Σε ρόλο ρυθμιστή το Vox στην Ισπανία;

Η παγίωση της παρουσίας του ακροδεξιού κόμματος Vox σε όλο το φάσμα της εθνικής και περιφερειακής/αυτοδιοικητικής πολιτικής ζωής στην Ισπανία και η «ιταλοποίηση» του κομματικού σκηνικού της χώρας, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στους κόλπους της δεξιάς παράταξης.

Μετά την είσοδο της ακροδεξιάς στην τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας και ο κομβικός ρόλος που πέπρωται να διαδραματίσει στον σχηματισμό τοπικών αυτοδιοικητικών κυβερνήσεων σε πολλές περιοχές, περιλαμβανομένης και της περιφέρειας της Μαδρίτης, έχει αναγκάσει το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) και τους κεντροδεξιούς Ciudadanos, να συζητούν και εν μέρει να αποδέχονται τις προτάσεις-αξιώσεις του Vox, προκειμένου να συμπήξουν σύμφωνα και συμμαχίες που θα αποτρέψουν να περάσει ο έλεγχος των διοικητικών οργάνων στους Σοσιαλιστές του PSOE.

Όμως οι δύο παρατάξεις της παραδοσιακής δεξιάς έχουν τηρήσει διαφορετική και αμφίθυμη στάση απέναντι στο Vox, τον νέο και αναπάντεχο αντίπαλο–εσωτερικό τούτη τη φορά–που είχαν να αντιμετωπίσουν στις πρόσφατες κάλπες της 26ης Μαΐου. Και εάν μεν το ΡΡ, έπειτα από την αρχική επίθεση στον εκ δεξιών διεκδικητή των ψηφοφόρων του, έχει εν πολλοίς αποδεχθεί το Vox, οι Ciudadanos το αντιμετωπίζουν ακόμη με μία εφεκτικότητα.

Η σχέση του ΡΡ με το Vox έχει περάσει πολλά στάδια. Στην αρχή το κόμμα του Πάβλο Κασάδο προσπάθησε να «αποδαιμονοποιήσει» τους ακροδεξιούς του Σαντιάγο Αμπασκάλ. «Ακούμε πολλούς να χαρακτηρίζουν το Vox ως κόμμα επικίνδυνο, όμως ας θυμηθούμε πως οι Podemos υπερασπίσθηκαν την εγκληματική ιστορία της Βασκικής ΕΤΑ, τη δικτατορία του Νικολάς Μαδούρο, και πως πρότειναν αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και σάλπιζαν το κυνήγημα της δεξιάς», τόνιζε ο Κασάδο μετά τις εκλογές στην Ανδαλουσία.

Μετά όμως το Vox, προκειμένου να στηρίξει την κυβέρνηση συνεργασίας του Χουάν Μανουέλ Μορένο πρόβαλε ένα σχέδιο απαιτήσεων με 19 σημεία, που περιελάμβανε την κατάργηση των διατάξεων για τη βία κατά των γυναικών και για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, που προκάλεσαν τρόμο ακόμη και στη δεξιά παράταξη–που εν τέλει κατάφερε να πείσει τους ακροδεξιούς να μετριάσουν τις αξιώσεις τους και να αποδεχθούν τις μετριοπαθέστερες τροποποιήσεις που πρότεινε το ΡΡ.

Την ίδια στρατηγική συνεργασίας με το Vox προσπάθησε να διατηρήσει το ΡΡ και για τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές του Μαΐου, όμως το αρνητικό για τη δεξιά, αλλά θριαμβευτικό για τους Σοσιαλιστές, αποτέλεσμα γέννησε μία πρόσκαιρη πικρία στο κόμμα του Κασάδο, για τις διαφυγούσες ψήφους προς την «ακροδεξιά», όπως επικριτικά κατέληξε να αποκαλέσει το κόμμα του Αμπασκάλ. Μολαταύτα, η προοπτική μίας νέας τρικομματικής συνεργασίας για να αποσπασθούν κάποιοι δήμοι και περιφέρειες από τους μειοψηφούντες νικητές του PSOE αποκατέστησε την «κανονικότητα» στις σχέσεις ΡΡ/Vox.

To ΡΡ απέσπασε από την Μανουέλα Κάρμενα τη δημαρχία στη Μαδρίτη και το Vox, που είχε υποσχεθεί ότι δεν θα επαναλαμβανόταν «το μοντέλο της Ανδαλουσίας», εξασφάλισε θέσεις εξουσίας χάρις στο σύμφωνο συνεργασίας του με το ΡΡ και τώρα, εξαιτίας του βέτο που έχουν ασκήσει οι Ciudadanos για την ανάληψη διοικητικών θέσεων και στην περιφέρεια, είναι έτοιμο να στηρίξει την υποψήφια του ΡΡ και στην τοπική κυβέρνηση της πρωτεύουσας.

Όσον αφορά τις σχέσεις των Ciudadanos με το Vox, το κόμμα του Άλβερτ Ριβέρα δεν έχει κρύψει το πόσο άβολα αισθάνεται από την ανάγκη να εναγκαλισθεί την ακροδεξιά προκειμένου να σχηματισθούν αυτοδιοικητικά όργανα. Το ίδιο το κόμμα είναι διχασμένο, υπήρξαν παραιτήσεις στελεχών του εξαιτίας της έμμεσης στροφής του στα “πολύ δεξιά”, παρά τις ρητές αποφάσεις της ηγεσίας του για μη συνεργασία με το Vox.

Όμως, πρακτικά οι κεντροδεξιοί Ciudadanos συμπράττουν με την ακροδεξιά μέσω μίας αντιμετάθεσης των όρων –συνάπτουν σύμφωνα συνεργασίας με το ΡΡ, που συνάπτει σύμφωνα συνεργασίας με το Vox. Εκείνο που ως το παρόν έχει εξασφαλίσει είναι να μην έχει άμεση συμμετοχή το Vox σε τοπικές κυβερνήσεις και δήμους, στηρίζοντας μόνον στις ψηφοφορίες τα διοικητικά όργανα που ελέγχουν το ΡΡ και οι Ciudadanos.

Εντούτοις, με την προοπτική να χρειασθεί η σύμπραξη της ακροδεξιάς σε όλο και περισσότερες τοπικές κυβερνήσεις και δήμους, και το κόμμα του Ριβέρα έχει αποδυθεί σε μία προσπάθεια να “αποκαθάρει” το Vox, προωθώντας το επιχείρημα πως το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα δεν είναι ανάλογο με τις άλλες, ομόλογές του, ευρωπαϊκές παρατάξεις. Μάλιστα η εκπρόσωπος των C’s Ινές Αριμάδας έφθασε να χαρακτηρίσει το Vox “απλώς υπερσυντηρητικό” κόμμα.

Μολαταύτα, η έστω και έμμεση και στρατηγικώς υποκινούμενη σχέση των Ciudadanos με την ακροδεξιά δεν επικροτείται από τον μεγάλο σύμμαχο του κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και ‘μέντορα’ του Άλβερτ Ριβέρα σε πολιτικό επίπεδο: τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, που ουκ ολίγες φορές έχει εκφράσει την απαρέσκειά του για τη σύμπλευσή τους με το Vox.