πληροφορίες για κινήσεις εναντίον δικών του ανθρώπων τις επόμενες ημέρες [γι’ αυτό και αντέδρασε]».

Η τουρκική κοινωνία δεν γνωρίζει

Σε αυτό το πλαίσιο, η έγκριτη δημοσιογράφος Ασλί Αϊντιντάσμπας επισημαίνει ότι ο Φιντάν «εξηγώντας αυτήν την κατάσταση έπραξε απολύτως σωστά. Τέτοια πράγματα δεν αποκρύπτονται από την κοινωνία. Ούτε ποτέ αποκρύπτονται από αυτούς που αποφασίζουν. Ο Πρόεδρος, όπως και η τουρκική κοινωνία, οφείλουν να κατανοούν την πραγματική εικόνα, διαχωρίζοντας την προπαγάνδα από την αλήθεια και επιλέγοντας το ορθολογικό», ενσωματώνοντας έτσι την κρίσιμη διάσταση της ρητορικής και των αποφάσεων.

Ο Μπιλάλ Ερντογάν και ο Χακάν Φιντάν θεωρούνται εδώ και καιρό οι κορυφαίοι διεκδικητές για την ηγεσία του ΑΚΡ μετά τον Ερντογάν. Και τι γίνεται με τον άλλον γαμπρό, τον Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ; Ο Μπαϊρακτάρ δεν έχει καταφέρει ακόμα να μετατρέψει την επιτυχία του στην κατασκευή drones σε πολιτικό κεφάλαιο, σύμφωνα με το στέλεχος του Γενί Γιολ: «Υπάρχει διαμάχη μέσα στην οικογένεια, και δεν έχει ακόμα λήξει». «Νομίζω ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ότι, παρόλο που είναι γαμπρός, παραμένει ξένος [για τη βάση]. Επιπλέον, δεν είναι δημοφιλής επιλογή μέσα στους κόλπους του ΑΚΡ».