Airbnb, Ύπατη Αρμοστεία και ενοίκια

Η απόφαση των δικαστηρίων του Ναυπλίου το Δεκέμβριο του 2019, όπως και η προηγούμενη απόφαση των δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης του Δεκεμβρίου του 2018 που απαγορεύουν τη βραχυχρόνια μίσθωση κατοικίας, μέσω πλατφόρμας τύπου Airbnb, επιβάλλοντας τον κανονισμό των συγκροτημάτων κατοικιών πάνω στις επιλογές των ιδιοκτητών, έφερε στο φως ξανά το πρόβλημα του ενοικιοστασίου. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο της δυσκολίας εύρεσης στέγης και μάλιστα σε λογικές τιμές. Όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αγωνιά με την εκτόξευση των ενοικίων που συνδυαζόμενη με τους χαμηλούς μισθούς και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, κάνουν το όνειρο των εργαζομένων να στήσουν το νοικοκυριό τους εφιάλτη.

Γιατί όμως όλοι και περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων στρέφονται είτε στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, είτε στην ενοικίαση της περιουσίας τους σε μετανάστες που στηρίζονται από την Ύπατη Αρμοστεία που προπληρώνει και μάλιστα αδρά τα ενοίκια; Γιατί επιλέγουν να προκαλούν τη δυσαρέσκεια κάποιων ομάδων πολιτών αντί να διαθέτουν τα σπίτια τους με τον παραδοσιακό τρόπο προς ενοικίαση;

Μια επιφανειακή αντιμετώπιση είναι η απόδοση των αιτιών στην απληστία και στην αισχροκέρδεια όσων έχουν κάποιο κατοικήσιμο ακίνητο. Όμως αν πάμε λίγο πιο βαθιά και δεν μείνουμε στις ταμπέλες και στους εύκολους χαρακτηρισμούς θα βρούμε βιοπαλαιστές που προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα βγάλουν πέρα μέσα στην κρίση. Έχοντας ματώσει, είτε αυτοί είτε οι γονείς τους, για να αποκτήσουν αυτά τα διαμερίσματα, που μπορεί να τα χρωστούν ακόμα στις τράπεζες, βλέπουν την απειλή της απώλειάς τους να είναι προ των πυλών.

Αυτή τη στιγμή το μέσο νοικοκυριό μαστίζεται από μια πρωτοφανή φοροκαταιγίδα που οδηγεί σε εξαθλίωση και απώλειες περιουσιών. Ο κάθε μικροϊδιοκτήτης, όπως και ο κάθε χαμηλόμισθος εργαζόμενος, βλέπει τα εισοδήματά του να εξανεμίζονται σε μηδενικό χρόνο και οι απαιτήσεις για πληρωμές να απογειώνονται κατακόρυφα με το φόβο για κατάσχεση να υποβόσκει σε κάθε απαίτηση είτε κρατική, είτε τραπεζική.

Πόσες και ποιες εναλλακτικές έχει για να κατορθώσει από τη μία να είναι συνεπής ώστε να προστατέψει τα όσα απέκτησε με ιδρώτα, αγωνία και αίμα και από την άλλη να συνεχίσει να επιβιώνει και να στηρίζει την οικογένειά του; Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι κακόβουλοι κακοπληρωτές ή κάποιοι που βρίσκουν την ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν μέσα στην κρίση, αλλά οι εξαιρέσεις δεν αλλοιώνουν τον κανόνα, αντίθετα τον επιβεβαιώνουν.

Οι συνέπειες

Άλλωστε το τι συμβαίνει το ζει ο καθένας μας καθημερινά και δε χρειάζεται να περιμένει να του το πει κάποιος άλλος. Το ίδιο συμβαίνει και με τις συνέπειες αυτής της τακτικής. Τις βιώνουμε όλοι μας ακόμα και οι ίδιοι οι μικροϊδιοκτήτες, διότι κι αυτοί θα ψάξουν για στέγη για τα παιδιά τους που σπουδάζουν, ή θα ζήσουν την αγωνία της εξεύρεσης κατοικίας από συγγενείς και φίλους. Κι εδώ μπαίνει το ερώτημα. Υπάρχει κάτι το θετικό; Μπορεί κάτι να αλλάξει την κατάσταση ώστε να ωφεληθούν και αυτοί που έχουν την ανάγκη να νοικιάσουν κάποια σκεπή για να ζήσουν με αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία;

Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι τόσο απλή. Το πρόβλημα σε μια ανοιχτή οικονομία είναι πολυπαραμετρικό και θέλει πολύ μελέτη, τόλμη και πολιτική βούληση. Όταν η οικονομία είναι κλειστή, οι αξίες, τα ενοίκια και γενικά οι τιμές διαμορφώνονται με βάση τα υπάρχοντα οικονομικά μεγέθη. Στην ανοιχτή οικονομία ο καθένας δεν ανταγωνίζεται μόνο τους γύρω του. Ανταγωνίζεται και αυτούς που προέρχονται από άλλες οικονομίες πολύ πιο ισχυρές. Έτσι για παράδειγμα, αν ένα σπίτι το διεκδικεί ένας Έλληνας και ένας Γερμανός ή Αμερικανός, τότε ο τελευταίος μπορεί να προσφέρει περισσότερα για να το αποκτήσει.

Το ίδιο ισχύει και για τα ενοίκια. Όταν π.χ. η Υπάτη Αρμοστεία προσφέρει διπλάσια τιμή και όλα προπληρωμένα, ποιος εργαζόμενος μπορεί να δώσει καλύτερη αντιπροσφορά; Αναγκαστικά η εργατική τάξη των χαμηλά αμειβομένων περιέχεται σε δυσχερέστερη θέση από τον αστό και το μετανάστη, αφού οι ελεύθερες οικονομίες δεν επιτρέπουν τη στήριξή των ασθενέστερων ομάδων, με αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη εξαθλίωσή των.

Το μόνο θετικό

Το μόνο θετικό που θα μπορούσε κάποιος να βρει είναι η δυνατότητα που παρέχεται στο σύνολο του κόσμου, κυρίως των μικρών εισοδημάτων, να απολαμβάνει ένα φθηνό κατάλυμα για ολιγοήμερες διακοπές. Η δυνατότητα δηλαδή, οικογένειες ή μικρές παρέες να μπορούν να αποδρούν από την καθημερινή ρουτίνα χωρίς να χρειάζεται να ξοδέψουν μια περιουσία.

Έτσι ενισχύεται και ο τοπικός τουρισμός και με ξένους χαμηλού εισοδήματος αλλά και με τις μικρές αυτές εκδρομές των Ελλήνων εργαζομένων. Και επειδή οι εξορμήσεις αυτές δεν είναι “all inclusive” ώστε τα έσοδα να πηγαίνουν σε συγκεκριμένες τσέπες, ενισχύεται το τοπικό κατάστημα και η τοπική κοινωνία, αφού οι ταξιδιώτες θα πρέπει να αγοράσουν το φαγητό τους, τον καφέ τους, τη διασκέδασή τους στις κατά τόπους επιχειρήσεις χωρίς να τους προσφέρονται σε ένα πακέτο που λειτουργεί αποτρεπτικά και εις βάρος των ντόπιων.

Άρα αν θέλουμε μέσα στα οφέλη να συμπεριληφθεί και αυτό των φθηνών ενοικίων, τότε θα πρέπει να πιέσουμε τους κυβερνώντες να στηρίξουν την εργατική τάξη και τις αδύναμες οικονομικά ομάδες. Να αγωνιστούμε και να πιέσουμε για δημιουργία σοβαρής και επαρκούς κοινωνικής στήριξης, με πρώτο μέλημα τα οικονομικώς κατώτερα εργατικά και μικροαστικά στρώματα της κοινωνίας αντισταθμίζοντας την αδυναμία τους να ανταγωνιστούν τις οικονομικά ισχυρές και υποστηριζόμενες ξένες ομάδες.