Ιδανικός αυτόχειρας η Ευρώπη…

Αναφέρομαι στη θεαματική άνοδο της ακροδεξιάς και της πολιτικής αναταραχής η οποία παρατηρείται στις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης, ενώ παρόμοιες καταστάσεις σοβούν και σε μικρότερες χώρες. Όσο όμως δεν υπάρχει ορθή διάγνωση του προβλήματος, όχι μόνο λύση δεν θα βρεθεί, αλλά και θα βρεθούμε αντιμέτωποι με όλα αυτά που ρητορικά ξορκίζουμε.

Η δική μου ανάγνωση της κατάστασης είναι διαφορετική. Το πρόβλημα είναι, ότι η συλλογική Ευρώπη, πνιγμένη μέσα στα αδιέξοδα που την οδήγησαν οι ιδεοληψίες που έχουν επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ υποτίθεται ότι εφαρμόζει τις αρχές στις οποίες βασίστηκε η μεταπολεμική της ανάδυση, έχει στην πραγματικότητα απομακρυνθεί. Αυτό έχει οδηγήσει και σε μια ιδιότυπη απώλεια ιστορικής μνήμης, με αποτέλεσμα να τροφοδοτείται μια κρίση ταυτότητας που έχει επιπτώσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό…

Οι αρχές της ειρήνης και της αλληλεγγύης, η οικονομική συνεργασία μεταξύ πρώην αντιπάλων, η επικράτηση της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εφαρμόστηκαν σε μεγάλο βαθμό στο εσωτερικό του ευρωπαϊκού χώρου, όπου υπήρχε σε μεγάλο βαθμό πολιτισμική συμβατότητα. Δηλαδή, λαοί οι οποίοι αποδέχονταν αυτές τις αρχές, επί των οποίων οικοδομήθηκε ένα κοινό μέλλον.

Ευρώπη: Το οικονομικό μοντέλο δεν δουλεύει πια

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, στην προσπάθεια να συντηρηθεί το οικονομικό μοντέλο της Ευρώπης, δεν έγινε αντιληπτό, ότι οι εσωτερικές αλλαγές που επέφερε κυρίως το φαινόμενο της μετανάστευσης, θα έφτανε να αμφισβητεί τις θεμελιώδεις αυτές αρχές. Οι δημογραφικά δυναμικοί νέοι πληθυσμοί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, αμφισβητούν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αρνούμενοι την “ενσωμάτωση” με ευρωπαϊκούς όρους.

Την ίδια στιγμή, στον πόλεμο της Ουκρανίας, οχυρωμένες πίσω από το ότι “η Ρωσία εισέβαλλε στην Ουκρανία” και αρνούμενες πεισματικά να εξετάσουν ιστορικά την υποδομή του γεγονότος, δηλαδή επί της ουσίας να κάνουν οποιαδήποτε αυτοκριτική, ξεχνούν το “ειρήνη μεταξύ πρώην αντιπάλων”, εν προκειμένω την εφαρμογή του στο ουκρανικό μέτωπο.

Σε τελική ανάλυση κι επειδή συχνά χρησιμοποιείται το παράδειγμα της συνεργασίας Γαλλίας και Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεχνούν ότι η δεύτερη έχασε την πλούσια σε ορυκτούς πόρους περιοχή Αλσατίας και Λορρένης (όπως η Ουκρανία την περιφέρεια Ντονμπάς) μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η διαφορά είναι ασφαλώς ότι, στην πρώτη περίπτωση, την εδαφική απώλεια την υφίσταται ο επιτιθέμενος.

Επίσης, να υπενθυμιστεί ότι την πλούσια σε λιγνίτη κοιλάδα του Σάαρ την ήλεγξε η Κοινωνία των Εθνών (League of Nations), πρόδρομος των Ηνωμένων Εθνών, ενώ την παραγωγή την απορροφούσε η Γαλλία. Στην περίπτωση της Ουκρανίας έχουμε πρόθεση εμπλοκής των ΗΠΑ για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πόρων διαφόρων περιοχών που ελέγχουν οι ρωσικές δυνάμεις.

Από την άλλη όμως, είναι ομοιότητα μεταξύ των δυο περιπτώσεων ότι τις εδαφικές απώλειες τις υφίσταται ο ηττημένος. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, τυπικά όχι ακόμα. Παρότι όμως προοπτική ανάκτησης των εδαφών χωρίς δέσμευση στρατευμάτων στο έδαφος δεν υπάρχει, επιδιώκεται η συνέχιση του πολέμου και μπλοκάρονται οι πρωτοβουλίες διπλωματικής διευθέτησης, διά της άρνησης αποδοχής -έστω de facto- του μη αναστρέψιμου που είναι οι εδαφικές απώλειες.

Το μεταπολεμικό σύστημα σπάει…

Να υπενθυμιστεί, ότι ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία (σ.σ. μετά τον Α’ ΠΠ) υπήρξε και αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, η δε Γερμανία απώλεσε εδάφη και από Βέλγιο-Πολωνία. Γενικό συμπέρασμα είναι, ότι Γαλλία και Γερμανία χρειάστηκαν δυο παγκόσμιους πολέμους με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς και πλήρη καταστροφή για αν συνεργαστούν. Μήπως η λογική θα επίτασσε την επιθυμία αποφυγής επανάληψης του προτύπου στην Ουκρανία και την εξεύρεση διπλωματικής διεξόδου;

Πάμε όμως και στην περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που η γαλλογερμανική συνεργασία αποτέλεσε την ατμομηχανή της Ευρώπης. Μήπως ξεχνάμε ότι η ανάπτυξη και σταδιακά η ευημερία για τις ευρωπαϊκές χώρες επετεύχθη με αμερικανικά κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης ηπείρου; Φυσικά, οι ΗΠΑ πολεμώντας στην Ευρώπη, κράτησαν τον πόλεμο μακριά από το μητροπολιτικό τους έδαφος και αυτό το συμφέρον βρισκόταν πίσω από τη θεώρηση της δυτικής Ευρώπης ως κρίσιμης γεωστρατηγικά περιοχής.

Η κατάσταση αυτή, μεταπολεμικά, έχτισε την όποια κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση υφίσταται. Μόνο που σήμερα, παρότι ακολουθείται η αντίστροφη πορεία, περιμένουμε να παραχθεί το ίδιο αποτέλεσμα! Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βυθίζονται ολοένα και περισσότερο στην ανέχεια και αντί κεφαλαίων που θα εισρεύσουν για να στήσουν τις οικονομίες στα πόδια τους, αυτός που κάποτε είχε πληρώσει -για τους δικούς του γεωστρατηγικούς λόγους- σήμερα απαιτεί χρήματα για να προστατεύει την Ευρώπη, έχοντας οδηγηθεί σε δικά του οικονομικά αδιέξοδα και “υπερεξάπλωση”.

Οι αποφάσεις στο μέτωπο της Ουκρανίας για πρωτοφανείς αμυντικές δαπάνες θα τινάξουν στον αέρα το κοινωνικό κράτος, άλλον ένα βασικό πυλώνα οικοδόμησης των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στην πραγματικότητα βέβαια, ήδη κλυδωνιζόταν. Πρακτικά, σήμερα, αντί για ενοποιητικό στοιχείο η αμερικανική στάση λειτουργεί ως επιταχυντής των αντίστροφων εξελίξεων από αυτές που προσδοκούν οι ευρωπαϊκές ελίτ!

Το ενοποιητικό στοιχείο πλέον αναζητείται σε έναν νέο εχθρό, τη Ρωσία. Όμως, η ευρωπαϊκή οικονομία στηριζόταν για την επιτυχία της στους φθηνούς ρωσικούς υδρογονάνθρακες (σ.σ. η “ατμομηχανή” Γερμανία). Η ζημιά που έχει προκληθεί από καταστροφικές ενεργειακές επιλογές δεν έχει ακόμα αποκατασταθεί και αυτό δεν θα συμβεί εύκολα.

Σε μια περίοδο οικονομικών αναταράξεων, είναι απόλυτα φυσιολογικό να αναπτύσσεται αντίδραση εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Η κύρια πολιτική δύναμη που επωφελείται είναι η άκρα δεξιά. Μήπως όμως πέραν των συντηρητικών αντανακλαστικών που αφυπνίζονται εξαιτίας μιας κατάστασης που κάνει δύσκολη την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, υπάρχει κι ένας αφανής παράγων στην εξίσωση; Και παρότι αρνούνται να το συνειδητοποιήσουν για ιδεολογικούς ή άλλους λόγους, οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα;

Το φιάσκο της ενσωμάτωσης

Είναι το ότι οι κυρίαρχες ελίτ έχουν εκχωρήσει την ατζέντα που αντιλαμβάνεται η απλή καθημερινή λογική στα άκρα του πολιτικού φάσματος. Κλασικότερο παράδειγμα το ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης. Και όταν πυξίδα της δράσης των ελίτ είναι τα ιδεολογήματα, δεν εκπλήσσουν τα απελπιστικά αργά αντανακλαστικά της αντίδρασης, όταν προκύπτουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Το ιδεολογικώς και πολιτικώς ορθό θέλει τη μετανάστευση πληθυσμών ως “φάρμακο” για την έλλειψη εργατικών χεριών (σ.σ. “φθηνών” και αυτό έχει τη δική του σημασία στην ιδεολογική αναγωγή της προβληματικής…) και τη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Η προώθηση όμως αυτής της “λύσης” χωρίς επιπρόσθετα ποιοτικά κριτήρια, με πρώτιστο αυτό της πολιτισμικής συμβατότητας, έχει προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς και έχει αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά ακόμα και των θεωρούμενων ως πλέον προοδευτικών κοινωνιών στην Ευρώπη.

Το αφήγημα της “ενσωμάτωσης” απέτυχε οικτρά, όμως οι ηγεσίες επιμένουν ακόμα κι όταν πολλοί εκ των μεταναστευτικών πληθυσμών, όχι μόνο δηλώνουν την απροθυμία τους να ενσωματωθούν, αλλά ενίοτε, ακόμα και να εργαστούν! Και γιατί να το κάνουν, όταν βιοπορίζονται αξιοπρεπέστατα -συγκριτικά με τις πατρίδες τους- κάνοντας παιδιά και λαμβάνοντας πλουσιοπάροχα επιδόματα;

Παράλληλα, η απουσία αμυντικών αντανακλαστικών και η εμμονή στο αρχικό ιδεολόγημα, έχει οδηγήσει στο σημείο οι πληθυσμοί αυτοί να υπογραμμίζουν -όταν δεν απειλούν ευθέως- ότι ο πολύ υψηλός ρυθμός γεννήσεων θα οδηγήσει σε μια διαστροφική κατάσταση: Το ζητούμενο δεν θα είναι η δική τους ενσωμάτωση, αλλά αυτή… των σημερινών ευρωπαϊκών κοινωνιών, που μέχρι πρόσφατα αυτοχαρακτηρίζονταν ως “woke”, στον νέο τύπο κοινωνίας που θα οδηγήσει η νέα πλειοψηφία, η οποία θα είναι κατά κύριο λόγο ισλαμιστική!

Κι όλα αυτά θα έχουν συμβεί με την αξιοποίηση του δημοκρατικού κανόνα της πλειοψηφίας, ο οποίος φυσικά, στη συνέχεια θα καταργηθεί, αφού εντελώς δημοκρατικά οι κοινωνίες θα αποφανθούν ότι επιθυμούν άλλο πολιτικό σύστημα. Πολλοί μάλιστα δεν κρύβουν την επιδίωξη επιβολής σκληρού θεοκρατικού καθεστώτος με βάση την ισλαμική “σαρία” που υπαγορεύει τρόπους συμπεριφοράς ακόμα και για την πιο ασήμαντη λεπτομέρεια της κοινωνικής, οικογενειακής και προσωπικής ζωής! Μπορεί να αποτελούν μειοψηφία, όμως είναι εξόχως θορυβώδεις και αποφασισμένοι, ενώ καλλιεργούν εύφορο πολιτισμικά έδαφος…

Ο νέος Ψυχρός πόλεμος φέρνει εσωτερική έκρηξη…

Σε αυτό το κλίμα, αντί η Ευρώπη να επανεφεύρει τις βασικές αρχές και αξίες που την οδήγησαν εδώ που βρίσκεται σήμερα, επιχειρεί να αυτοκτονήσει κοινωνικά και οικονομικά. Τα διογκούμενα κινήματα αντίδρασης έχουν απέναντι ηγεσίες που επιμένουν να προωθούν ότι ο ενοποιητικός παράγοντας είναι η… ρωσική απειλή! Μια Ρωσία που φέρεται να σκοπεύει να μας κατακτήσει όλους, οπότε και στρέφουμε εκεί την προσοχή μας, αδιαφορώντας όμως για την κατάσταση που ήδη υφίσταται εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών και τις απειλεί με πολύ πιο πειστική προοπτική υποδούλωσης, για την οποία έχει προειδοποιήσει μέχρι και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΑΕ…

Είναι αυτή η κατάσταση που επιβάλλει την αναζήτηση των συνθηκών που θα επιτρέψουν απόπειρα διαπραγμάτευσης των όρων μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην Ευρώπη με τη Ρωσία. Αντιθέτως, προωθείται εμμονικά ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές από αυτές του πρώτου. Δυστυχώς, με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες πολύ πιο ευάλωτες και εσωτερικά διχασμένες, χωρίς την παραμικρή ετοιμότητα και προβληματική επιθυμία ακόμα και να αμυνθούν…

Η συλλογική Ευρώπη χρειάζεται ένα νέο γεωπολιτικό όραμα, με βασικούς στόχους την εσωτερική συνοχή και την ηρεμία στα εξωτερικά σύνορα. Διαφορετικά, η κοινωνική δυσαρέσκεια θα διογκώνεται, επιτείνοντας τα αδιέξοδα. Παρότι πολλά έχουν αναφερθεί ως ενδεχόμενα σενάρια, ουδείς δύναται να προλέξει με ασφάλεια, τη μορφή που θα πάρει η τελική πράξη του δράματος. Scripta manent…

 

---

 

Σε συνεργασία με το defence-point