Με το χαντζάρι ο Ερντογάν στη Συρία – Πόντιος Πιλάτος ο Τραμπ

Θέμα ωρών έχει γίνει πλέον η εισβολή τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία, ανατολικά του Ευφράτη, καθώς οι Αμερικανοί έδωσαν το πράσινο φως στον ήδη έτοιμο από καιρό Ερντογάν. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι δεν θα εμπλακεί και από το πρωί αποσύρονται οι αμερικανικές δυνάμεις από τις κουρδικές περιοχές στα βορειοανατολικά σύνορα της Συρίας. Την ίδια ώρα Μόσχα και ΕΕ τάσσονται κατά της επέμβασης, με την πρώτη να ζητά την απομάκρυνση όλων των ξένων δυνάμεων που βρίσκονται παρανόμως στη Συρία.

Η Άγκυρα πιέζει εδώ και έναν χρόνο για την δημιουργία μιας “ζώνης ασφαλείας”, όπως την αποκαλεί, εντός της συριακής επικράτειας, επικαλούμενη την ανάγκη προστασίας των συνόρων της από “τρομοκρατικά” στοιχεία. Αυτό, ωστόσο, που επιδιώκει ο Ερντογάν είναι η εξολόθρευση της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG. Μιας οργάνωσης που σήκωσε όλο το βάρος των χερσαίων επιχειρήσεων εναντίον του Ισλαμικού Κράτους και για τον λόγο αυτό βρισκόταν, όλο το προηγούμενο διάστημα, υπό την στήριξη και την προστασία Αμερικανών και Δυτικοευρωπαίων.

Το βράδυ της Κυριακής όμως η Ουάσιγκτον άλλαξε τροπάρι και επιβεβαίωσε δημοσιεύματα προηγούμενων ημερών, τα οποία την ήθελαν να εγκαταλείπει τους Κούρδους στην τύχη τους. Τράμπ και Ερντογάν επικοινώνησαν τηλεφωνικά, συζήτησαν το θέμα της “ζώνης ασφαλείας” και συμφώνησαν να συναντηθούν τον Νοέμβριο στην αμερικανική πρωτεύουσα μετά από πρόσκληση του Ρεπουμπλικάνου προέδρου.

Στο έλεος του Ερντογάν  

Στην συζήτηση αυτή ο Τραμπ, ο οποίος έχει ανοίξει μέτωπα σε ολόκληρο τον πλανήτη (Κίνα, Ιράν, ΕΕ) και παραλλήλως βρίσκεται αντιμέτωπος με μια έρευνα για την καθαίρεσή του με αφορμή και την υπόθεση Μπάιντεν, έδωσε στον Ερντογάν το “ελεύθερο” να προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες εναντίον των Κούρδων. Του έδωσε δηλαδή την άδεια να προχωρήσει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στα ανατολικά του Ευφράτη και να πραγματοποιήσει την απειλή με την οποία συνόδευε, έναν χρόνο τώρα, την “γκρίνια” του κατά των Αμερικανών για καθυστερήσεις στη δημιουργία της “ζώνης ασφαλείας”.

Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, καθυστερούσε τις επιχειρήσεις, εξαιτίας της παρουσίας στην περιοχή Αμερικανικών και Ευρωπαϊκών (κυρίως Γαλλικών) στρατιωτικών δυνάμεων. Από το πρωί όμως, όπως επιβεβαιώνουν Κούρδοι, Σύροι και ο Τούρκος πρόεδρος, οι αμερικανικές δυνάμεις άρχισαν ήδη να αποχωρούν από τις κουρδικές περιοχές. Η ενέργεια αυτή διευκολύνει τον Ερντογάν να προχωρήσει σύντομα στην υλοποίηση του σχεδίου του για στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων πολιτοφυλάκων.

Παραλλήλως ο Λευκός Οίκος έχει διαμηνύσει ότι δεν θα εμπλακεί στις επιχειρήσεις, ούτε για να τις αποτρέψει, ούτε όμως και για να προστατέψει τους μέχρι χθες Κούρδους συμμάχους του. Έχει ενημερώσει μάλιστα για αυτό, σύμφωνα με αξιωματούχους, και την κουρδική διοίκηση, η οποία χαρακτήρισε την εξέλιξη «πισώπλατη μαχαιριά». Ο Τραμπ θέτει ουσιαστικά σε εφαρμογή την πάγια θέση του να μην εμπλέκονται Αμερικανοί σε περιφερειακές συγκρούσεις, κάτι που εφαρμόζει και στην αντιπαράθεσή του με το Ιράν. Από την πλευρά τους, οι Κούρδοι αντιδρούν, όλες αυτές τις ημέρες, με διαδηλώσεις και απειλούν να απαντήσουν στην τουρκική εισβολή με γενικευμένο πόλεμο.

Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν έχει εξοπλίσει φιλοτουρκικές ομάδες Κούρδων και έχει μετακινήσει στρατιώτες και άρματα κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Πριν δύο ημέρες, άλλωστε, είχε δηλώσει ότι η Τουρκία έχει προετοιμαστεί και θα προχωρήσει σε αεροπορικές και χερσαίες επιχειρήσεις στα ανατολικά του Ευφράτη. Αυτήν την πρόθεσή του επανέλαβε και σήμερα Δευτέρα, λέγοντας, λίγο πριν αναχωρήσει για την Σερβία, ότι η έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή. Αξιωματούχοι του ανέφεραν πάντως, ότι πρώτα θα ολοκληρωθεί η απομάκρυνση των αμερικανικών δυνάμεων, κάτι που μπορεί να διαρκέσει μία εβδομάδα.

Πως αντιδρά η Μόσχα 

Ο Ερντογάν θεωρεί τις YPG παρακλάδι του παράνομου στην Τουρκία PKK και επιδιώκει την απομάκρυνση τους από τα σύνορα και τη διάλυσή τους. Θέλει όμως και τη “ζώνη ασφαλείας” προκειμένου να μεταφέρει Σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία, με απώτερο στόχο την πληθυσμιακή αλλοίωση των κουρδικών περιοχών. Στην δημιουργία αυτής της ζώνης έχει αντιταχθεί, ωστόσο, η Μόσχα, χαρακτηρίζοντάς την ως ως απειλή για την κυριαρχία της Δαμασκού και την ενότητα της συριακής επικράτειας.

Η Μόσχα μπορεί να έκανε τα στραβά μάτια στις δύο προηγούμενες εισβολές της Τουρκίας στον συριακό βορρά, ειδικά στην Αφρίν, από τότε όμως έχουν αλλάξει πολλά επί του πεδίου στη Συρία και σήμερα ο εκπρόσωπος του Πούτιν επανέλαβε την άποψη της Δαμασκού ότι όλες οι ξένες στρατιωτικές δυνάμεις, που βρίσκονται παρανόμως στη Συρία θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ο Πεσκόφ τόνισε όμως και ότι η Μόσχα γνωρίζει, ότι η Τουρκία συμμερίζεται την ρωσική θέση για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, ευελπιστώντας οι Τούρκοι να παραμείνουν «προσηλωμένοι σε αυτή τη θέση σε όλες τις περιστάσεις».

Η δήλωση του Πεσκόφ προδιαθέτει για μια περιορισμένη ανοχή και σε αυτήν την επιχείρηση, στέλνει όμως παραλλήλως ένα μήνυμα στην Άγκυρα να μην το παρακάνει. Θα πρέπει να σημειωθεί, άλλωστε, ότι η Ρωσία έκανε τα πάντα για να επιστρέψουν οι Κούρδοι υπό την σκέπη του Άσαντ, κάτι που όμως δεν συνέβη. Αντιθέτως εγκλωβίστηκαν στην συμφωνία για τη “ζώνη ασφαλείας”, η οποία θα ήταν υπό την επιτήρηση των ΗΠΑ και θα απέτρεπε μια τουρκική επέμβαση.

Από την άλλη, Ρώσοι και Άσαντ επικεντρώνουν πλέον στην Ιντλίμπ. Στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί μια κίνηση αντιπερισπασμού, από τις συριακές δυνάμεις και τους Ρώσους υποστηρικτές τους, σε αυτήν την βορειοδυτική επαρχία. Εκεί, άλλωστε, εξακολουθούν να υπάρχουν πραγματικές εστίες του Ισλαμικού Κράτους και ισχυρές τζιχαντιστικές οργανώσεις, σε αντίθεση με τα “φαντάσματα” που λένε ότι θα κυνηγήσουν στα ανατολικά ο Ερντογάν με τον Τσαβούσογλου. Ίσως για τους παραπάνω λόγους ο ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι, μετά τις τελευταίες εξελίξεις, ετοιμάζεται πλέον «για το χειρότερο» στη Συρία.