Μεταναστευτικό: Πραγματικότητα και ιδεολογικό κυνήγι μαγισσών

Ο επαρχιωτισμός της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι εμφανής στην αδυναμία χάραξης μίας συνεκτικής εθνικής στρατηγικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την προσφυγική κρίση. Το νόημα μίας στρατηγικής συζήτησης είναι η στάθμιση των υπέρ και των κατά, με γνώμονα τη συγκεκριμένη κατάσταση και όχι «εθνικιστικές» ή «ειρηνιστικές» συμπάθειες – η επιρροή ιδεολογημάτων σε συνδυασμό με την ανικανότητα αυτοσυγκράτησης είναι κατ’ εξοχήν γνώρισμα ανωριμότητας, έλεγε ο Παναγιώτης Κονδύλης.

Η πραγματικότητα όμως είναι τελικά πιο ισχυρή από κάθε είδους ιδεολόγημα. Το εθνικιστικό κρεσέντο αποδυναμώνει την ισχνή εναπομείνασα ικανότητα του κρατικού μηχανισμού, για τη διαχείριση ενός πολυεπίπεδου και πολυπαραγοντικού προβλήματος. Με τον τρόπο αυτό εξαναγκάζει ουσιαστικά τις τοπικές κοινωνίες να βρεθούν σε άμυνα και απέναντι στο κράτος, καθόσον πρέπει να λάβουν ομολογουμένως δύσκολες αποφάσεις.

Από την άλλη πλευρά η αμήχανη ειρηνιστική προσέγγιση -ως υπερασπιστής των προσφύγων- αδυνατεί να παρέχει ως αντίβαρο, πειστικές και έμπρακτες λύσεις ιδίως στους πολίτες που φτωχοποιήθηκαν την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης και δικαιούνται αντίστοιχης προστασίας και προνομίων.

Η ανάγκη για μία συνεκτική εθνική στρατηγική στη διαχείριση της εν λόγω κρίσης προϋποθέτει την ειλικρινή συνεννόηση σε όλα τα επίπεδα (κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό). Μοναδικός οδηγός θα πρέπει να είναι η συμφωνία πάνω στην ανάλυση της παρούσας κατάστασης και ένας ευέλικτος στρατηγικός σχεδιασμός αντιμετώπισης της κρίσης, με νηφαλιότητα, επιστημονική επάρκεια και πολιτική διορατικότητα. Οι αντικειμενικές συνθήκες που ορίζουν το τεράστιο αυτό πρόβλημα αφορούν -μεταξύ άλλων- στο γεγονός ότι:

1. Η Τουρκία εργαλειοποιεί και χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως μοχλό πίεσης στην ΕΕ και ειδικά στην Ελλάδα.
2. Η ΕΕ δεν έχει μία ενιαία στρατηγική αντιμετώπισής του.
3. Οι χώρες, από τις οποίες κατά κύριο λόγο προέρχονται οι πρόσφυγες/μετανάστες, δεν δείχνουν πρόθυμες να συνεργαστούν.
4. Υπάρχουν πολλοί (εντός και εκτός Ελλάδας) που εκμεταλλεύονται το γεγονός για οικονομικά κυρίως οφέλη.
5. Η χώρα μας οφείλει να διαχειριστεί οργανωμένα και αποφασιστικά το προσφυγικό, λαμβάνοντας υπόψη την συγκεκριμένη οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία.

Το οργανωμένο σχέδιο

Για κάθε μία από τις παραπάνω παραμέτρους θα πρέπει να διατυπωθεί ένα οργανωμένο σχέδιο αντιμετώπισης, το οποίο θα διαμορφώσει και μια συνεκτική εθνική στρατηγική. Συγκεκριμένα:

1. Η προσπάθεια σύνδεσης του προσφυγικού με την πολιτική κατευνασμού στο Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά είναι άστοχη και πιθανώς επικίνδυνη. Η Τουρκία θα πρέπει να σταματήσει τις προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα, με ενεργητική και πολυδιάστατη διπλωματία.
2. Η χώρα μας θα πρέπει να πιέσει την ΕΕ για δίκαιη κατανομή των προσφύγων εντός της ΕΕ, για επιβολή οικονομικών κυρώσεων στις χώρες που δεν συμμορφώνονται και αύξηση των κονδυλίων στις χώρες πρώτης υποδοχής.
3. Ενεργητική διπλωματία εντός της ΕΕ αλλά και διακρατικά με τις χώρες από τις οποίες προέρχονται οι πρόσφυγες/μετανάστες, έτσι ώστε με οικονομικά κυρίως κίνητρα και ανταλλάγματα, να δεχθούν τις επιστροφές.
4. Ποιοι κερδίζουν σήμερα από την προσφυγική κρίση; όπως λένε και οι Αμερικάνοι “follow the money”. Επανεξέταση των κονδυλίων, οικονομικός έλεγχος και έλεγχος πληροφοριών.
5. Οργάνωση προσφυγικών κέντρων με γνώμονα την υγειονομική και φυσική ασφάλεια των πολιτών και των προσφύγων/μεταναστών, σε πλήρη συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες. Περιπολίες του λιμενικού και της frontex και έλεγχος των συνόρων. Ιατρικός έλεγχος και περίθαλψη των προσφύγων για την αποφυγή εκδήλωσης πιθανών επιδημιών. Διεκδίκηση από την ΕΕ κονδυλίων για την παροχή προνομίων και προστασίας σε ευάλωτους πολίτες της χώρας μας, ιδιαίτερα σε περιοχές που θα δημιουργηθούν προσφυγικά κέντρα.

Τέλος, προσυπογράφω την σχετική αναφορά του Κονδύλη, μήπως και καταφέρει να μας κινητοποιήσει τα συλλογικά ένστικτα: «το χειρότερο που θα μπορούσε να πάθει σήμερα ο τόπος θα ήταν να υποκαταστήσει τη σοβαρή στρατηγική συζήτηση με αντεγκλήσεις, με κυνήγι μαγισσών και με πνευματική τρομοκρατία προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση».