Χρειαζόμαστε μία άλλη Αριστερά – Ας την οικοδομήσουμε…
06/10/2025
Σε τελευταία δημοσκόπηση, στο ερώτημα “Υπάρχει κάποιο κόμμα το οποίο θα λέγατε, ότι σας εκφράζει σε μεγάλο βαθμό;” οι πολίτες απαντούν αρνητικά σε ποσοστό 61%. Το ποσοστό συμπίπτει με το ποσοστό αποχής των Ευρωεκλογών του 2024 (58,74%).
Τα δυο αυτά στοιχεία αναδεικνύουν μια εμπεδωμένη αντίληψη στην κοινωνία περί αδυναμίας πολιτικής έκφρασης, σε μια περίοδο έντονης κοινωνικής κινητικότητας. Ο κατακερματισμός, η ρευστοποίηση και η πολυδιάσπαση ίσως, τελικά, να μην είναι η αιτία της υφιστάμενης συνθήκης πολιτικής ανισορροπίας, που βιώνει η χώρα (και κυρίως η προοδευτική αντιπολίτευση), αλλά το πολιτικό αποτέλεσμα μιας μακράς εκφυλιστικής διαδικασίας για τον αριστερό και προοδευτικό χώρο. Αυτή ξεκινά κυρίως την δεκαετία του 1990 με την κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και καταλήγει στην Ελλάδα στο “τραύμα” του 2015 και στον επώδυνο συμβιβασμό της Αριστεράς.
Η απουσία νηφάλιας και ψύχραιμης μελέτης –χωρίς μικροκομματικές σκοπιμότητες– αυτής της πορείας, σε συνδυασμό με τις τεκτονικές μεταβολές, που συντελούνται στη χώρα ειδικά από το 2008 και μετά, δεν επέτρεψαν την εξαγωγή συμπερασμάτων από την ευρύτερη Αριστερά. Κοινώς, πάθαμε, αλλά δεν μάθαμε. Είτε με όρους αυτοδικαίωσης, είτε με όρους “βολικής” ερμηνείας της ιστορίας, αυτή η “Αριστερά”, σε όλες τις εκδοχές της, κλείνει ένα κύκλο δεκαετιών. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιδέες, οι αξίες και οι αρχές της Αριστεράς (κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, ισότητα, δημοκρατία) είναι παρωχημένες. Κάθε άλλο, οι αρχές αυτές είναι πιο επίκαιρες και απαραίτητες από ποτέ.
Τι λείπει όμως;
Λείπει το νέο πολιτικό υποκείμενο, που θα κερδίσει την εμπιστοσύνη των κοινωνικών αναφορών της ευρύτερης Αριστεράς, που παραμένουν πλειοψηφικές με αριθμητικούς-ποσοτικούς όρους. Τα υφιστάμενα κόμματα του προοδευτικού χώρου από το 2015 και μετά (συμπεριλαμβανομένης και της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς) δεν κατόρθωσαν να πείσουν ότι έχουν εναλλακτική, ιδεολογικοπολιτική πλατφόρμα εξουσίας, με αποτέλεσμα το δόγμα ΤΙΝΑ (There Is No Alternative) να αντλεί δυναμική από την ίδια την Αριστερά!
Επιπλέον, τα βάρη-λάθη του παρελθόντος δεν επιτρέπουν στους πολίτες να φύγουν από την διάψευση και την απογοήτευση των προσδοκιών τους και να νιώσουν την ελπίδα και το όραμα, που θα τους “σηκώσει από τον καναπέ”. Δυστυχώς, αυτή η Αριστερά (άθελά της) έχει σήμερα καταστεί “χορηγός” του κ. Μητσοτάκη. Αυτό δεν αφορά ένα κόμμα, αλλά ολόκληρο τον αριστερό-προοδευτικό χώρο, που πορεύεται σε συνθήκες προϊούσας απαξίωσης.
Με όχημα την υπάρχουσα Αριστερά, αλλά και συμπεριληπτικά με όλους τους προοδευτικούς πολίτες μπορούμε να μεταβούμε σε μια άλλη Αριστερά. Αν συμφωνούμε ότι η σύνθεση δεν φαίνεται να προχωράει, τότε τι λέτε να επιχειρήσουμε να δημιουργήσουμε μια άλλη Αριστερά από μηδενική βάση, αξιοποιώντας την διεθνή και εγχώρια εμπειρία; Είτε το λαϊκό μέτωπο στη Γαλλία, είτε ο τρόπος δημιουργίας του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, είτε ακόμα ένα διακηρυκτικό κείμενο αρχών και αξιών που θα αποτελέσει ένα σύγχρονο δημοκρατικό προσκλητήριο σε κόμματα και κοινωνία (μια σύγχρονη “3η του Σεπτέμβρη”) είναι κατ’ αρχήν ένας καλός οδικός χάρτης. Προτείνουμε, συνεπώς, ένα ανοιχτό, διαρκές –όχι τριών ημερών– ιδρυτικό συνέδριο για την δημιουργία μιας άλλης Αριστεράς, με συζήτηση για όλα τα μεγάλα ζητήματα της εποχής, από μηδενική βάση.
Δημοκρατική ευθύνη διεξόδου
“Αυτοδιάλυση υφιστάμενων κομμάτων”; Θα αναρωτηθεί κανείς. Όχι άμεσα. Σύνθεση απόψεων και θέσεων μέσω ανοιχτού, προγραμματικού διαλόγου και υπέρβαση ξεπερασμένων αντιθέσεων του χθες για μια νέα αρχή είναι η απάντηση μας. Το επόμενο ερώτημα: Με ποιον επικεφαλής; Με όποιον υποδείξει ο λαϊκός παράγοντας, όχι μόνο από τα κομματικά επιτελεία, αλλά και από τους κοινωνικούς “μπροστάρηδες”, που δίνουν τη μάχη στο μαζικό χώρο (βλ. κίνημα Τεμπών, Παλαιστινιακό, αναθεώρηση άρθρου 16, συνδικάτα κατά επισφάλειας, κίνημα κατά των πλειστηριασμών, προσωπικότητες κλπ.).
Μα αν δεν συζητήσουμε και δεν συνδιαμορφώσουμε είναι βέβαιο, ότι θα κυβερνάει ο κάθε Μητσοτάκης. Ζητούμενο είναι, να υπάρξει ένας νέος τόπος συνάντησης μιας άλλης Αριστεράς, χωρίς προαπαιτούμενα, παλιές αμαρτίες και αγκυλώσεις, με νέες επεξεργασίες με βάση τις καινούργιες διαιρετικές τομές. Χρειάζεται ένας νέος φορέας, που θα καλεί σε συμμετοχή μέσω αυτοοργάνωσης όλους τους πολίτες, επιχειρώντας να τους επαναπροσανατολίσει από τους παραδοσιακούς διαχωρισμούς του παρελθόντος και να τους εντάξει σε μια άλλη Αριστερά της εποχής μας. Διαφορετικά, η λύση ενδέχεται να προέλθει από την… άλλη μεριά. Δεν είναι η ώρα του αδιέξοδου κομματικού πατριωτισμού. Είναι η ώρα της μεγάλης δημοκρατικής ευθύνης.
Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι δικηγόρος – εργατολόγος
