Ο Τραμπ καταργεί τον νόμο Caesar – Tί σημαίνει για την Συρία

Η κατάργηση περιλήφθηκε στον προϋπολογισμό του υπουργείου Άμυνας για το 2026, ο οποίος εγκρίθηκε αυτόν τον μήνα και από τις δύο αίθουσες του Κογκρέσου, και τέθηκε σε ισχύ αμέσως μετά την υπογραφή του προέδρου την Παρασκευή, 19 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το Reuters και το SANA.

Ο νόμος Caesar, που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο το 2019 κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, στόχευε το πρώην καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ και τους συμμάχους του λόγω καταγεγραμμένων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ονομάστηκε έτσι από το ψευδώνυμο ενός Σύρου στρατιωτικού φωτογράφου που αποστάτησε και μετέφερε στο εξωτερικό εικόνες βασανισμένων κρατουμένων. Ο νόμος επέβαλε δευτερεύουσες κυρώσεις σε ξένες κυβερνήσεις, εταιρείες και πρόσωπα που εμπλέκονταν στους τομείς ενέργειας, αεροπορίας, χρηματοοικονομικών και ανοικοδόμησης της Συρίας. Το FBI επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα των εικόνων, οι οποίες παρουσιάστηκαν στους Αμερικανούς νομοθέτες το 2014.

Η κατάργηση, την οποία οι Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν «απεριόριστη», αφαιρεί την απειλή αυτόματης επανεπιβολής κυρώσεων. Ωστόσο, ο νόμος για την άμυνα απαιτεί από τον Λευκό Οίκο να υποβάλλει εκθέσεις στο Κογκρέσο κάθε τέσσερα χρόνια αξιολογώντας αν η συριακή κυβέρνηση συνεχίζει να καταπολεμά την τρομοκρατία, να περιορίζει την εμπορία ναρκωτικών, να προστατεύει τις μειονότητες και να προωθεί την περιφερειακή ειρήνη. Αν δύο συνεχόμενες εκθέσεις είναι αρνητικές, ο πρόεδρος μπορεί να εξετάσει στοχευμένες κυρώσεις σε πρόσωπα, εξαιρουμένων των περιορισμών στις εξαγωγές.

Περιφερειακές και διεθνείς αντιδράσεις

Η Δαμασκός χαιρέτισε την κίνηση, χαρακτηρίζοντάς την «κρίσιμο βήμα» για την οικονομική ανάκαμψη. Ο σύμβουλος επικοινωνίας του προέδρου αλ-Σαράα έγραψε στο X ότι η Συρία είναι πλέον σε θέση να προσελκύσει επενδύσεις μετά από χρόνια οικονομικής απομόνωσης.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε ότι η κατάργηση στηρίζει τη σταθερότητα, την ανοικοδόμηση και την επιστροφή προσφύγων, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών της Ιορδανίας την περιέγραψε ως σημαντικό βήμα για την περιφερειακή ασφάλεια και ανάκαμψη. Και οι δύο επαίνεσαν τον ρόλο του Τραμπ στην προώθηση της απόφασης.

Στην Ουάσιγκτον, οι βουλευτές χαρακτήρισαν την κατάργηση «ιστορική στιγμή» και ευκαιρία που εμφανίζεται μία φορά σε γενιά. Σε κοινό βίντεο μήνυμα ανέφεραν ότι οι κυρώσεις που στόχευαν στο καθεστώς Άσαντ είχαν γίνει εμπόδιο για την ανοικοδόμηση μετά την πτώση του, υποστηρίζοντας ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι πλέον κρίσιμη για την καταπολέμηση του εξτρεμισμού και την προώθηση της σταθερότητας.

Συνέπειες για τους πρόσφυγες και την ανοικοδόμηση

Διεθνείς οργανισμοί βλέπουν την κατάργηση ως πιθανό καταλύτη για την ανάκαμψη, αν και παραμένουν προκλήσεις. Η Karolina Lindholm Billing, εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στον Λίβανο, δήλωσε στο AP ότι η κίνηση μπορεί να ενθαρρύνει τις επιστροφές προσφύγων και να ξεκλειδώσει επενδύσεις. Περίπου 400.000 Σύροι πρόσφυγες έχουν επιστρέψει από τον Λίβανο μετά την πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, ενώ περίπου ένα εκατομμύριο παραμένουν εκεί, συμπεριλαμβανομένων 636.000 εγγεγραμμένων στον οργανισμό.

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες επέστρεψαν από γειτονικές χώρες και σχεδόν δύο εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι Σύροι επέστρεψαν στα σπίτια τους, σύμφωνα με τον οργανισμό. Οι επιστρέφοντες λαμβάνουν 600 δολάρια ανά οικογένεια, αλλά πολλοί αντιμετωπίζουν κατεστραμμένα σπίτια και περιορισμένες προοπτικές εργασίας.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το κόστος ανοικοδόμησης της Συρίας ανέρχεται σε 216 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Billing δήλωσε ότι η τρέχουσα βοήθεια παραμένει περιορισμένη σε σύγκριση με τις ανάγκες και προειδοποίησε ότι χωρίς μεγάλες επενδύσεις και δημιουργία θέσεων εργασίας, οι επιστροφές μπορεί να μην είναι βιώσιμες. Καθώς οι δωρητές εξετάζουν τα επόμενα βήματα, η κατάργηση αφαιρεί ένα σημαντικό νομικό εμπόδιο, αλλά η ανάκαμψη της Συρίας θα εξαρτηθεί από την ασφάλεια, τη διακυβέρνηση και τη συνεχιζόμενη διεθνή δέσμευση.