Τι προτείνουν Αναστασιάδης και Ακιντζί στον Γ.Γ. του ΟΗΕ

Στα δύο χωριστά έγγραφα, που υπέβαλαν προς τα Ηνωμένα Έθνη, ο πρόεδρος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, αναδεικνύονται οι διαφορές, αλλά ταυτόχρονα πρόδηλο είναι το παιχνίδι εκατέρωθεν της απόδοσης ευθυνών (blame game). Τα έγγραφα, τα οποία ετοιμάστηκαν μετά από απαίτηση του ψηφίσματος 2483, της 25ης Ιουλίου 2019, του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, θα επισυναφθούν στην επικείμενη έκθεση του Γ.Γ. για το Κυπριακό.

Ήταν θέση που μεθοδεύτηκε από τους Βρετανούς και υποστηρίχθηκε από τους Αμερικανούς για να φανεί ο βαθμός στήριξης των εμπλεκόμενων στις προσπάθειες επίτευξης συμφωνίας. Είναι ξεκάθαρο από τα δυο έγγραφα πως δίνεται βάρος στα προτεινόμενα από τους εμπλεκόμενους ΜΟΕ, που μπορεί να εκληφθεί τούτο ως μέσω ομαλοποίησης της κατοχής, όχι ανατροπής της μέσα από μια συμφωνία. Κι αυτό μπορεί να εξαχθεί από το περιεχόμενο των ΜΟΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο έγγραφο που διαβίβασε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, μέσω της αναπληρώτριας ειδικής συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, ενημερώνει πως έχει καταθέσει πρόταση για την αποκεντρωμένη ομοσπονδία, «πάντα σε πλήρη σεβασμό προς τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία».

Σημειώνοντας συναφώς ότι μια τέτοια πρόταση συνεπάγεται ότι, αφενός, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ως αυτή που εκπροσωπεί τη χώρα ως αντικείμενο του διεθνούς δικαίου, θα διατηρήσει εκείνες τις εξουσίες που είναι απολύτως απαραίτητες για τη διαφύλαξη της ένωσης και της συνοχής του κράτους, ενώ από την άλλη κάθε κράτος, εντός της διοικητικής του περιοχής και σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της μη επέμβασης, θα διαθέτει εκτεταμένη διοικητική αυτονομία.

Σε λογική συνεργασίας η Λευκωσία

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, η πρόταση αυτή έγινε δεκτή θετικά από τον κ. Ακιντζί, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για την επίτευξη της συμφωνίας που επετεύχθη στις 9 Αυγούστου 2019 μεταξύ των δύο ηγετών. Ο Πρόεδρος αναφέρει πως είναι έτοιμος να επεξεργαστεί περαιτέρω την εν λόγω πρόταση στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής διαδικασίας.

Ο Πρόεδρος ενημερώνει το Συμβούλιο Ασφαλείας ότι έθεσε ως πρόταση τη δυνατότητα αλλαγής της μορφής της διακυβέρνησης, από προεδρικό σε κοινοβουλευτικό σύστημα, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμφωνία για την ομοσπονδιακή εξουσία. Αυτό, όπως σημειώνεται, θα συνεπαγόταν την ύπαρξη ενός μη εκτελεστικού Ελληνοκύπριου Προέδρου και Τουρκοκύπριου Αντιπροέδρου, σε συνδυασμό με τον Πρωθυπουργό και τον αναπληρωτή Πρωθυπουργό, που θα εκλέγονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με χρονική αναλογία 4:2.

Ένα τέτοιο σύστημα, αναφέρεται, θα συμβάλει στη δημιουργία ενός εθνικού πολιτικού συστήματος, φέρνοντας τα κόμματα και από τις δύο κοινότητες στον ίδιο πολιτικό χώρο και αναγκάζοντάς τους να δημιουργήσουν μια συμμαχία. Σε σχέση με τα ΜΟΕ, ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι πολλά από αυτά που πρότεινε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπέμπουν σε μια λογική συνεργασίας.

Οι προτάσεις του προέδρου Αναστασιάδη

Ο πρόεδρος προτείνει, πρώτον, την δημιουργία τεχνικής επιτροπής για την ανασυγκρότηση και την επανεγκατάσταση περιοχών, με προτεραιότητα να δοθεί στην περιφραγμένη των Βαρωσίων. Δεύτερον, προτείνει τη διάνοιξη νέων διόδων διέλευσης, Αθηένου – Πυροΐου – Αγλαντζιάς και Πωμού – Παχυάμμου – Κάτω Πύργου και Κοκκίνων. Εκμετάλλευση του πάρκου στον ποταμό του Πεδιαίου και στο βόρειο τμήμα της Λευκωσίας.

Τρίτον, την δημιουργία ζώνης ελεύθερης πρόσβασης στην ουδέτερη ζώνη στη Λευκωσία, η οποία να εκτείνεται από την οδό Βικτώριας έως την οδό Ερμού και συνδέει την  νακαινισμένη αραβική συνοικία Ahmed με την αρμενική εκκλησία και την επισκοπική έδρα, την αίθουσα Παλλάς και την αίθουσα του κάστρου στην περιοχή Πύλης Πάφου και την οδό Ερμού. Τέταρτον, την ενίσχυση του εμπορίου εντός του νησιού με την κατάργηση των εμποδίων που επιβάλλει η τουρκοκυπριακή κοινότητα, όπως η “φορολογία” και οι “άδειες εισαγωγής” για προϊόντα που προέρχονται από ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση περιοχές.

Πέμπτον, την διευκόλυνση της κυκλοφορίας των εμπορικών οχημάτων που μεταφέρουν εμπορεύματα, τα οποία καλύπτονται από τον κανονισμό της Πράσινης Γραμμής. Έκτον, την ενίσχυση των εργασιών και της χρηματοδότησης της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έβδομον, την διατήρηση θρησκευτικών χώρων και διευκολύνσεις για όλες τις θρησκευτικές τελετές.

Επιπλέον, προτείνει την αποκατάσταση εκκλησιών που βρίσκονται στη νεκρή ζώνη και την
αποκατάσταση της χρήσης των αρχικών ονομάτων δρόμων χωριών και πόλεων. Τέλος, προτείνει την μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων, την αποδέσμευση των δυνάμεων κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, την αποκατάσταση του στάτους κβο στα Στροβιλία, εκκαθάριση των ναρκών και την απόσυρση από την Κύπρο 5.000-10.000 τουρκικών στρατευμάτων.

Τι προτείνει ο Ακιντζί

Ο πρόεδρος αναφέρεται στους όρους αναφοράς όπως συμφωνήθηκαν την 9η Αυγούστου και υπήρξε στη συνέχεια υπαναχώρηση της τουρκικής πλευράς. Δηλαδή, το κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014, το πλαίσιο Γκουτιέρες και τις μέχρι το Γκραν Μοντάνα συγκλίσεις. Περαιτέρω, καταγγέλλει τις τουρκικές παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και επαναλαμβάνει τις προτάσεις που υπέβαλε προς την τουρκική πλευρά για τον τρόπο συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων.

Ο κατοχικός ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί, στο έγγραφό του επιχειρεί να παρουσιάσει εκτενώς τα τεκταινόμενα κατά τη διάρκεια της δικής του θητείας. Θέτει δυο ζητήματα σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι. Τα ΜΟΕ και τη δημιουργία μηχανισμού για απευθείας επαφές στα θέματα που αφορούν την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και στρατιωτικά ζητήματα.

Αναφορικά με τα ΜΟΕ, ο Ακιντζί ζητά την αφαίρεση εμποδίων σε υπηκόους τρίτων χωρών που φθάνουν από το αεροδρόμιο της Λάρνακας και μεταβαίνουν στα κατεχόμενα, καταργώντας τη φορολογία. Ζητά διευκόλυνση της διέλευσης των τουρκοκυπριακών εμπορικών οχημάτων προς νότο, τις ελεύθερες περιοχές και να υπάρξει ένα σύστημα ασφάλισης για τα οχήματα, που έρχονται στην περιοχή που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία.

Περαιτέρω, ζητά τη δημιουργία μιας τεχνικής επιτροπής για τον αθλητισμό, κυρίως για τους νέους, με στόχο την αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο κοινοτήτων μέσω αθλητικών δραστηριοτήτων. Ακόμη ζητά την επαναδραστηριοποίηση της ad-hoc επιτροπής για την ΕΕ με στόχο, όπως αναφέρει την προετοιμασία του μελλοντικού τουρκικού συνιστώντος κράτους με το κοινοτικό κεκτημένο. Ο Ακιντζί αναφέρεται και στα ενεργειακά επαναλαμβάνοντας τη γνωστή τουρκική θέση για συνεκμετάλλευση.

Η ειδική απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ, η οποία προγραμματίζει κάθοδο στην Κύπρο για να συναντήσει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ενόψει του ραντεβού των δυο με τον Αντόνιο Γκουτιέρες, στο Βερολίνο, στις 25 Νοεμβρίου, έχει ένα βασικό στόχο. Να συμφωνηθεί από τις εδώ επαφές της, στη Λευκωσία, το ανακοινωθέν που θα εκδοθεί μετά το δείπνο Γκουτιέρες με Αναστασιάδη και Ακιντζί. Αυτό, θεωρούν στα Ηνωμένα Έθνη, θα διευκολύνει τις προσπάθειες και θα δώσει πάσα στον Γενικό Γραμματέα για να καθορίσει τα επόμενα βήματα.