Πολεμικό κλίμα από Ερντογάν, κινητικότητα στο Κυπριακό

Πολεμικό κλίμα στην Κύπρο στήνει ο Ερντογάν, ο οποίος αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ συνεχίζει τις προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Παραλλήλως, κορυφώνεται και η αντιπαράθεσή του με τους Αμερικάνους, καθώς η εμμονή του για την αγορά των S-400 φέρνει την Τουρκία αντιμέτωπη με κυρώσεις.

Την Τετάρτη έγινε γνωστό ότι πλοία και αεροσκάφη του πολεμικού ναυτικού της Τουρκίας εξακολουθούν να συνοδεύουν τα γεωτρύπανα “Γιαβούζ” και “Φατίχ” καθώς και το ερευνητικό σκάφος “Μπαρμπαρός”. Η ανακοίνωση έγινε από το τουρκικό υπουργείο Άμυνας και προκάλεσε την άμεση αντίδραση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ο Ντόναλντ Τουσκ, με μήνυμά του στο Twitter, ανέφερε ότι η συνεχιζόμενη αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας οδηγεί την ΕΕ «αναπόφευκτα» στο να ανταποκριθεί «με πλήρη αλληλεγγύη όπως συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο». Προανήγγειλε ουσιαστικά τις κυρώσεις που πλησιάζουν, παρά την βούληση της ΕΕ, όπως είπε, για σχέσεις καλής γειτονίας.

Διπλή καταδίκη από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Λίγες ώρες νωρίτερα την αποστολή του πλωτού γεωτρύπανου “Γιαβούζ” στην Κυπριακή ΑΟΖ καταδίκαζε, για δεύτερη φορά, και το  Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εκφράζοντας παραλλήλως την ανησυχία του για τις παράνομες τουρκικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ.

Στην ανακοίνωσή της, η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήριζε την αποστολή του Γιαβούζ «προκλητικό βήμα» που ανεβάζει τις εντάσεις στην περιοχή και καλούσε την Άγκυρα να σταματήσει αυτές τις επιχειρήσεις. Υπογράμμιζε τέλος την πάγια θέση της Ουάσινγκτον ότι οι φυσικοί πόροι του νησιού θα πρέπει να κατανεμηθούν ισομερώς στις δύο κοινότητες, στο πλαίσιο όμως μιας συνολικής διευθέτησης.

Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται επίσης σε μεγάλη ένταση αυτήν την περίοδο, εξαιτίας της αγοράς από την Άγκυρα  των ρωσικών S-400, αλλά και της γενικότερης προσέγγισης Τουρκίας Ρωσίας. Οι Αμερικανοί διαμηνύουν μάλιστα ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τους S-400 και ότι η Τουρκία θα υποστεί συνέπειες. Την ίδια ώρα οι Τούρκοι καλούν την Ουάσινγκτον να μην προχωρήσει σε ενέργειες που θα βλάψουν τις διμερείς σχέσεις και παραπέμπουν στα όσα ειπώθηκαν στην συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου των G-20.

Στην γραμμή της πρόκλησης η Άγκυρα

Από την πλευρά του, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε τις δηλώσεις Ευρωπαίων και Ελλήνων αξιωματούχων, οι οποίοι χαρακτήριζαν παράνομες τις τουρκιές ενέργειες. Σημείωνε μάλιστα ότι το “Φατίχ” ξεκίνησε εξορυκτικές δραστηριότητες δυτικά της Κύπρου, ήδη από τα τέλη Μαΐου, και τόνιζε ότι το ίδιο θα κάνει και το “Γιαβούζ” στην Καρπασία.

Σε έντονα προκλητικούς τόνους ήταν οι δηλώσεις που έκανε ο Ερντογάν, επιστρέφοντας από την Βοσνία. Ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι η Άγκυρα κάνει βήματα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων και ισχυρίστηκε ότι οι τουρκικές δραστηριότητες δεν γίνονται σε περιοχή που ανήκει σε κάποιους.

Στον Τουσκ και την ΕΕ απάντησε ο Τσαβούσογλου, μετά την συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Υπουργό Άμυνας, Χολούσι Ακάρ, και τον αρχηγό της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, αφού χαρακτήρισε «αντιπαραγωγικά» τα βήματα της ΕΕ κατά της Τουρκίας, επέκρινε την στάση των Βρυξελλών και υποστήριξε ότι «μόνον η Τουρκία μπορεί να αποφασίσει τι θέλει να κάνει στην υφαλοκρηπίδα της».

Ο Τσαβούσογλου επέμεινε στην γνωστή επιχειρηματολογία της Άγκυρας ότι η Τουρκία έχει πάρει άδεια από το ψευδοκράτος για να επαναλάβει ότι η πρόταση που αυτό είχε κάνει για τον διαμοιρασμό των φυσικών πόρων του νησιού παραμένει στο τραπέζι. Εξέφρασε μάλιστα την ελπίδα η αλλαγή πολιτικής ηγεσίας στην Αθήνα «να είναι αφορμή να συνεχίσουμε τις σχέσεις μας με πιο εποικοδομητικό τρόπο».

Ανέφερε τέλος ότι στην Άγκυρα γνωρίζουν τον Μητσοτάκη από όταν ήταν βουλευτής και έπαιζαν μαζί μπάλα και ο ίδιος τον Δένδια από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως «έναν καλό φίλο». Ο Ερντογάν  ήταν άλλωστε ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνεχάρη τον νέο πρωθυπουργό της Ελλάδας για την εκλογή του.

Ρωσική παρέμβαση

Την ανησυχία της για την συνεχιζόμενη ένταση στην νοτιοανατολική Μεσόγειο εκφράζει και η Μόσχα επισημαίνοντας ότι «η παραβίαση της κυριαρχίας της Κύπρου δεν μπορεί να συμβάλλει στην δημιουργία προϋποθέσεων για σταθερή, βιώσιμη και δίκαια λύση του κυπριακού».

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών καλεί όλες τις χώρες της περιοχής «να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση» και επισημαίνει την αναγκαιότητα επανέναρξης του ενδοκοινοτικού διαλόγου για την διευθέτηση του κυπριακού. Υπογραμμίζει μάλιστα ότι η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του  Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι έτοιμη να υποστηρίξει «παρόμοιες προσπάθειες».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα και προσφάτως, ο Πούτιν πρότεινε στον Ερντογάν η συνεργασία των δύο χωρών να επεκταθεί και στον επενδυτικό τομέα. Οι δύο πρόεδροι συναντώνται άλλωστε συχνά και συνεργάζονται στενά, παρά τις διαφορές, για την επίλυση θεμάτων στην Συρία, αλλά και σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Παρόλα αυτά η ρωσική θέση για το Κυπριακό δεν έχει αλλάξει και η ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών έρχεται να το επιβεβαιώσει.

Κινητικότητα στο Κυπριακό

Μήνυμα ετοιμότητας για διάλογο σχετικά με την επίλυση του Κυπριακού, στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και με την προϋπόθεση ότι θα τερματιστούν οι παράνομες τουρκικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ έστειλε στον Τσαβούσογλου και ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έστειλε το μήνυμά του με τον Ελβετό ομόλογό του Ignazio Cassis, ο οποίος περιοδεύει στο τρίγωνο Αθήνα, Λευκωσία, Άγκυρα.

Ο Cassis, η χώρα του οποίου έχει φιλοξενήσει πέντε γύρους διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό το 2016 και το 2017, στο Μοντ Πελεράν, στη Γενεύη και στο Κραν Μοντανά, συναντήθηκε και με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, πριν μεταβεί στην Τουρκία για την συνάντησή του με τον Τσαβούσογλου. Μετά την συνάντησή του με τον Δένδια, εξέφρασε μάλιστα την ανησυχία της Ελβετίας για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου στη Μεσόγειο και τόνισε ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων είναι να σταματήσουν οι τουρκικές παραβιάσεις.

Η Τουρκία ωστόσο επιμένει στις προκλητικές ενέργειες, συνεχίζοντας τον εκβιασμό για την μοιρασιά και μάλιστα υπό το status που υπάρχει αυτήν την στιγμή στην Κύπρο. Και που δεν είναι άλλο από αυτό της εισβολής και κατοχής εδάφους χώρας-μέλους της ΕΕ. Η εμμονή αυτή φέρνει τον Ερντογάν αντιμέτωπο με διεθνείς οργανισμούς και διεθνείς παράγοντες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Ο Τούρκος πρόεδρος, ωστόσο, επιμένει και δείχνει να αντέχει. Το ζήτημα είναι μέχρι πότε.